Robert Parker di que o futuro do viñedo en Galicia pasa por un cultivo ecolóxico, biodinámico ou regenerativo
AGRICULTURA
O último artigo de Luis Gutiérrez para a prestixiosa publicación fundada polo gurú norteamericano pon o foco no Ribeiro e na forma na que os seus adegueiros están traballando a vide
21 novs 2023 . Actualizado ás 18:09 h.Os viños galegos son os protagonistas do último artigo que Luis Gutiérrez escribe en The Wine Advocate, a prestixiosa revista americana creada no seu día polo considerado gurú do viño Robert Parker. E nel deixa unha mensaxe moi clara para o sector. «Creo que en Galicia a única posibilidade de futuro é a agricultura ecolóxica, biodinámica ou regenerativa. Vímolo este ano. Salvo que haxa un cambio radical na forma de entender a viticultura, cada ano o mildiu causará máis danos», argumenta. E fíxase especialmente no traballo que o viticultor Bernardo Estévez está a facer no Ribeiro.
O cambio climático e como leste está a afectar ao cultivo do viñedo en Galicia é a temática central do artigo de Gutiérrez, que empezan lembrando que cada vez os anos son máis secos e cálidos, mesmo en Galicia, «onde están a ter problemas co marisco porque a temperatura do mar é demasiado cálida», conta. Explica que a ausencia de patróns climáticos fai que cada vez sexa máis difícil falar de anadas clásicas e que as colleitas do 2021 e 2022, as que probou, «son moi diferentes». A primeira foi un ano «moi desafiante, máis fresco, máis húmido e con presión de fungos», o que provocou que «algúns viños sexan moi bos, e outros poderían nin sequera ser embotellados». O 2022 foi, en cambio, un ano cálido e seco, o que causou algúns problemas coa acidez. Por iso aposta por cambiar os métodos de cultivo para «conseguir menos uvas, que maduren antes».
Gutiérrez fala tamén do desembarco que grandes grupos vitícolas están a protagonizar nas cinco denominacións de orixe, como Vega Sicilia. O director desta firma, Pablo Álvarez, recoñece que este ano perdeu boa parte da colleita por culpa do mildiu. Conta tamén a chegada de Pagamento de Carraovejas, que xa desembarcou no Ribeiro e que está a piques de facelo en Rías Baixas da man da Compaña de Viños Tricó. E argumenta que Valdeorras e a uva godello están a converterse no centro de atención para moitas adegas de Rioxa ou Ribeira do Douro, aínda que recoñece que o pequeno tamaño desta denominación galega está a provocar que moitos delas apostasen, finalmente, pola zona do Bierzo.
O xornalista realiza un percorrido polas principais novidades das cinco denominacións de orixe galegas, parándose especialmente en pequenos produtores de Rías Baixas e no traballo de Rafael Palacios e CVNE en Valdeorras. Da Ribeira Sacra lamenta que, unha vez máis, moito dos viños que probou non están amparados pola denominación de orixe «e iso é preocupante», asegura, á vez que promete pór o foco a próxima vez en Monterrei, porque quere centrarse no Ribeiro.
O potencial do Ribeiro
«É unha das rexións vitícolas máis antigas de Europa», asegura, á vez que lembra os seus tempos de esplendor e a súa entrada en recesión. Hoxe, esta zona «está a loitar; a superficie dos viñedos é cada vez máis pequena e está a ser abandonada e retos como o clima son unha gran preocupación», engade. Tamén asegura que apenas existen hoteis e restaurantes na zona, o que fai difícil o enoturismo. Con todo, «hai moito potencial nesta rexión e un grupo pequeno de adegueiros que traballan duro para preservar e recuperar viñedos históricos e variedades de uva locais», conta. Destaca A Barouta, e os proxectos de Iago Garrido e Cume do Avia, que traballan en ecolóxico.
Pero o proxecto que máis chamou a súa atención é o Bernardo Estévez no Ribeiro, a quen non dubida en cualificar como o mestre e do que afirma que está chamado a ser «un dos mellores adegueiros de España». Destaca a súa forma de traballar, o seu compromiso coa terra e o medio ambiente e que «vai máis aló de etiquetas, tratando de entender a natureza e o chan». Dos seus viños di que poden ser difíciles de atopar nalgúns mercados, «pero o esforzo merecerá a pena». E conclúe o seu artigo afirmando que o cultivo do viñedo en Galicia debe ser respectuoso co medio ambiente: «É un debate importante que hai que abrir en Galicia. Abrámoslo agora».
