Fai uns 6.000 anos un cambio profundo do clima transformou o norte do continente no que hoxe é o Sahara
13 may 2024 . Actualizado á 17:37 h.A teoría dos puntos de inflexión sostén que o clima da Terra apóiase sobre unha serie de mecanismos de regulación climática como as correntes mariñas, os monzones e a capa de xeo nos polos, entre outros. Desde hai anos esta tese está a asumir moito protagonismo porque son varias as investigacións que aseguran que algúns mecanismos están ao bordo do colapso debido ao cambio climático. Un estudo publicado esta semana mostra un caso ocorrido no pasado que ilustra o tremendo cambio das condicións que pode ocorrer cando se atravesa este punto de inflexión.
O Sahara non sempre foi un deserto. No pasado tiña tanta vexetación como Galicia. Un momento da súa historia coñecido como Período Húmido Africano. Con todo, fai uns 6.000 anos, todo cambiou.
Científicos publicaron na revista Nature Communications información sobre o que puido ocorrer. Viaxaron ao pasado a través de sedimentos do lago Chew Bahir, situado no sur de Etiopía. «A transición do Período Húmido Africano a condicións secas no norte de África é o exemplo máis claro de puntos de inflexión climáticos na historia xeolóxica recente», explica Mark Maslin, investigador da Universidade de Londres.
A clave deste estudo reside en que se atopou un proceso que chaman «parpadeo climático» que implica transicións moi profundas de eventos húmidos a secos. «Ao final do Período Húmido observamos polo menos 14 eventos secos, cada un dos cales durou entre 20 e 80 anos e repetiuse en intervalos duns 160 anos», engade Verena Förster-Indenhuck, da Universidade de Colonia e coautora do traballo. «Os procesos retárdanse a un ritmo cada vez maior e o clima ten dificultades para recuperarse das perturbacións ata que se produce unha transición», sostén Maslin.
É dicir, cando as condicións secas son cada vez máis recorrentes, intensas e duradeiras, actívanse unha serie de mecanismos que tenden a retroalimentarse e que acaban por impoñerse sobre as condicións húmidas. É un proceso lento, pero letal, tal e como demostra a desertificación do norte de África e que deu como resultado o deserto cálido máis grande do planeta.
O gran muro verde
Hoxe o Sahara voe a ser escenario dun cambio climático. Esta vez a orixe non responde a causas naturais senón á actividade humana. O deserto está a ampliar os seus dominios debido ao quecemento global, que favorece, entre outras cousas, a desertización do terreo. Unha investigación recente realizada pola Universidade de Maryland asegura que se expandiu un 10% desde 1920.
Con todo, o pobo africano está a levar a cabo un os proxectos ambientais máis ambiciosos da historia, que podería devolverlles un pouco/pouo do verde que perderon outrora. Cando se complete será unha das novas marabillas da Terra. Bautizárono como a Gran Muralla Verde e trátase dun extenso cinto de árbores que percorre o continente de oeste a leste ao longo de máis de sete mil quilómetros pasando por unha decena de países.