Galicia, lugar ideal para ver a eclipse parcial de Sol ante o que hai que extremar a precaución
SOCIEDADE
Só unhas lentes especiais ou unha observación indirecta evitan os riscos. A mellor opción é achegarse na mañá do sábado aos encontros organizados en toda a comunidade polas agrupacións astronómicas
28 mar 2025 . Actualizado á 10:52 h.A Lúa comerase este sábado o Sol a dentadas. Pero non será un festín. Máis ben un aperitivo. A dentellada ocupará no oeste de Galicia no seu momento de plenitude ata un 43% do diámetro solar, o que se traducirá nunha ocultación da superficie do astro rei do 32,5%, a maior que se rexistrará na Península. Pero nin sequera se fará de noite ao redor das 11,46 horas do sábado, o momento de maior ocultación, e é moi probable que tampouco se aprecie un descenso da luminosidade ou da temperatura. Será, de todos os xeitos, unha boa ocasión para observar unha eclipse solar en plena mañá, un escenario no que Galicia será un lugar privilexiado en toda Europa. Iso si, baixo ningún concepto poderá mirarse directamente ao ceo. Será algo moi perigoso para os ollos.
É o consello no que insisten os astrónomos de forma reiterada. Para contemplar a eclipse parcial só existen dúas opcións seguras: ou facelo cunhas lentes de eclipse homologadas co certificado ISO 12312-2, ou de forma indirecta facendo un buraco nunha cartolina enfocada cara ao Sol e proxectando a súa sombra sobre unha superficie.
«É moi perigoso observalo sen protección. E non valen nin as radiografías, nin os cristais afumados, nin os cristais de soldador nin pór tres lentes de sol unha amais da outra. Se o contemplas dunha forma inadecuada non te vas a decatar, porque non che vai a doer, pero durante todo ese tempo o ollo vai acabar danándose porque está a queimar as túas células», explica de forma gráfica o astrofísico e divulgador Borja Tosar.
José Ángel Docobo, coordinador científico do Observatorio Astronómico Ramón María Aller e catedrático de Astronomía da Universidade de Santiago (USC), reitera a mensaxe: «Que ninguén intente mirar o sol sen unha protección adecuada, e menos aínda con prismáticos ou telescopios». Tampouco valen as cámaras fotográficas.
A mellor opción para seguir o ocultamiento soar será achegarse a algunha das múltiples actividades organizadas en Galicia por parte das distintas asociacións de astronomía e observatorios. É o caso da que organiza en Santiago o Ramón María Aller, nos xardíns da institución, no Campus Vida. Será unha xornada aberta ao público, entre as 10.30 horas e as 12.45 horas, na que se utilizarán dous telescopios que proxectarán a imaxe solar e facilitaranse aos asistentes gafeñas especiais. «Haberá que compartilas entre todos, porque na última eclipse solar no que organizamos unha actividade parecida xuntáronsenos 500 persoas», destaca Docobo.
Tamén en Santiago, o Clube de Astronomía de Compostela Vega convocou unha observación pública no miradoiro central do Parque Carlomagno.
Na Coruña, a cita será na chaira da Casa das Ciencias nunha actividade organizada en colaboración coa Asociación Astronómica Ío.
En Pontevedra, o Concello e a Asociación Astronómica Sirio convocan os afeccionados na ponte do Burgo a partir das dez da mañá do sábado; mentres que en Vigo a Agrupación Astronómica Rías Baixas cita aos asistentes ás dez e media na praia de Ou Bao. Pola súa banda, o Centro Astronómico de Trevinca (A Veiga-Ourense) organiza unha observación guiada entre as 10.45 horas e as 12 horas.
En todas as actividades ofrecerase ao público gafeñas especiais, que terán que compartir, e realizaranse proxeccións indirectas.
O ceo despexado que agarda para o sábado axudará ao seguimento da eclipse. Con todo, «non se vai a facer de noite nin vai diminuír significativamente a luz do Sol, apenas o notaremos», advirte Borja Tosar, o que referenda José Ángel Docobo. «Algo igual si pode notarse, pero moi pouco», sinala. A diferenza do que ocorre nas eclipses totais tampouco haberá un arrefriado apreciables das temperaturas. «Como moito reterase o ascenso térmico», apunta o astrónomo.
O que si parece claro é que en Galicia producirase o maior oscurecimiento do astro rei, e canto máis cara ao oeste, mellor. A porcentaxe da superficie solar ocultada pola lúa será entre o 32,5% da Costa da Morte e o 28% do suroeste de Ourense, fronte a, por exemplo, o 13% de Alacante ou o 10% de Mallorca.
Reservas hoteleiras para a gran cita de agosto do 2026
A eclipse solar parcial deste sábado é tan só un pequeno aperitivo do que está por chegar. E a espera valerá a pena, porque hai nada menos que 113 anos que Galicia non vive unha eclipse total de Sol. O ansiado fenómeno ocorrerá ás oito e media da tarde do 12 de agosto do 2026, o próximo ano. A comunidade será o escenario ideal para contemplar un fenómeno que ningún galego presenciou na súa vida, salvo que viaxasen a outros lugares do planeta para poder velo. A última vez que sucedeu algo parecido foi en 1912.
Que o acontecemento é algo excepcional revélao a enorme expectación que xerou a eclipse total. A pesar de que aínda queda ano e medio para o acontecemento xa hai afeccionados de todo o mundo que empezaron a reservar hoteis para non perderse a ocultación completa do Sol, segundo confirmou o presidente do Observatorio Astronómico Ramón María Aller.
O festín astronómico continuará o 2 de agosto do 2027 cunha eclipse total que tamén será visible na Península, aínda que en Galicia o será de forma parcial. Neste caso, a franxa de totalidade cruzará o estreito de Xibraltar de oeste a leste, cubrindo as cidades autónomas de Ceuta e Melilla, case a totalidade da provincia de Cádiz, parte da provincia de Málaga e as zonas máis meridionais das de Granada e Almería.
E aínda queda a eclipse anular prevista para o 26 de xaneiro do 2028. A franxa de anularidad cruzará a península desde o suroeste ao nordés, cubrindo gran parte do territorio nacional, aínda que en Galicia só poderá contemplarse de forma parcial.