Bernardo Estévez: «Creo que ou valor que este artigo lle dá a nosa zona é un agasallo»
O viticultor e adegueiro Bernardo Estévez é un dos protagonistas do artigo de Luis Gutiérrez, que non dubida en falar del como o mestre. De feito, o seu nome, do mesmo xeito que o da denominación na que traballa (a do Ribeiro), saen no titular. Del di que era un mecánico en Vigo que plantou o seu primeiro viñedo no ano 2001. Sete anos despois, mudouse a Arnoia para traballar a tempo completo nos seus viñedos e tomar o control das antigas plantacións familiares. Dedicou cinco anos a aprender os segredos da agricultura natural e biodinámica en Portugal e O Ribeiro. E agora está chamado a ser, na súa opinión, un dos grandes adegueiros.
«A súa forma de entender o viño é ‘sempre mirar ao lugar onde a vide vive, onde esas uvas crecen; mirar á xente que traballa e coida da terra', díxome», conta o artigo, que etiqueta a forma de traballar o viñedo de Estévez como natural, orgánica, biodinámica «ou como queiras chamala». «Está demostrado que de aquí a uns anos o cultivo da vide vai ser imposible de Madrid para abaixo. E no norte quedará un reduto no que vai a haber choivas, pero de forma desorganizada», explica o propio Estévez, que se mostra encantado coa visión que Gutiérrez dá do Ribeiro. «Máis que a puntuación que lle da aos meus viños, o que me gusta é que viñera visitar esta zona, que me deixara ensinarlle os viñedos abandonados», conta. Porque, ao final, publicacións deste tipo «poñen en valor a nosa zona e son un agasallo», engade. Tamén lembra que a do Ribeiro foi, no seu momento, «unha das zonas vitícolas máis importantes do mundo» e que, a día de hoxe, boa parte dese patrimonio está abandonado. «Estamos desprezando o que temos», insiste.
Este viticultor e adegueiro ten claro que é preciso volver aos sistemas de cultivo que fixeron grande O Ribeiro, os que se aplicaron antes do ano 1900. Uns métodos que non precisaba de maquinaria, nin de tantos produtos químicos como os actuais, e que, aínda así, eran capaces de afrontar as inclemencias do tempo. Ourense, engade, é unha zona rica, con moi boas condicións para o cultivo do viñedo, pero debe irse cara a sistemas máis sostibles. Non é un traballo que poida realizarse dun día para outro. É máis, está convencido de que «vai levar moito traballo». Pero permitirá que esta terra siga producindo uns dos mellores viños.
Dezasete viños galegos con máis de 96 puntos
O artigo de Gutiérrez complétase cunha ampla lista na que puntúa os mellores viños que, na súa opinión, elabóranse na comunidade. A clasificación encabézaa Rafael Palacios, cuxos Sorte O Soro do 2021 e 2022 levan 99 e 98 puntos, respectivamente. O terceiro posto é para Envínate Lousas Parcela Camiño Novo, un tinto elaborado en terras da Ribeira Sacra polo grupo de enólogos que forman Envínate, que logra outros 98 puntos.
Algo máis de 97 puntos recibe o Leira Genoveva Caíño, de Forxas do Salnés. A partir de aí, hai outros sete viños con 97 puntos: Rafal Palacios Sorte Antiga, Zárate O Pombal, Guímaro Leira Capeliños, Raúl Pérez O Pecado, Bernardo Estévez Cháns e Lus Castes Brancas, Albamar 79 Arrobas e Telmo Rodríguez O Diviso. Outra elaboración de Envínate, o Lousas Parcela Seoane, queda entre os 96 e os 97 puntos. E aínda hai cinco viños máis que logran máis de 96 puntos: o Forxas do Salnés Leirana Leira Genoveva, Raúl Pérez Sketch, Eulogio Pomares Castiñeiro Espadeiro, Do Ferreiro Albariño Cepas Vellas e Quinta de Muradella branco.
Zárate, Forxas do Salnés e Albamar son tres adegas adscritas á denominación de orixe Rías Baixas e os seus viños adoitan estar entre os favoritos de Gutiérrez, pois levan anos figurando entre os máis puntuados. Son tamén os protagonistas da parte do artigo que se dedica a Rías Baixas, pois moitas das súas elaboracións destacan por utilizar variedades minoritarias, nalgúns casos, tintas. O mesmo sucede cos que elabora Rafael Palacios en Valdeorras ou os traballos do enólogo Raúl Pérez, algúns dos cales tamén están amparados por Rías Baixas.
A lista de Gutiérrez inclúe outros 27 viños elaborados en Galicia aos que outorga máis de 96 puntos. Unha mostra do bo nivel que este crítico de viño atopa nas elaboracións da nosa comunidade. Hai que destacar que varios dos viños seleccionados é elaboran á marxe das denominacións.