Os colectivos de recursos fixeron da diversificación a súa táboa de salvación
23 ago 2025 . Actualizado á 21:17 h.Diversificar. Esta é, nestes momentos, unha palabra chave para o sector do mar arousán. En situación de colapso produtivo, atopar alternativas aos bivalvos que alimentaban as lonxas converteuse nunha prioridade. Obviamente algas, ortiguillas, poliquetos e bivalvos menos coñecidos que ameixas e berberechos non van suplir a estes últimos produtos: nin en cantidade, nin en prezo, nin en capacidade para soster a un sector que deu emprego na ría —tanto no mar como en terra— a miles de persoas. Con todo, o traballo desas novas especies pode axudar a diminuír a presión sobre os bivalvos de cuncha branca que deron xusta fama a Arousa e axudar a cadrar contas.
«Son recursos que están aí e que temos que aproveitar», sinala o patrón maior da Illa, Juan Rial Millán. A súa intención é, se os informes técnicos apóiano, ampliar «en dous ou tres barcos» o colectivo de recursos específicos para «diversificar do marisqueo». Tamén ao patrón maior de Vilanova, Lino Díaz, querería poder ampliar o colectivo de recursos específicos, o único que está a resistir o envite da crise, pero nin os seus integrantes nin os informes biolóxicos parecen aconsellalo. Cambados e O Grove son outros portos nos que os «recursos específicos» están a soster a un sector que se pode considerar afortunado visto a que está a caer.
Estes colectivos articuláronse orixinariamente ao redor da extracción de navallas e longueiróns. Pero a captura destes dous mariscos, que se gañaron o seu respecto na nosa gastronomía, foise completando con outros produtos. Na Illa, as algas e as ortiguillas contribúen ás cifras deste grupo profesional, que no que levamos de ano xerou unha facturación de case 340.000 euros. Por facturación, navallas e longueiróns son os produtos con maior peso; por quilos, as algas; por prezo medio, a ortiguilla, cuxa cotización media supera os 20 euros por quilo.
En Vilanova, o colectivo de recursos específicos está formado por ao redor dunha decena de persoas que, ademais da navalla e o longueirón, traballan tamén ortiguillas, algas e engaden ao sumatorio os poliquetos. Este último grupo ofrece uns datos asombrosos en canto a prezo: oscila este entre os 0,14 e os 208 euros por quilo: da nada, ao máximo da lonxa acadado por un lote de gavilán.
Na sala de poxas do Grove, á nómina habitual de produtos marisqueiros e pesqueiros súmanse algunhas especies particulares. A meca é a única sala de poxas á que chega percebe, aínda que este é un recurso en retroceso no Corgo. As algas funcionan ben, igual que unha das especies que se converteu en contrasinal do porto: o ourizo. Pero á lista hai que sumar os poliquetos —extraídos polo colectivo de recursos específicos— e o cornecho espiñento, unha especie invasora á que o sector do mar grovense quixo plantar cara buscándolle unha saída comercial, neste caso de man dos sectores de marisqueo a pé e á boia. E non é que se extraian grandes cantidades deste produto, pero todo contribúe á hora de facer cadrar as contas.
«A xente dos recursos específicos son, con diferenza, os que mellor están aguantando», asegura o patrón maior de Cambados, porto no que ademais de navalla e longueirón descárganse algas. Nesta localidade hai tamén un pequeno grupo de mariscadores que recollen poliquetos baixo pedido para redondear os seus ingresos.
Unha de cal e outra de area: as dúas caras da tempada de verán do marisqueo
Coa aproximación do fin da tempada do verán, as confrarías comezan a facer un balance dos números que deixaron estes últimos meses. Pero non todas as realidades son as mesmas. O caso da Illa de Arousa difire terminantemente do de Vilanova. Respectivamente, Juan Rial Millán e Lino Díaz, patróns maiores das confrarías, relatan a súa perspectiva e completan as dúas caras dunha mesma ocupación.
Dende A Illa, Rial Millán relata un panorama con un bo prognóstico. «O traballo foi positivo, tivemos unha pequena baixada nesta última quincena de agosto que sole ser habitual, pero dende que empezou o verán foi perfecto». A valoración na lonxa é categórica, «en relación cos outros anos temos unhas conclusións moi positivas». Así tamén, os elevados prezos que superaron os do Nadal responden a unha tendencia onde «cambian os costumes, xa que se consume moito máis marisco no verán. Nadal para o sector do mar agora é o mes de xullo e agosto».
Porén, o panorama de Vilanova é tormentoso. O problema emerxeu o ano pasado, cando foron «tres meses ao mar, fixeron móstreos e non había marisco». Segundo Díaz, este ano, «a maioría dos traballadores están abandonando o mar. De 81 barcos de marisqueo a flote estamos indo 12 ao mar, os de a pé temos bastante xente de baixa». Logo dun ano e medio, abriu O Ariño tanto para o marisqueo a flote como a pé, e iso foi o que marcou a diferenza. «Aliviounos a carga e salvounos o verán, pero os mariscadores que estamos indo á mar non somos capaces de soster a confraría. Por iso estamos mirando de tomar medidas drásticas». No 2024 xa houbo un ERTE.