De residuo a ouro verde: a oceanógrafa galega que converte a praga do argazo en abono
SOMOS MAR · Exclusivo subscritores
Elena Fontán xa recibiu dous premios polo seu proxecto, Orixe Salgada, con sede en Boiro
05 dic 2025 . Actualizado á 11:10 h.Elena Fontán e a súa empresa, Orixe Salgada, revolucionaron en apenas uns meses o panorama do cultivo sostible, pondo de paso solución a un problema que as confrarías levan tempo arrastrando: o argazo. O manto vexetal asfixia o marisco e complica o traballo. Para eles e os concellos convértese nun residuo incómodo e pouco aproveitado. A oceanógrafa é a artífice dunha proposta para utilizala procesándoa mediante técnicas naturais para revalorizala e empregala na agricultura.
«Non o vexo tan desatinado, é algo que xa facían as nosas avoas e bisavoas», a científica fai referencia ao tradicional costume de recoller as algas que chegan ás praias e utilizalas para abonar o campo. Decidiu retomar esta práctica, «para ser máis sostibles e pechar o círculo da economía», adaptándoa aos tempos actuais.
Fontán é graduada en Ciencias do Mar, cun máster en Oceanografía, ademais dunha ampla traxectoria como investigadora do impacto do cambio climático nas zonas mariñas e o sector pesqueiro. Este ano foi recoñecida na primeira edición de Impulso Agro, unha iniciativa do Basque Culinary Center e AgroBank que destaca o talento de mozos que lideran a transformación do sector primario.
Iniciativas de divulgación
Durante anos traballou nunha organización dedicada á investigación e á transferencia de coñecemento científicos ao sector pesqueiro. Alí tamén impulsou proxectos de divulgación, formación e estratexias sostibles. Foi a raíz desta experiencia cando comezou a xestarse o seu ambicioso proxecto empresarial relacionado co argazo e coa agricultura.
A idea resultou gañadora de Ou Noso Reto Solidario no 2024, unha iniciativa dirixida a fomentar a innovación e a colaboración no sector da economía social de Galicia. Isto valeulle un premio en forma de capital semente, que lle axudou a pór en marcha a investigación e o proxecto: Orixe Salgada.
A investigación e procesos, que se atopan baixo segredo empresarial, levan a cabo no seu laboratorio en Cambados: «Foi imposible conseguir un en Barbanza». Pero a oficina e sede de Orixe Salgada atópase no viveiro de empresas de Boiro. Alí é onde se estivo desenvolvendo a parte técnica do proxecto desde os seus inicios, este mesmo ano.
O proceso empeza coa recolección de algas: «É unha materia prima con moito valor, se as collemos vivas e non as deixamos podrecer na ribeira conteñen moitos principios activos». Estes serán liberados despois, tanto solubles como insolubles, mediante procesos físicos de extracción nos que as partículas se reducen progresivamente: «Con outros métodos químicos que utilizan perderíanse».
O máis difícil á hora de materializar a idea?: «Convertirnos en industria, porque no laboratorio sae todo moi doado», explica a científica. Aínda que non todo é un paseo de rosas, necesítanse de dous a catro anos de probas de campo para lanzar algúns dos artigos nos que traballan: «Sacar produtos naturais é moito máis difícil que sacar produtos químicos», apunta. De momento, a empresa só ten un no mercado: un bioestimulante a base de algas verdes, «son a maioría das que hai nas nosas costas». Este achega prebióticos, fibra e principios activos, «que resultan moi beneficiosos para as plantas».
O seu proxecto foi recentemente galardoado na categoría mozos dos Premios ao Desenvolvemento Rural de Agader, recoñecendo a transformación de algas en bioestimulantes naturais.
Todos estes recoñecementos presaxían o brillante futuro dunha iniciativa que non deixa de crecer desde o viveiro de empresas de Boiro.