Investigadores da Universidade de Waterloo, no Canadá, buscan como manter a fertilidade do chan nesas zonas do norte do país para garantir a soberanía alimentaria, minimizando a deforestación
06 dic 2023 . Actualizado ás 13:21 h.É finais de outubro, pero ao norte do estuario do río San Lorenzo as temperaturas lembran días de principios de setembro. No Canadá, os efectos do cambio climático preocupan. E moito. Sobre todo porque se predicir que o lugar no que cultivaremos os nosos alimentos terá que irse desprazando cara ao norte porque o aumento das temperaturas non permitirá crecer os cultivos preto do ecuador. En Terranova e Labrador, a inseguridade alimentaria e cambio climático levaron aos seus gobernos a fomentar a agricultura en zonas onde ata agora non se podía practicar.
O problema é que trasladar os cultivos ao norte, ao bosque boreal, non é tan sinxelo. Ese é o desafío ao que tratan de dar resposta investigadores da Universidade de Waterloo, en colaboración coa Memorial University, a través do proxecto BioSoil North: Solucións locais para a resiliencia da saúde do chan e a mitigación de gases de efecto invernadoiro. A iniciativa posta en marcha o pasado mes de abril en tres puntos diferentes de Happy Valley-Goose Bay na Península de Labrador, trata de buscar unha fórmula para poder cultivar alimentos en rexións subárticas dunha forma máis sostible, garantindo a soberanía alimentaria das comunidades que as habitan, ademais de contribuír á economía local. Todo iso causando o menor impacto nos bosques.
Maren Oelbermann, profesora da Facultade de Medio Ambiente e codirectora do proxecto, explica que o que se está vendo nesa parte de Labrador é que «os patróns de precipitación son menos predicibles, prognosticándose máis choivas no outono. Ao mesmo tempo, as temperaturas de primavera e outono aumentaron, o que estendeu a tempada de crecemento agrícola».
Avena e guisantes
O que se podería producir nesas zonas, onde o acceso aos alimentos depende maioritariamente da importación, son hortalizas como patacas ou cenorias, forraxe para o gando ou gandería a pequena escala. «Hai varias granxas en funcionamento en Happy Valley Goose Bay que producen principalmente hortalizas para consumo local.», di Maren Oelbermann.
Nas parcelas onde se está experimentando está a probarse o cultivo de avena e guisantes, dos que xa se obtivo unha primeira colleita. Agora están a tomar mostras do chan para ver o impacto da agricultura e buscar como manter a súa fertilidade máis tempo.
A cuestión é que o bosque boreal é dominante nese territorio e para poder sementar alimentos hai que converter parte dese bosque en terra de cultivo. Minimizar o impacto desa conversión de terras no bosque boreal é o gran reto: «Dado que os chans dos bosques boreales son inherentemente infértiles para os cultivos agrícolas, non poden sustentar a produción agrícola a longo prazo. O obxectivo do noso estudo é evitar o enfoque tradicional no que a terra se converte de bosque a agricultura e, unha vez que o chan xa non pode soportar a produción de cultivos, convértese máis bosque en terra agrícola. Isto sucedeu aquí e é, en menor escala, similar ao que está a suceder na Amazonía», explica Maren.
Para que iso non ocorra, no estudo tratan de analizar formas coas que se poida aumentar e manter a fertilidade do chan a longo prazo e dese modo, como engade, «evitar unha maior deforestación e conversión de terras de bosques a agricultura. Isto tamén contribúe ao secuestro de carbono e á redución das emisións de gases de efecto invernadoiro; rompendo así o ciclo de retroalimentación positiva da conversión de terras e o cambio climático nos ambientes do norte».
Para manter a fertilidade do chan, controlando tamén a súa acidez, están a experimentar con tratamentos como os retos da industria pesqueira ou forestal. Do biocarbón a refugallos de peixe, camarón e cal. Ademais, como di a investigadora, «a biomasa cultivada en granxas pódese trasladar a áreas que producen cultivos agrícolas. Este traballo permítenos avaliar que tipo de remedio do chan permite manter unha maior fertilidade e produtividade dos cultivos, ao mesmo tempo que aumenta o secuestro de carbono e diminúe as emisións de gases de efecto invernadoiro».