O TSXG rexeita frear a orde de derriba tramitada pola Aplu ao non considerar probado que a edificación irregular, estimada en máis de 230.000 euros, sexa o domicilio da dona
20 may 2025 . Actualizado á 13:59 h.O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) desestimou a medida cautelar solicitada pola propietaria dunha vivenda sen licenza e situada en chan rústico nunha urbanización de Barreiros, e deste xeito rexeita suspender a orde de demolición instada a raíz da intervención da Axencia de Protección da Legalidade Urbanística (Aplu). A dona, que se empadroou coa súa filla no municipio barreirense en abril do 2024, unha vez xa se iniciou o expediente en vía administrativa e seis meses antes de que o Xulgado do Contencioso-Administrativo número 2 de Lugo ditase o auto contra o que ela recorreu, alegaba que a construción litixiosa constituía o seu domicilio.
No seu recurso de apelación, a dona aseguraba que o auto incorreu nun erro na valoración da proba, ao caer «nunha presunción sobre a suposta finalidade instrumental» do empadroamento en Barreiros de nai e filla, que eran residentes en Valladolid. Así, sinalaba que o feito de censarse no concello barreirense non foi «sobrevindo» senón que non respondía a «graves conflitos familiares» que «non son doados de acreditar» nun procedemento xudicial.
A vivenda da recorrente foi construída no 2019 nunha zona, A Cancela Vella, de San Pedro de Benquerencia, onde hai outros 21 chalés que carecen tamén de licenza, aínda que foron levantados décadas antes. Así, admite o recurso, a casuística é distinta «coa única diferenza de que o paso do tempo, polo transcurso dos prazos de prescrición, permite manter en situación de fóra de ordenación». A Aplu actuou tras informar o Concello.
Neste contexto, agrega a apelante, os certificados do Concello incluídos na proba «non só acreditan, como sinala o auto, que desde o 2010 o Concello contratou un novo plan, senón que no 2024 hai dotación orzamentaria para a realización das devanditas normas, o que fai moito máis fráxil o ordenamento vixente no que se fundamenta a orde de demolición». Neste sentido, subliña a «vontade do goberno municipal de legalizar esta situación, a través do novo documento que xa está en trámite, e que permite afirmar que a cualificación como rústico do chan, se se puidese considerar vixente, está abocada a cambiar en breve».
A dona da vivenda sinalaba tamén que a suposta perturbación dos intereses xerais que constitúe o domicilio irregular «foi aplicada de xeito automático e absoluto», e non fora debidamente xustificada. Así, facía fincapé no «dano irreparable» que podería supor non só a perda da vivenda, estimada en 231.400 euros, senón tamén asumir os custos da demolición.
A Aplu actuou tras informar o Concello, que abriu un expediente sancionador á propietaria por consumo irregular de auga e comprobou que non se podía dar de alta a vivenda no servizo municipal de abastecemento ao carecer de permiso de obra.
Censouse tras intervir a Aplu
A Aplu, pola súa banda, considerou na súa oposición ao recurso que non estaba suficientemente acreditado que a construción constituíse o domicilio habitual da apelante, e recalcou que a alta no censo municipal «é moi posterior ao comezo das actuacións informativas, da incoación e da resolución que pechou o expediente que acorda a demolición».
O TSXG lembra que se pode parar unha orde de demolición en supostos nos que a vivenda é o domicilio habitual do recorrente, ou o emprazamento onde realiza a súa actividade económica, pero entende que non é o caso. Así, recalca que, exceptuando o empadroamento, «toda a documentación» dispoñible durante o procedemento «acredita que o domicilio habitual da recorrente é en Valladolid, o que se constata na certificación catastral obrante, en que é o lugar onde se practicaron as notificacións das dilixencias informativas, e é o domicilio que figura no escrito de alegacións e o lugar de outorgamento do poder xudicial para a presentación do recurso». Non se achegan, remarca, outros documentos que acrediten que a apelante vive en Barreiros, como «os relativos a subministracións de enerxía, teléfono, auga...».
Ademais, o Alto tribunal galego considera que agarrarse a un futuro plan «non é máis que unha conxectura hipotética sobre as posibilidades de legalización» da vivenda, polo que debe prevalecer «o interese público no restablecemento da legalidade urbanística».
Contra a sentenza cabe recurso de casación ante o propio TSXG ou o Tribunal Supremo.