A firma proba no viñedo un fungo contra enfermidades da madeira
26 dic 2023 . Actualizado ás 05:00 h.A agricultura ten que ser máis sostible. Dio a Unión Europea, que quere que no 2030 o 25 % das terras agrícolas cultívense baixo o réxime ecolóxico. Para iso é necesario reducir o uso de produtos químicos e iso pasa por conseguir alternativas máis naturais, que axuden a combater pragas e enfermidades. Iso é o que fai Proplantae, unha firma con sede no polígono Porto de Molle, en Nigrán. O seu responsable, Vanesa Redondo, conta cunha ampla experiencia na investigación pública e decidiu, hai uns anos, dar o paso e emprender para pór en marcha esta empresa que busca en plántalas microorganismos para combater pragas.
«Levamos tanto tempo abusando de sustancias que os ecosistemas están alterados. Nós queremos promover que estean mellor e buscar cales son os microorganismos que lles axudan a estar máis fortes. Despois temos que illalos e producilos», conta esta bióloga que durante moitos anos se dedicou á investigación en centros públicos. Traballou na estación Fitopatolóxica do Areeiro, Centro de investigacións forestais de Lourizán e Universidade de Vigo, onde se doctoró en diagnóstico de fungos e biocontrol. Tamén estivo en Escocia, en The James Hutton Institute investigando con extractos de algas e quitosanos para elicitar as defensas das plantas e así combater as enfermidades. Estando desempregada, decidiu dar o paso, vendo «que non era unha loucura emprender, porque en Porto de Molle había laboratorios equipados e subvencionados e que tamén había axudas para financiarse, como solicitar o paro único».
A súa idea era aplicar no sector privado o seu coñecemento adquirido ao longo dos anos e ofrecer un servizo que lle permitise seguir traballando na mesma liña. «Ofrecemos un diagnóstico de que enfermidades poden estar afectando a unha planta, para calquera tipo de cultivo, e prescribimos un tratamento que sexa sostible e unha alternativa aos métodos convencionais», conta. Porque ela busca na microbiota das plantas e chans aqueles microorganismos que poden combater as enfermidades ou que lles axudan a estar máis fortes. O problema é que «a investigación vai pouco a pouco, non é como se tiveras un produto xa listo para vender», engade. Actualmente, traballan con centros de investigación, con institucións e con empresas, «para facer un estudo a medida do que precisa o cliente».
Proplantae recibiu, ata o momento numerosos recoñecementos. Foi elixido para participar na aceleradora do Clúster Alimentario de Galicia, a Business Factory Food; recibiu unha subvención EMega para mulleres emprendedoras e foi seleccionado para as axudas de Doutoramento Industrial. Máis recentemente foi elixida para participar no Empowering Women in Agrifood, un proxecto impulsado por EIT Food, a comunidade de innovación alimentaria máis grande de Europa, ao que se presentaron 329 proxectos da zona Sur de Europa.
Experimentación na subestación de Ribadumia
Unha das liñas na que máis avanzaron en Porplantae é no desenvolvemento dun produto que podería axudar ao cultivo do viñedo. «Grazas á Business Factory Food vin que no sector do viño había outras inquietudes por outras enfermidades que non podíamos diagnosticar polo que se implementaron técnicas inmunolóxicas e moleculares para poder diagnosticar virus ou bacterias », explica. Na súa opinión, en Galicia en xeral «existe moi pouco respecto polos produtos agroquímicos, que afectan á saúde. Hai que reducir o seu uso ou buscar outras formas de aplicalos», argumenta. Ademais, sinala que cada vez hai novas fórmulas que están demostrando a súa eficacia, como os produtos a base de algas. «Hai moitas cousas que xa se están usando e hai que facer estudos de doses e combinacións porque Europa di que no 2030 a o 25 % ten que ser agricultura ecolóxica», engade.
Co fin de axudar nesa redución de fitosanitarios, Proplantae conseguiu illar unha cepa de Trichoderma , «que é un xénero de fungos que está amplamente distribuído no medio ambiente. Este, en concreto, o illamos no interior dunha cepa da vide», conta Redondo. Enviárono xa a rexistrar na Colección Española de Cultivos Tipo, de Valencia, con intención de patentalo. Porque as probas que fixeron en laboratorio demostran que ese fungo ten grandes propiedades para combater as enfermidades da madeira, unhas das que máis preocupan aos viticultores.
Aplicación práctica
O proxecto entra agora nunha nova fase, pois chegaron a un acordo coa Axencia Galega dá Calidade Alimentaria (Agacal) para probar ese fungo nas plantacións de viñedo que hai na Subestación Enolóxica de Galicia, en Leiro (Ribadumia). Durante o próximo ano, investigarán se aplicando este novo produto, as plantas resisten mellor ás enfermidades. «Está pensado para as enfermidades da madeira, pero tamén pode funcionar ben con outros patóxenos e ser eficaz contra o oídio ou o mildeu», conta. Así, estudarán a forma en que este novo produto penetra na madeira, se consegue reducir a incidencia doutros patógenos de forma natural e como inflúe na colleita, entre outras cuestións. Se funciona tan ben como no laboratorio, a idea é patentalo e empezar a comercializalo. Pero «o proceso é longo», asegura Redondo. A investigación, afirma, non entende de présas.