O Tribunal Internacional do Dereito do Mar di que os países están obrigados a reducir a contaminación do medio mariño
SOMOS MAR
A declaración, que non é vinculante, é a primeira sobre cambio climático e supón unha vitoria dos pequenos Estados insulares sobre os grandes contaminadores
22 may 2024 . Actualizado á 04:46 h.O Tribunal Internacional do Dereito do Mar (ONU) afirmou este martes que as emisións de gases de efecto invernadoiro á atmosfera constitúen unha contaminación do medio mariño e que os Estados teñen a obrigación legal de tomar todas as medidas para previr, reducir e controlar o seu impacto, mesmo ao ir máis aló de instrumentos como a Convención Marco das Nacións Unidas sobre o Cambio Climático (CMNUCC) e o Acordo de París.
O xuíz Albert Hoffmann leu a opinión consultiva do tribunal, con sede en Hamburgo, nun caso iniciado pola Comisión de Pequenos Estados Insulars do Caribe e o Pacífico sobre Cambio Climático e Dereito Internacional en decembro do 2022, aínda que a súa declaración non ten «efecto vinculante».
Unha importante opinión
No entanto, trátase da primeira opinión do tribunal sobre o cambio climático e podería abrir a porta a máis casos despois do actual, que xa se foi cualificado dunha loita de David contra Goliat; é dicir, de pequenos Estados insulares ameazados polo cambio climático contra grandes contaminadores.
A corte da ONU sinalou que, en virtude do parágrafo 1 do artigo 194 da Convención das Nacións Unidas sobre o Dereito do Mar, «os Estados parte teñen a obrigación específica de adoptar todas as medidas necesarias para previr, reducir e controlar a contaminación do medio mariño causada polas emisións antropogénicos de gases de efecto invernadoiro e procurar harmonizar as súas políticas respecto diso».
Tal medidas, dixo, deben determinarse obxectivamente, tendo en conta, entre outras cousas, os mellores coñecementos científicos dispoñibles e as regras e normas internacionais pertinentes contidas en tratados sobre o cambio climático como a Convención Marco das Nacións Unidas sobre o Cambio Climático (CMNUCC) e o Acordo de París.
En particular, recalca, debe terse en conta o obxectivo de temperatura mundial de limitar o aumento da temperatura a 1,5 °C por amais dos niveis preindustriales e o calendario das vías de emisión para alcanzar ese obxectivo.
Pero, engadiu o xuíz Hoffmann na lectura da opinión, os 169 Estados parte da Convención sobre o Dereito do Mar «teñen a obrigación específica de adoptar outras medidas necesarias».
«O Acordo de París non esixe ás partes para reducir as emisións de gases de efecto invernadoiro a un nivel específico acorde a un calendario obrigatorio, senón que deixa en mans de cada país a determinación dos seus obxectivos nacionais», recalcou.
Hai que ir máis aló de París
Por tanto, «o tribunal non considera que se cumpre a obrigación baixo o parágrafo 1 do artigo 194 ao simplemente cumprir coas obrigacións e compromisos baixo o Acordo de París».
«A Convención e o Acordo de París son dous acordos diferentes con dous diferentes paquetes de obrigacións», recalcou Hoffmann.
O tribunal tampouco considera que «o Acordo de París modifica ou limita a obrigación baixo a Convención», proseguiu.
«O parágrafo 1 do artigo 194 impón aos Estados unha obrigación legal de tomar todas as medidas necesarias para previr, reducir e controlar a contaminación procedente de emisións antropogénicos de gases de efecto invernadoiro, incluídas medidas para reducir tal emisións», lembrou o xuíz. Recalcou que, se un país incumpre esta obrigación, pode enfrontar «responsabilidades internacionais».
A opinión da corte da ONU afirma que os Estados Partes teñen a obrigación específica de adoptar leis e regulamentos para conter e rebaixar a contaminación mariña causada tanto pola emisión de gases de fontes terrestres e a atmosfera ou a través dela, como a provocada por buques.
Tamén deben garantir que as contaminacións de tal emisións baixo a súa xurisdición ou control non se traslade outras áreas fóra da súa soberanía, e deben asistir aos países máis vulnerables e os países en vías de desenvolvemento na súa loita por conter e reducir o seu impacto.
Á súa vez, o tribunal lembra aos países que teñen a obrigación específica de protexer e preservar o medio mariño dos efectos do cambio climático e da acidificación dos océanos, e cando o medio mariño foi degradado, esta obrigación pode esixir medidas para restaurar os hábitats e ecosistemas mariños.