Un taller ensina a preparar cocido a persoas con problemas de deglución
02 mares 2024 . Actualizado ás 05:00 h.Bruno Lamas, de 46 anos, nunca puido tomar unha pastilla na súa vida. Non se atrevía. «Para comer evitaba cousas como o pan con cortiza ou o bordo da pizza», explica. Padece unha enfermidade rara coñecida como pel de bolboreta —oficialmente, epidermólisis ampollosa ou bullosa, cun caso por cada cen mil persoas—, unha doenza que fai que a pel rompa constantemente e xérense bochas con frecuencia, porque unha alteración xenética provoca a carencia dunhas proteínas. Esa enfermidade provocáballe disfagia, é dicir, problemas para tragar: o seu esófago, habitualmente castigado con feridas, estreitábase. Por iso non era capaz de tomarse nin unha pastilla.
Nin outras cousas. «Ves algo e pensas que che vai dar problemas, e logo non pasa. Ou ao revés, pensas que non chos vai a dar e enganchar. Non o controlas», conta. «É moi incómodo non saber nunca se vas poder comer».
Fai menos de tres anos fixéronlle unha intervención no esófago nun hospital de Madrid. Agora, Bruno si se atreve a tragar algún comprimido, sempre que non sexa moi grande. Probablemente, terá que volver operarse no futuro.
A disfagia é un problema que afecta ao 3 % da poboación, segundo a Sociedade Española de Endocrinoloxía e Nutrición. Non todos están no mesmo grao, pero cando alguén non come ben o seu estado nutricional pode resentirse. Os pacientes acaban abocados ao puré e aos complementos nutricionais.
O Colexio Profesional de Logopedas de Galicia organiza este sábado —aproveitando que o 6 de marzo celébrase o día europeo desta profesión— no hotel Santiago Praza, en Compostela, unha mesa redonda e un showcooking no que o cociñeiro Pablo Jordedo tratará de ofrecer dietas alternativas, porque «non teñen por que comer sempre un puré de patata que non sabe a nada».
Como é de Lalín, Jordedo deseñou un menú baseado nun cocido. Despois de que este prato total estea preparado, o chef propón uns pequenos arranxos para convertelo en accesible a unha persoa con disfagia. Trátase dun menú de dous pratos, sobremesa e café. De primeiro, insignia a preparar humus de garavanzo e espuma de . cacheiraDe segundo, unha hamburguesa de lacón, touciño entrefebrado, chourizo e verdura que non hai que masticar, porque se desfai ao metela na boca. De sobremesa, unha panna cotta de castaña. Finalmente, un café convertido en merengue.
«Non hai que complicarse, non son preparacións que requiran coñecementos demasiado amplos, son cousas sinxelas que non levan demasiado tempo», asegura. Os pratos baséanse en triturar moito todo o alimento, pero ademais ofrece trucos para crear texturas viscosas, máis densas que o líquido.
Porque o líquido adoita ser un problema para as persoas con disfagia. «Ao tragar hai que protexer a vía aérea, e cun sólido hai máis marxe de tempo para facelo; o líquido baixa máis rápido e se a disfagia débese a un problema neurolóxico hai menos reflexos», explica o logopeda Javier Bo. O estudo de cada paciente determina se pode tomar un líquido lixeiramente máis denso que a auga, «como o zume de pexego», ou se é necesario optar por unha gelatina.
Cando cambia a voz ao comer ou o alimento parece que non baixa, os sinais de alarma
Durante anos, Bruno Lamas estivo a se tratar coa logopeda María Soneira no Hospital Meixoeiro de Vigo. «O obxectivo principal da nosa intervención consiste en que a persoa con disfagia poida manter unha alimentación oral con seguridade e eficacia, reducindo ao máximo as posibles complicacións respiratorias e tratando de que manteñan ou recuperen un adecuado estado nutricional e unha correcta hidratación», resume a profesional.
O seu compañeiro Javier Bo, do Álvaro Cunqueiro, detalla que este problema para inxerir alimentos é un síntoma común a moitas enfermidades. Pode vir derivada dun cancro ou do tratamento do mesmo, dunha enfermidade neurolóxica ou do proceso natural de envellecemento. «Nuns casos é recuperable e entón traballamos sobre os músculos que fan que traguemos, para que o paciente poida ter unha deglución normal; noutros, non o é porque se perdeu parte do músculo, entón traballamos en reducir os riscos, para evitar infeccións respiratorias».
Bo, que participa hoxe nunha mesa redonda no acto de Santiago con outros profesionais, chama a identificar os problemas de deglución e a darlles importancia, non estar meses sen atendelos. «Hai que ver se asociada á deglución aparece tose, ou cambios na voz, ou sensación de fatiga, ou de que o alimento queda pegado á garganta ou ao peito e non somos capaces de facelo avanzar», enumera.