A enfermidade renal hereditaria de dous mariñáns animou ás mulleres da súa familia a doarlles órganos en vida
30 sep 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Pola cara e o aspecto saudable que presentan, e o caudal de enerxía e de bo rolo que transmiten, ninguén diría que os catro membros da familia Cociña Rivas xogáronse a vida sobre a mesa dun quirófano hai pouco máis de cinco anos. A poliquistosis renal, unha enfermidade hereditaria e incurable, achegou ao abismo a Jesús e a Borja, o pai e o fillo, quen se salvaron grazas ás doazóns en vida de ril que lles fixeron Piedade e Yolanda, a nai e a filla. «Entre os catro amañámonos en seis meses!», chancea a proxenitora, sorrindo con esa mestura de alivio e de alegría que produce o ter deixado atrás un episodio dramático. Na memoria desta familia mariñá, orixinaria de Vilapol, na parroquia de Portocelo (Xove), permanece gravada a lume unha data: o 20 de novembro do 2012. Ese día, Jesús entraba nunha sala de operacións do Complexo Hospitalario Universitario da Coruña (Chuac) para recibir o ril que lle acababa de ceder Yolanda. Mentres tanto, a escasos cen quilómetros, no Hospital Universitario Lucus Augusti (HULA) de Lugo, Borja debatíase entre a vida e a morte debido a unha infección do catéter de diálese. A súa nai non se separou del. «A min parecíame moi raro que miña nai non me viñese ver ao hospital despois de que me quitasen o ril para doarlle ao meu pai, e sabía que meu irmán non andaba ben, pero non imaxinabamos o mal que chegou a estar», comenta Yolanda, que antes de cumprir 20 anos fíxose o carné de doante de órganos de Alcer (Asociación para a loita de enfermidades renais). E cando o momento se presentou, non o dubidou. «Cando meu pai se volveu poñer mal [ao home xa lle habían trasplantado un ril en 1995], acordábame da vida que levaba cando eu era pequena, do mal que se atopaba, das comidas que facía miña nai, do mal que o pasaba na diálise..., e non quería que volvese pasar por iso, así que fun ao hospital de Burela, falei con María Jesús Couso e María Jesús Castro, e empecei coas probas para doarlle un ril», agrega a muller, que agora ten 39 anos.
Un primeiro transplante en 1995
«Os médicos puxéronmo bastante negro porque ao levar tanto tempo con medicación padecía da aorta, e dicíanme que canto antes se transplantase o ril, mellor», comenta Jesús, que ten 60 anos e que foi diagnosticado de insuficiencia renal en 1993, nun control rutineiro, cando andaba ao mar. «A poliquistose non dá dor. Cánsaste e vaiche sacando forzas. Os quistes van medrando e oprimindo os riles ata que paran de funcionar», explica. Nesa primeira etapa pasou 14 meses en diáleses ata que o chamaron para un primeiro transplante. «Era un órgano dun cadáver, dun señor de 65 anos», engade. A recuperación foi perfecta e Jesús puido mesmo volver traballar na construción. «Seguía con controis de rutina, pero podía facer vida entre comiñas, sen traballo forzado», apunta a súa filla.
No 2012 volveron os sinais de alerta. «Cando entrei en diálise da segunda vez o ril unicamente funcionaba un dez por cento», indica. O proceso de doazón inclúe análise, resonancias ou TACs no apartado médico, e unha firma no Xulgado de que o doante non vai cobrar pola doazón, e o motivo polo que doa, ademais dunha revisión psicolóxica e outra dun tribunal médico. «Os médicos investigan moito todo. Non é dicir: ‘Vou doar’, e de hoxe para mañá xa o fas», relata Yolanda, que nunca tivo que medicarse. «Podes vivir cun ril só perfectamente», indica a muller, que ten unha pescadería en San Cibrao (Cervo) e é nai dunha nena e un neno. «Eles tamén o pasaron mal, choraron moito con todo isto», lembra. Toda a familia se mostra moi agradecida cos equipos médicos, especialmente co nefrólogo do Hospital dá Costa Secundino Zigarrán. «Moi bo especialista como médico e como persoa», destaca Piedade, que fala con orgullo da valentía do seu fillo, a quen a enfermidade trastornou a vida por completo. Acabara de estudar e abríase paso no mundo laboral como autónomo cando recibiu a poutada da patoloxía que tamén sufriron o seu pai e varios tíos. No seu caso, o transplante foi a opción case desde o principio, posto que os seus riles funcionaban ao oito por cento. «Ao igual que Yolanda con seu pai, non o dubidei. Dixen: ‘adiante’», relata Piedad. «É un orgullo dar vida a outra persoa, e aínda o é máis cando se trata do teu propio fillo», engade. O transplante produciuse en maio do 2013, e desde entón Borja puido retomar a súa vida en parte, xa que está prexubilado. «Estou vivindo e de amo de casa, por agora é a moza a que traballa fóra», sinala paciente. «O receptor tense que coidar moito, porque, se non, dá igual que o órgano recibido sexa dunha persoa nova ou maior», abunda a súa irmá.
Concienciados coa doazón
«Hoxe estamos os catro coma reloxos. Para que queres os órganos dunha persoa que morre nun accidente ou nun hospital? Para levar para o cemiterio ou incineralos? Saber que un órgano dunha persoa que faleceu está vivo noutra persoa é unha satisfacción tremenda», reflexiona Piedade, e revela un detalle. «Cando a Xuxo lle fixeron o primeiro transplante rezáballe todas as noites un nosopai ao señor que llo doou, e penso que para unha familia iso é moi bonito», conclúe.