Máis de 550 medicamentos teñen problemas de subministración e a lista non para de crecer
15 jul 2019 . Actualizado ás 05:00 h.O desabastecemento de fármacos é un problema que afecta actualmente a máis de 550 medicamentos, algúns deles de utilización moi común, e a cifra segue crecendo. Para pór fin a este problema, a Axencia Española de Medicamentos e Produtos Sanitarios (AEMPS) puxo en marcha o Plan de Garantías de Abastecemento de Medicamentos 2019-2022, para actuar «tanto sobre as causas como na redución do impacto das consecuencias», porque, segundo recoñece o propio documento, esta situación «supón unha importante sobrecarga para médicos, farmacéuticos e administracións sanitarias, con elevados custos asociados».
Entre as medidas propostas pola AEMPS destaca unha revisión da política sancionadora, para que os expedientes se xestionen «en función do impacto clínico e a gravidade do problema de subministración orixinada», para que exerzan así un efecto disuasorio. Para iso, suxiren incluír a sanción grave por impacto na saúde no Real Decreto 1/2015, e «progresar na política de sancións», discutindo os aspectos necesarios para que sexa efectiva.
Desde este organismo lembran que o Ministerio está a pór da súa parte todos os medios posibles para evitar problemas graves de faltas de fármacos, chegando mesmo a recorrer ao estranxeiro, se é necesario, para repor algún. Leste foi o caso, por exemplo, do Konakion, un medicamento para tratar a falta de vitamina K ou a sobredosificación de anticoagulante oral, que en marzo se logrou traer a través de provedores estranxeiros. Sucedeu algo parecido tamén co Kreon, para a insuficiencia pancreática, ou co antidepresivo Lantanon, cuxo subministración foi garantido a través desta vía porque o laboratorio nin sequera puña data para o regreso do fármaco.
En canto ao endurecemento das sancións, a patronal da industria farmacéutica en España, Farmaindustria, non pon «obxección», pero ao mesmo tempo reclama «protexer» aos produtos con problemas de subministración por falta de viabilidade económica ao ter reducido o seu prezo. «Neste punto non teño obxección [refírese ás sancións a compañas en casos excepcionais]. O Ministerio é o que as ten que establecer, vaino facer e, ademais, por lei. Paréceme ben que isto advirta aos operadores de que estes medicamentos teñen que seguir sendo comercializados, pero tamén nos gustaría que, xa que se modifica a lei para as sancións, establézase a protección destes produtos esenciais para que non queden damnificados polo seu prezo», asegurou o director do departamento técnico da patronal, Emili Esteve. Esteve asegura que existen dous tipos de desabastecementos: os conxunturais, que «existiron, existen e existirán, porque hai unha inundación nunha planta ou o fabricante da materia prima bota o peche», e os estruturais. «Estes son realmente os que nos preocupan. Son produtos que baixaron moito os seus volumes, e que en ocasións son esenciais para os pacientes. Aquí, a industria responde a través da importación de fármacos desde o estranxeiro, por exemplo», detalla.
Do 2015 ao 2018 duplicouse o número de faltas de medicamentos
No 2018 o desabastecemento de fármacos afectou a 1.332 medicamentos, o dobre que no 2015. En agosto do 2018, o centro de información da Axencia Española do Medicamento (Aemps) recoñecía problemas de subministración de máis de 370 fármacos. En marzo a cifra xa estaba en 508 e este mes ascende ata 557. Unha das faltas máis destacadas foi a do valsartán, un antihipertensivo que toman miles de galegos; ou a flecainida, un principio activo para as arritmias. Neste último caso os laboratorios non lograron cubrir o aumento da demanda e houbo que recorrer ao estranxeiro. Outros tratamentos afectados foron o BCG, para o cancro de vexiga; a fludarabina, que se usa nun tipo de leucemia e no transplante de medula ósea; ou a daunoblastina, tamén para dous tipos de leucemia. Tamén con estes houbo que buscar solución fóra.
Os medicamentos para o sistema cardiovascular son os que rexistran máis alertas de desabastecemento. Destaca o Adiro, que se usa para evitar que se formen trombos en pacientes que sufriron infartos cerebrais ou de miocardio; o Apocard, para as arritmias; o Adalat, para a angina e a hipertensión arterial; e os sartanes, un grupo de antihipertensivos con moitos problemas de subministración. Tamén está entre os máis problemáticos a cafinitrina, e, entre os fármacos psiquiátricos, o Trankimazín Retard.
«Para os maiores é difícil de entender que a pastilla verde agora é azul; tanto cambio creba a confianza co médico»
Quen máis sofren os problemas de desabastecemento de medicamentos son, sin duda os pacientes. E, con eles, os médicos de atención primaria, como Jesús Sueiro, vogal da Asociación Galega de Medicina Familiar, que son quen teñen que buscar alternativas para que o día a día dos enfermos non se altere demasiado.
-Está a notarse este problema nas consultas?
-A verdade é que o sufrimos a diario, polo trastorno que nos causa. Á xente xéralle moito malestar, sobre todo ás persoas maiores, porque teñen tratamentos crónicos e están acostumados tomar o seu pastillita verde ás doce da mañá e, de súpeto, a pastilla xa non é verde, é azul, e tampouco é redonda, senón ovalada. Non todo o mundo o vive coa mesma tranquilidade. Entón veñen ao médico, xeran consultas e todo iso leva o seu tempo, porque temos que borrar a medicación, pórlles a outra, explicarlles que non pasa nada... O peor xeito de tomar un medicamento é con desconfianza, e, desta forma, crébase un pouco a confianza na que se basea a relación entre o médico e o paciente.
-Pero é preocupante este desabastecemento?
-Hai desabastecemento de medicamentos, pero non estamos nun país do terceiro mundo porque sempre hai substitucións por outros similares ou de parecida familia terapéutica. Si que é verdade que hai algúns casos delicados, como foi un antiarrítmico que si que é un pouco máis complicado de substituír porque non é exactamente igual un que outro. Neste caso era un medicamento con certa especificidade, pero sempre buscamos a solución.
-Co valsartán, por exemplo.
-Si, iso é máis doado. O valsartán é para a tensión e pódese substituír por candesartán ou ibersartán, calquera da mesma familia, e é igual de eficaz. Se un o toleraches ben pois o outro tamén o vas a tolerar perfectamente.
-É un problema de diñeiro?
-É un problema absurdo e de cobiza das multinacionais farmacéuticas. O que queren é buscar a maior rendibilidade e ás veces desabastecen un país porque noutro lle sacan máis rendemento. Ou porque son medicamentos que non teñen interese comercial para eles ao non ser rendibles... Coma se non gañasen suficiente diñeiro, parécelles pouco e déixano de fabricar.
-Pero algunha solución terán que pórlle a isto.
-É o mundo no que vivimos. Hai pouco comentabamos nunha mesa redonda sobre o tema que a Unión Europea debería de regular dalgún modo todo isto, porque se fai dentro dos países da Unión. Habería que presionar ás grandes compañas, pero neste momento mandan sobre os gobernos. O ideal é que haxa un poder maior que poida pór un pouco firmes ás compañas. Esa sería un pouco a solución.
-Din que en España é onde máis baratos son os medicamentos.
-Pois algúns si e outros non. Eu supoño que por iso hai todos estes problemas, e a industria xoga con iso coma se fose un fondo de investimento ou un taboleiro de xadrez. En países como o noso, nos que hai sanidade universal, o Goberno aperta os prezos e os medicamentos non son tan rendibles.
