Teresa Seara: «Franco Grande tratou varios xéneros literarios e o fixo ben en todos»

A Real Academia Galega, a Editorial Galaxia e a Fundación Penzol renderanlle homenaxe hoxe, ás 19.00 horas, a Xosé Luís Franco Grande (Tomiño, 1936 ? Vigo 2020) na Casa Galega da Cultura. No acto será presentado Un intre non tempo. Poesía reunida (1967-2017), libro que reúne os catro poemarios que o académico de número publicou en vida. A edición do libro, que publica Galaxia, foi dirixida pola filóloga Teresa Seara.

—Como era ou poeta Franco Grande?

—Un poeta que desenvolveu unha teoría persoal sobre a relación entre o tempo e o ser. Mantivo unha fonda investigación apoiada en teorías filosóficas e en referentes literarias, como Kierkegaard, Rilke ou Rosalía de Castro, autores que lle gustaban moito. A súa poesía está marcada por esa investigación ontolóxica. El acaba concluíndo que o ser e o tempo existen mutuamente, é dicir, teñen un vínculo indisoluble, non poden existir un sen o outro.

—O seu tempo queda reflectido nesa poesía?

—Si, hai unha parte que é de denuncia e está vinculada a efectos máis contemporáneos a el. Tamén hai algunha parte máis de poesía intimista, aínda que un pouco menos. E logo, no seu derradeiro libro, Ou libro dás abandonadas, sae un pouco dese tema, que é o que vertebra os tres anteriores, e indaga sobre a repercusión do abandono sobre as mulleres. Pon aí en diálogo as viúvas de vivo de Rosalía de Castro, ou figuras como Gaspara Stampa, Mariana Alcoforado e Marilyn Monroe, que para el son o prototipo da soidade tras o abandono.

—Como estruturou esta antoloxía?

—Segue a propia estruturación dos diferentes libros que a compoñen, porque ao estar editados, incluso no caso do primeiro libro que hai unha segunda edición supoño que corrixida por el, tratei de respectalo todo. Simplemente os libros van organizados cronoloxicamente dende o máis antigo ao máis actual. E logo vai acompañado dun limiar, cun pequeno estudo da súa poesía e da súa biografía.

—Aprecia algunha evolución no estilo neses 50 anos que recolle a antoloxía?

—Hai unha evolución o que pasa é que hai que pensar que xa dende a primeira obra é un poeta moi consolidado, é dicir, un poeta ao que se lle ve que ten un traballo detrás. É unha pena que non existan as obras anteriores, como os primeiros poemas publicados en castelán nunha revista do Instituto Santa Irene, que era onde estudaba. Hai un texto que se conserva, pero está en castelán. Pero si que é un poeta que sempre está dando voltas ao redor dese núcleo, pero é un poeta moi versificador, traballa moi ben a métrica e o ritmo do poema, e faino cunha riqueza léxica realmente marabillosa.

—Sempre que pensamos en Franco Grande xurde o seu dicionario. Eclipsou dalgún xeito o seu valor en outros eidos literarios?

—Eu non diría tanto como eclipsar. O dicionario é unha obra fundamental pola época na que se publica e polo bo que é, pero Franco Grande é un creador moi heteroxéneo. Ten unha obra de teatro, fixo algunhas biografías e ten ensaios que son realmente cruciais para entender o vivir literario e político no noso país. Ten tamén artigos de opinión que publica dende o ano 1954, practicamente ata o día do seu falecemento. Era ese un xénero que lle gustaba. Ten tamén crítica literaria, é dicir, é un creador total, aínda que non ten narrativa, salvo algún relato breve, pero no resto, traballou en todos os ámbitos e o fixo moi ben en todos.

—Foi Santiago o catalizador da súa figura?

—Foi fundamental. El o dí nesa marabilla de libro que é Vos anos escuros. Di que cando chega alí practicamente non coñece a cultura galega, e alí encóntrase con os que van ser os seus grandes referentes, Ramón Piñeiro, García Sabel, e logo viñeron outros, como Xaime Illa, Martínez Risco. Pero fai tamén unha serie de amizades coas que vai manter durante toda a vida, como Xosé Manuel Veiras, Rodríguez Mourullo e outros moitos. É alí onde adquire o seu compromiso coa nosa cultura. Si considero que foi crucial. E logo como poeta tamén neses anos gañou ata en cinco ocasións o Certame das Festas Minervais con poemas en galego. Entón, claro, iso foi un empuxe importante para a súa carreira como poeta.

---

---

---