«Se subestimó a Vigo, a Audiencia colapsouse e aínda pagamos o pato»
O exdecano dos procuradores, Jesús González-Puelles, lembra que a nova sala abriu pequena e con moitos parches, pero di que foi un fito histórico
Doutor en Comunicación Contemporánea, licenciado en Dereito, Sociología e Ciencias da Información e escritor
A apertura dunha sala da Audiencia Provincial o 1 de decembro de 1999 supuxo un fito para Vigo tras anos de campaña dos xuristas e de La Voz. Pero como sinalaba a información do 30 de novembro, os comezos deste tribunal de segunda instancia foron moi precarios e naceu atascado ante a imposibilidade de que unha soa sala resolvese 1.500 casos ao ano.
Unha reforma legal permitiu abrir sedes desprazadas en cidades non capitais de provincia, o que favoreceu a Xixón, Elxe, Xerez ou Vigo. O novo edificio que ía acoller a este tribunal tardou medio ano en inaugurarse polo que os maxistrados da quinta sección de Pontevedra ocuparon provisionalmente como despacho o salón da xunta de xuíces e os funcionarios traballaron nunha sala de xuízos dun xulgado de primeira instancia, como contaba La Voz.
O tribunal arrincou sen os seus tres maxistrados titulares: só estaban nomeados o presidente Juan Manuel Lojo Onte e José Ferrer. Apoioulles un xuíz de Ourense en comisión de servizos. Nin sequera tiñan secretario xa que o titular da praza, Joaquín Macías, seguiu como delegado provincial da Xunta.
O propio Lojo alertou da precariedade con que empezaba esta salga fronte ao traballo que ía ter que desenvolver porque Vigo agardaba dúas salas e só puxeron unha mentres que Pontevedra, co 60 % da carga de traballo da provincia, dispuña de catro. Os temores víronse confirmados e os maxistrados víronse desbordados por unha avalancha de miles de casos penais e apelacións de civil, situación que durou varios anos e que converteu á Audiencia en Vigo na máis atrancada de España.
Dado que os recursos do civil resolvíanse naquela época nun trámite oral, os maxistrados viviron un inferno laboral coa celebración de vistas varios días á semana, buscando ocos libres noutras salas.
Pero a pesar da precariedade, a chegada da Audiencia a Vigo foi acollida con «gran alegría», segundo lembra o exdecano do Colexio de Procuradores, Jesús González-Puelles, que formou parte da plataforma de profesionais da cidade que loitou durante catro anos para abrir a nova dotación. «O ministerio é cicatero e faranos sufrir», dixo Puelles a La Voz o día da inauguración, no que o Goberno se comprometeu a enviar un cuarto maxistrado de reforzo, solución que o xuíz decano Antonio Romero cualificou de «parche». Este último formou parte activa da plataforma integrada por funcionarios da Administración de Xustiza, o decano dos avogados (Alfonso Álvarez) e o dos procuradores (Javier Soaje).
Puelles lembra que durante catro anos reclamaron que viñese unha sección a Vigo e que recibiron un xerro de auga fría cando a cuarta sala se situou en Pontevedra. «Houbo unha mobilización xeral porque Vigo representaba case o 50 % do traballo da Audiencia na provincia, argumentamos que a cidade tiña un peso específico e viamos xusto a creación de dúas seccións», di.
Os defensores de abrir unha Audiencia tiveron que convencer o Ministerio de Xustiza da importancia de Vigo como cidade. «Subestimó á cidade, tiña un concepto de Vigo como non capital e equiparábaa a cidades de tamaño medio como Xixón ou Xerez, similares ou menores que o seu capital. Se subestimaron as dimensións reais de Vigo, catro ou cinco veces maiores que Pontevedra. Era un caso atípico porque é a maior cidade de España non capital. Calcularon unha sala para asumir o 20 % do traballo da provincia cando xeraba o 40 %, era unha soa sección en Vigo contra catro en Pontevedra. A Audiencia colapsouse e aínda estamos pagando o pato», explica.
A pesar das dificultades, Puelles sinala que «foi un cambio histórico porque por primeira vez en máis dun século rompía a tendencia e achegábase a xustiza ao cidadán». Iso abriría a vía para traer a Vigo sedes desprazadas dos xulgados do contencioso-administrativo ou do mercantil. Puelles tamén lembra as protestas que xerou en Pontevedra a localización dun tribunal da Audiencia. «Dicían que o traslado non tiña razón de ser pero o que defendiamos era dar a Vigo o que se merecía para que tivese unha entidade xurídica propia».
A inauguración foi «unha gran alegría e satisfacción, aínda que sabiamos que ao crearse só unha sala íase a dilatar a Xustiza e íannolo a botar en cara o traslado. Pero a nivel social sentiuse máis proximidade coa xustiza. Foi un cambio histórico romper con máis dun século de tradición da capital. Abriu un camiño e, a medida que se lle dotou dos medios adecuados, cambiou a experiencia da xustiza a nivel galego».
