Producirá colisións de protóns a unha enerxía xamais acadada para responder a grandes interrogantes que persisten sobre o funcionamento da natureza e da vida
04 jul 2022 . Actualizado ás 18:55 h.Ver o pasado do universo, como ocorre cando percibimos pola noite unha estrela que xa morreu, pero cuxa luz segue viaxando polo cosmos. Nesas está o Centro Europeo de Física de Partículas (CERN) de Xenebra (Suíza), que a partir de mañá mesmo fará chocar protóns a unha enerxía xamais acadada, o que lle permitirá recrear con maior facilidade as condicións que había nos primeiros microsegundos despois do Big Bang. O obxectivo será responder a grandes interrogantes que persisten sobre o funcionamento da natureza e da vida, e ver o que ningunha tecnoloxía permitiu ata agora: o inicio do universo.
Durante case catro anos o Gran Colisionador de Hadrones (LHC) funcionará a unha enerxía de colisión marca de 13,6 billóns de electronvoltios (TeV), simulando practicamente a densidade que había no instante mesmo do inicio do universo. Ningunha tecnoloxía foi ata agora capaz de ver o que ocorreu nese momento, non porque teñan pasado 13.800 millóns de anos, senón porque durante os primeiros 300.000 anos despois do Big Bang non había luz. «Bo, non é que non houbese luz, é que estaba tan quente que a materia absorbía a luz, co cal todo era totalmente negro, non había luz libre», explica a Efe o investigador do Instituto de Física de Cantabria e experto en altas enerxías, Celso Martínez, quen tamén é o representante en España do experimento do CMS, un dos detectores do LHC.
Esa é a razón pola que nin sequera os telescopios máis potentes son capaces de ver o que sucedeu entón. «A única forma é recreando as condicións (do Big Bang) na Terra, con aceleradores que xeren a densidade de enerxía que había nese momento —detalla Martínez—, e ver que é o que sae».
O Gran Colisionador de Hadrones acadará a súa potencia máxima dez anos despois de ter descuberto o Bosón de Higgs, que o 4 de xullo do 2012 representou un fito na historia da ciencia. Cambiou a nosa percepción do universo e valeulle aos seus teóricos —o británico Peters Higgs e o belga François Englert— o premio Nobel de Física.
A enerxía que acadará agora o LHC permitirá multiplicar a recolección de datos, non só para seguir estudando as propiedades do Bosón, senón para observar procesos que ata agora habían resultado inaccesibles. Despois do descubrimento de «a partícula de Deus», o colisionador permitiu descubrir máis de 60 partículas compositivas que foran preditas polos teóricos, entre elas algunhas consideradas de natureza «exótica» como os tetraquarks e os pentaquarks. Entre outras cousas, porase especial atención agora a orixe da materia e a antimateria no universo, as propiedades da materia a temperaturas e densidades extremas, e partículas candidatas a materia escura. A directora do CERN, Fabiola Gianotti, admitiu en rolda de prensa para lembrar a proeza científica ocorrida hai unha década que o seu soño é que nos próximos anos o LHC sexa capaz de reconstituir a materia escura, que representa o 25 % do universo. «Con isto nosa comprensión do universo pasaría do 5 % actual ao 30 %, pero non sabemos se será posible», dixo.