O expresidente dO Musel subliña que as auditorías polas obras do porto non destaparon delitos
PORTOS
O exdirector da Autoridade Portuaria incide en que todos os modificados estaban «consensuados e aprobados» por unanimidade e avalados por Portos do Estado
17 ene 2023 . Actualizado á 16:50 h.O expresidente da Autoridade Portuaria de Xixón, Fernando Menéndez Rexach, afirmou na Audiencia Nacional que a ampliación dO Musel pasou «un constante control» de obra e xestión, sen que as «numerosas auditorías» realizadas detectasen actuación delituosa ningunha.
A Audiencia Nacional celebrou hoxe a segunda sesión do xuízo que sinta no banco dos acusados a catro exaltos cargos de Portos do Estado e a 16 responsables das empresas que compuñan a UTE Dique Torres, que resultou adxudicataria do contrato das obras de ampliación e para quen a Fiscalía solicita penas de dúas a tres anos de cárcere. A sesión continuou co interrogatorio do fiscal a Menéndez Rexach, quen onte asegurou que toda a actuación nO Musel estivera avalada por Portos do Estado.
Hoxe, a preguntas do seu avogado defensor, Agustín Azparren, explicou que a obra de ampliación foi referendada polas tres administracións -central, autonómica e a local de Xixón- e contextualizou este apoio na época na que a Unión Europea (UE) mantiña un contencioso aberto con España con motivo dos modificados. Este contencioso, segundo asegurou, estivo motivado «polas presións das empresas contratistas europeas» que pensaban que non podían entrar no mercado español porque «non sabían moverse en el».
Nese contencioso, España modificou a Lei de Contratos de 2010 e Bruxelas obrigoulle á súa revisión en 2011 porque, segundo explicou, consideraba que «non estaban suficientemente explicitados nin protexidos» o tratamento dos modificados. Nesa batalla entre Europa e España, o porto xixonés foi considerado como emblemático e de aí o respaldo que tivo das institucións e das propias administracións naquela época, «cousa que agora evidentemente non ten», lamentou.
Segundo a súa declaración, houbo un gran control das obras con dous informes anuais da Intervención Xeral do Estado sobre os investimentos executados e o investimento que se remitían ao consello de administración. Cada seis meses enviábanse as certificacións de obra a Facenda para que as enviase a Bruxelas para cobrar a porcentaxe dos Fondos de Cohesión Europeos, ás que se sumaba unha auditoría do Tribunal de Contas Europeo pola execución e o modificado e auditorías específicas de Portos do Estado.
Menéndez Rexach lembrou que incluso a Fiscalía de Xixón arquivou en 2010 unha denuncia que un veciño de Carreño, residente en Luxemburgo, interpuxo dous anos antes porque tampouco apreciou indicios delituosos. O expresidente soubo que a Oficina Europea de Loita contra a Fraude (OLAF) iniciara unha investigación polas posibles irregularidades ante o sobrecusto final da obra -dos 499 millóns iniciais pasouse aos 800 millóns- cando os medios de comunicación reflectiron a existencia de «unha conivencia entre directivos da Autoridade Portuaria e a UTE Dique Torres».
O acusado foi moi crítico con este organismo, do que dixo que «adoece de falta de seriedade e rigor» porque, asegurou, emprega unha metodoloxía errónea xa que «non buscou ás persoas que tiveron máis contacto directo coa obra para sacar as súas conclusións». Puxo como exemplo que «fala de pedras» cando se refire a todo o material pétreo de canteiras e «parece mentira que non distinga dique de terraplén de recheo», engadiu, e a todo asígnalle a mesma densidade «cando son distintas».
Ao seu xuízo, o informe da OLAF comete numerosos erros, entre os que cita que «a obra foi realizada a tanto alzada cando é unha modalidade de contratación que non existe en España» e expón que a UTE ten que devolver 92 millóns porque a liquidación é negativa «cando non cobrou ese diñeiro», matizou. Rexach recalcou ademais que a súa función era dirixir o consello de administración, facer cumprir as decisións e ter a garantía do control económico, representación e defensa na autoridade portuaria, pero negou que tivese a responsabilidade técnica da obra, informa Efe.
Xustificación das obras
Pola súa banda, o exdirector do porto dO Musel José Luis Díaz Rato, xustificou este martes na Audiencia Nacional a necesidade de realizar as obras de ampliación ante a situación de «conxestión» que se rexistraba facía case dúas décadas cunhas instalacións «obsoletas» para atender o incremento do tráfico marítimo, onde os barcos tiñan unha espera media para atracar de «tres e catro días». A Fiscalía solicita unha pena de tres anos de cárcere e 18 anos de inhabilitación para Díaz Rato, ao que imputa un delito de fraude e outros, como cooperador necesario, de prevaricación administrativa.
Díaz Rato, que estivo a cargo da dirección do porto xixonés entre febreiro de 2000 e novembro de 2011, explicou que o porto xixonés presentaba no ano 1999 unha situación moi complicada polo seu estado de conxestión que fixo necesaria a realización de varias ampliacións. Na súa declaración, asegurou que o primeiro proxecto de ampliación foille « imposto» por Portos do Estado xa que, aínda que el achegou varios informes técnicos que indicaban que non era «nin o máis indicado, nin o máis efectivo», dixéronlle que debía levalo adiante e telo rematado en 2008 porque en caso contrario non habería financiamento.
Díaz Rato incidiu tamén en que todos os modificados estaban «consensuados e aprobados» por unanimidade e sempre avalados por Portos do Estado. O exdirector xustificou os sobrecustos da obra -dos 499 millóns iniciais pasouse aos 800 millóns- en «circunstancias sobrevindas» polo déficit na subministración de materiais na canteira de Aboño e Perecil 1, xa que, segundo explicou, era a pedra angular de toda a obra.
Ademais, denunciou que nunha reunión Manuel Menéndez, presidente de Hidroeléctrica do Cantábrico -un dos grupos que integran a UTE Dique Torres, adxudicataria do contrato- foi «moi rotundo» ao dicir que non lles ía a permitir que explotasen a canteira de Aboño ata que se fixese a desulfuradora que, na súa opinión, é ilegal porque iniciou as obras sen declaración de impacto ambiental e sen licenzas cando crían que cumpría con todas as obrigacións, dixo.
O fiscal preguntoulle tamén as razóns polas que enviou unha carta en decembro de 2004 aos que resultaron posteriormente adxudicatarios da obra e Díaz Rato argumentou que se debeu a que as empresas que formaban parte da UTE estaban a realizar as obras de Langosteira, no porto da Coruña, e tiñan a dúbida de se «ían facer un baile de medios e persoal».
A Fiscalía sostén que, en 2004, Díaz Rato xunto ao expresidente do porto dO Musel, Fernando Menéndez Rexach, impulsaron o proxecto de ampliación «aínda sendo plenamente coñecedores de que unicamente redundaría nun beneficio económico, directo ou indirecto», para a empresa ou empresas privadas que resultasen adxudicatarias do contrato público cun endebedamento a longo prazo para a Autoridade Portuaria de Xixón, tese que ambos negan.
