A igualdade empeza por un mesmo. É o que pensaron no centro vigués Montecastelo, que ten entre as súas actividades obrigatorias de 4.º da ESO ningunhas das tarefas básicas do fogar. «Son o único home da miña familia que sabe coser», conta Jaime aos seus 15 anos.
15 jun 2024 . Actualizado á 05:00 h.«Son o primeiro home da miña familia que sabe coser», dime con orgullo Jaime, que aos seus 15 anos, tamén se dá maña co ferro. «Fágoo moi, pero que moi ben», se pavonea diante dos seus compañeiros do colexio Montecastelo de Vigo. Entón sacarías sobresaliente?, pregúntolle. E el asente mentres mostra as súas habilidades cos puños e o pescozo da camisa. Como Jaime, todos os seus compañeiros de 4.º da ESO deste centro galego tiveron que cursar a actividade obrigatoria de Home Skills, un resumo práctico das tarefas máis habituais do fogar. «Empezamos antes da pandemia —explica José Manuel Rodríguez, director de Montecastelo—, cando se puxo en marcha o plan de igualdade nos colexios. Entón ocorréullenos non só falar e dar ideas sobre este concepto, senón poñelo en práctica: que os alumnos entendesen que no fogar non hai roles de mulleres e homes, senón que todos temos que colaborar nas tarefas domésticas».
Gabriel Bravo, coordinador destas actividades durante este ano, explica que os alumnos de 4.º practicaron ferro, cociña, costura, protocolo na mesa, fixeron algo de electricidade básica no fogar e tamén lles ampliaron coñecementos sobre como se pon unha lavadora ou un lavalouzas. «Facémolo dunha forma amena e simpática. De todas as actividades, sen dúbida, a que máis lles gusta a todos é a de cociña, porque ademais llo levan nun táper e despois cómenllo».
«Os primeiros que están encantados son os pais, que enseguida ven os resultados na súa propia casa», apunta o director de Montecastelo, que especifica que decidiron facer esta actividade en 4.º da ESO, cando os mozos teñen 14 e 15 anos, porque xa son «un pouquiño adultos para coller unha ferro ou un trade». «Cos máis pequenos habería que ter moito coidado e dános medo, e en bacharelato, cando son maiores, están moi cargados polo tema da ABAU».
En Montecastelo fan a actividade 30 alumnos, de modo que no primeiro trimestre van dez ás Home Skills, o segundo, outros dez; e o terceiro, os últimos dez. «Cúrsano nunha hora lectiva, non é unha extraescolar, nun chalecito do Club de Pais que ten cociña e está preparado» —incide José Manuel Rodríguez—, que engade que todos os alumnos son mozos, aínda que o colexio agora xa é mixto, pola nova lei, pero nos cursos máis altos aínda non hai mozas. «Talvez por iso esta mensaxe cala máis fondo e enténdeno mellor, porque non hai dúbida: todos os mozos están a pasar o ferro, todos os mozos están a coser un botón...», apunta.
TÉÑENSE QUE IMPLICAR
«Ao principio, cando se lles expón a actividade e noméaselles costura, ferro, cociña... Pois sorrín, como dicindo: ‘Pero que pasa?', porque segue habendo o estereotipo de que as tarefas do fogar son só para mulleres, e que os homes están en segundo plano. Precisamente o que queremos erradicar é iso, que entendan que eles se teñen que implicar, tanto se viven en parella coma se son independentes», apunta o coordinador Gabriel Bravo.
«Eu agora entendo máis a igualdade —sinala Pablo, un dos alumnos que acaba de cumprir 15 anos—, porque ata o de agora se un pantalón rompía ou soltáballeme o botón do puño da camisa, dáballo á miña nai, que era a única na casa que sabía coser. Hoxe son autónomo e xa me arranxo eu as miñas cousas». Pablo cre que as tarefas domésticas non son especialmente dificultosas, pero si recoñece que requiren tempo e que, se todos soubesen valerse por si mesmos, non cargaría de tanto esforzo ás nais, sobre todo.
En Montecastelo os pais están totalmente envorcados nestas actividades ata o punto de que moitos dedican parte do seu tempo para ensinar aos alumnos. É un xeito de que toda a comunidade educativa participe. «Hai ningún moi entusiasta que quere vir todas a semanas —chancea o director—, que engade que na súa opinión é unha forma bonita de que todo o colexio implíquese dun modo diferente. Temos tamén a algún profesor voluntario, estou a pensar nun que pasa o ferro moi ben e que, por suposto, é o que lles ensina».
«Hai alumnos que te sorprenden —continúa José Manuel Rodríguez—, hai un, por exemplo, que é moi inquieto e hai pouco dicíame: ‘Don José Manuel, cando paso o ferro, reláxome...'. Agora está feliz». «Ningún tamén fixo un negocio que non está do todo ben e xa lle dixo á súa nai que cada vez que pase o ferro páguelle dous euros, ja, ja, ja», ri o director.
Tanto el como Gabriel Bravo, o coordinador, sinalan que coas Home Skills tamén se visibiliza o espírito de servizo: «Danse conta de que cando vives coa túa familia, na túa casa, tes que axudar, non é como estar nun hotel. Ese é a mensaxe que se lles quere dar, pero tamén o da autonomía persoal. Se aprenden todas estas tarefas están máis preparados para cando, por exemplo, váianse á universidade e independícense ou cando vivan en parella».
O éxito das Home Skills é indubidable, porque é unha das actividades que se mantivo no tempo desde que se iniciou, non como outras que foron cambiando ao longo dos anos. En Galicia, segundo apunta o director, non teñen constancia de que outro colexio galego ensine as tarefas domésticas.
Entre pasar o ferro, cociñar, tradear e coser, con que quedades? «Con cociñar!», responden o unísono os alumnos vigueses, que atoparon algunha dificultade en coser. «A min custoume enfiar o fío na agulla —conta Pablo—, se non chega a ser polo labrador, un dispositivo que facilita o proceso, aínda estaba sentado intentándoo».
«Probaron pratos de todo tipo, e algúns exóticos, porque hai unha nai que é venezolana e ensinoulles a facer unha cociña espectacular. Desde aquí téñolles que dar as grazas a todos os pais, porque ás veces ata eu benefíciome cun táper, ja, ja. É case prevaricación», apunta o director.
«Agora xa non me podo escaquear das tarefas» —confesa Jaime, xunto a todos os seus compañeiros, que confirman que, despois de aprender a facelas, danlles outro valor. «Agora a miña nai non ten que facer a maioría das cousas, son máis independente e repartímonos o traballo, o mesmo póñome a coser unha bastilla do pantalón que me paso o ferro unha camisa», indica Pablo. «Aprenderon o que é a igualdade, en lugar de botarlles o rolo, saben que se teñen que sacar as castañas do lume eles mesmos», explica José Manuel, o director, que confesa para rematar que a el o do ferro non se lle dá especialmente ben. «Talvez teñas que renovarte e ir ás Home Skills a que che dean unha clase», dígolle de broma, e el non me quita razón. En calquera tarefa sempre hai que empezar por un mesmo.