Os novos datos do satélite Gaia, cuxa reunión científica de coordinación celebrouse na Coruña, incluirán as posicións e movementos de 2.500 millóns de estrelas, o que supón 50 veces máis información que o actual catálogo
10 oct 2022 . Actualizado ás 20:36 h.O satélite Gaia da Axencia Espacial Europea (ESA) ofreceu o pasado mes de xuño o mapa máis preciso e completo da Vía Láctea, con nova e mellorada información de case 2.000 millóns de estrelas e o descubrimento da existencia de terremotos estelares. Pero a revolucionaria achega da que xa é a misión máis exitosa da ESA é só un anticipo do que está por chegar.
E na futura visión e comprensión do noso universo están xogando un papel fundamental os investigadores do Centro de Investigación en Tecnoloxías da Información e as Telecomunicacións (Citic) da Universidade da Coruña, que desenvolveron un software que permite a clasificación de estrelas e outros obxectos estelares, ademais de desenvolver técnicas e ferramentas para a verificación dos datos do satélite e a divulgación dos resultados da misión.
A importancia do grupo galego, liderada pola astrónoma Minia Manteiga e o profesor en intelixencia artificial Carlos Dafonte, revélao o feito de que A Coruña foi a sede da reunión plenaria da Unidade de Coordinación 8 (CU8) da misión, que reuniu no Citic a máis de 40 investigadores de 20 institucións europeas para examinar os puntos nos que se pode mellorar aínda máis o traballo de cara á próxima publicación de resultados, para o que aínda haberá que agardar uns dous anos.
Aínda falta para coñecer os novos segredos da galaxia, pero o que se desvelou no encontro celebrado en Galicia é que o próximo catálogo incluirá as posicións, o movemento e as características físicas de 2.500 millóns de estrelas e conterá os datos obtidos nas 70 veces que, de media, o satélite pasará por cada obxecto da Vía Láctea. Isto supón que a nova entrega achegará 50 veces máis datos que a ofrecida este xuño, o que, na práctica, significará unha nova visión do universo.
«Eclipsará aos anteriores conxuntos de datos, tanto en tamaño como en complexidade e estenderá aínda máis o impacto científico da misión», explican os científicos Minia Manteiga e Carlos Dafonte.
A misión espacial Gaia é actualmente a misión científica máis exitosa da Axencia Espacial Europea e está supondo un salto xigantesco na comprensión da estrutura e a formación da nosa galaxia, a Vía Láctea, así como noutros moitos campos da astrofísica. O grupo CU8 que se reuniu a pasada semana no Citic é o responsable de determinar as características físicas das estrelas, temperatura, composición, tamaño e masa, entre outros.
Os catálogos de datos de Gaia publicados ata o momento son un gran éxito para a Axencia Espacial Europea e o consorcio europeo responsable do procesado de datos. Este consorcio (DPAC) está formado por 450 científicos e enxeñeiros de máis de 20 países e máis de 100 universidades e institutos europeos.
Entre estes científicos atópanse a astrofísica Minia Manteiga e o enxeñeiro informático Carlos Dafonte, ambos os investigadores do Citic da UDC, quen lideran a participación galega neste proxecto. Concretamente, traballan nas unidades 8 e 9 de Gaia, coa creación de técnicas e ferramentas para a verificación dos datos do satélite e a divulgación dos resultados da misión, así como no desenvolvemento de técnicas automatizadas para clasificar as fontes que observa o satélite, tantas estrelas como obxectos extra galácticos.
O número de traballos científicos baseados nos datos de Gaia publicados anualmente supera ao telescopio Hubble, ata agora o que maior produción científica xerara.
