De «casa barata» en Vista Alegre, en Santiago, a aspirante a un premio nacional de arquitectura

Desde este xoves dous proxectos localizados en Santiago e un terceiro situado en Teo aspiran a facerse cos Premios Arquitectura 2024. As 185 propostas seleccionadas na primeira fase deuna a coñecer nas últimas horas o Consello Superior dos Colexios de Arquitectos de España, unha lista na que figuran un total de doce obras galegas.

Da área de Compostela, e xunto ao proxecto da primeira fase do complexo Cidade de San Caetano —seleccionada na categoría de obras de edificación—, é o da Casa Vistalegre o que destacou na área de interiorismo. Esta obra, situada no número 183 da propia rúa Vista Alegre, chama, ademais, a atención ao actuar sobre unha das que eran coñecidas nese barrio compostelán como «casas baratas». «Os donos acórdanse de que tamén llas coñecía como A Colonia», explica o arquitecto Carlos Seoane González, desde o seu estudo, CSA Arquitectura, con sede na Coruña.

«Esa casa construíuse en 1958. Os propietarios acórdanse de que ao principio, nos anos 60, o chan aínda era de terra e a vivenda case non contaba con illamento. Era unha construción mínima. A primeira planta mide 60 metros cadrados. En total, o tamaño da construción rolda os 90 metros cadrados», detalla o arquitecto, poñendo en valor a inquietude dos donos. «Cos anos, eles mudáronse a unha aldea nos arredores de Santiago, pero ante o desexo de volver asentar en Compostela, decidiron acometer a reforma», prosegue, admitindo a súa peculiaridade.

«Coa obra quixemos recuperar a idea inicial de casa, con espazos comúns, a pesar de que esas vivendas, pola súa configuración e gran compartimentación, case tiñan unha cultura de piso. Creo que o logramos coa nova distribución», admite Carlos Seoane, satisfeito polo conseguido.

«Dada a escaseza de luz natural, coa reforma buscamos xerar un dobre espazo onde abrir un lucernario en cuberta que iluminase naturalmente os espazos principais da casa, como a cociña, o salón ou o estudo da planta superior. Coa dobre altura xerada favorécense as relacións visuais entre todos eles», describe, poñendo tamén o foco no mobiliario.

«Outro elemento importante no deseño orixinal foi a definición de todos os mobles que acompañan aos espazos, que, ademais de dotarlle dun carácter homoxéneo, permitiron aproveitar mellor todo o espazo», profunda, aclarando que, tras tres anos, a obra xa está finalizada e tan só quedaría rematar algúns destes mobles.

«Creo que todo eses factores valoráronse para seleccionarnos para eses galardóns. O recoñecemento é compartido. Sen o construtor, Conde Caramés de Santiago, sen a promotora, Marisa Gil Nieto, e sen o interese dos donos de afrontar unha obra arriscada non sería posible», salienta con orgullo, explicando que xunto ao tamaño ou un orzamento axustado, outro hándicap ao que se enfrontaron foi o de non poder tocar a fachada. «Está protexida polo Plan Xeral de Santiago», aclara.

Sobre a posibilidade de que o recoñecemento a unha das coñecidas como casas baratas poida crear un modelo na zona santiaguesa, móstrase optimista. «Se logras que unha obra pequena teña, entre comiñas, recoñecemento e sexa aceptada, pode converterse nun modelo», admite.

Primeira fase do complexo «Cidade de San Caetano»

Onda a vivenda de Vista Alegre, outra obra de Santiago aspira a facerse cos Premios Arquitectura 2024. Trátase do proxecto da primeira fase do complexo administrativo de San Caetano, unha obra a cargo de Lucas Díaz Sierra, Gustavo Díaz García, Antoni Montes i Boada e Laia Isern Ros.

Esta proposta, elixida dentro da categoría de edificación, destaca, segundo o Comité de Experto do Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia —encargado da selección— «polo seu enfoque integral en eficiencia enerxética e preservación arquitectónica». «A rehabilitación do edificio Espellos reflicte un compromiso coa sostibilidade e o contexto local. O deseño busca mellorar as condicións laborais e atención cidadá, cunha nova fachada esteticamente harmoniosa e eficiente», detallan, realzando o uso de materiais tradicionais que fusionan modernidade e historia.

«A creación dun zócalo continuo e de espazos públicos enriquece a experiencia do usuario. A proposta inclúe ademais sistemas de climatización avanzados e enerxías renovables, demostrando un compromiso coa sostibilidade e a redución da pegada ambiental. En resumo, o proxecto aborda eficiencia, estética, funcionalidade e mellora do contorno, sendo un exemplo integral de deseño e reforma arquitectónica», destacan.

Casa Regoufe en Teo

O terceiro proxecto da área compostelá seleccionado localízase no concello de Teo e opta ao premio na categoría de edificación. Trátase da coñecida como Casa Regoufe, situada no lugar de Regoufe, e que hai pouco logrou un accésit nos Premios Amade de Arquitectura en Madeira. Da obra encargouse Arrokabe Arquitectos, o estudo que xestionan desde a rúa de San Pedro de Santiago os irmáns Óscar e Iván Andrés.

«Casa Regoufe é unha vivenda de uso habitual para unha parella e os seus tres fillos. Unha familia que fai vida no rural e, do mesmo xeito que moita da nosa clientela, chegou ao estudo polas nosas conviccións tanto coa sustentabilidade como co uso da madeira, que, neste caso, aínda que prevalece, non é o único material empregado. Nela combináronse varios e fixéronse chiscadelas a diferentes estilos, sen prescindir das referencias claras á arquitectura tradicional», explicaba hai pouco a La Voz Iván Andrés, poñendo o foco tamén no seu «consumo case nulo».

«A vivenda configúrase como unha resposta ao clima da zona, co uso dunha gran superficie de espazos exteriores protexidos tanto da choiva como dos os ventos dominantes, suroeste e nordés, atendendo á orientación e protección dos seus acristalamentos para obter unha alta ganancia solar durante os meses máis fríos e un sombreamiento nos calorosos. A maioría dos ocos oriéntanse cara ao sur-sueste e compleméntanse, no exterior con elementos de protección, como un grande aleiro en cuberta ou un emparrado baixo a marquesiña de vidro. Durante o inverno, a parra protéxea», engadía Iván Andrés.

O estudo de arquitectura de Santiago que encadea recoñecementos por obras como unha casa de Teo de consumo case nulo

Ou.S.

«Trátase dunha vivenda no rural cunha superficie e volume importantes que axusta a súa escala, presentándose discreta cara o camiño de acceso e elevándose cara a parcela. Asumindo o imaxinario que manexaban os clientes, o proxecto combina materiais e estilos, non obstante, válese de referencias directas á arquitectura local», enxalza o Comité de Expertos do COAG, a cargo da selección.

A partir das 185 obras seleccionadas nesta primeira fase, en maio reunirase o xurado do Consello Superior dos Colexios de Arquitectos de España para elixir as obras finalistas. O 20 de xuño daranse a coñecer aos gañadores dos Premios Arquitectura 2024.

---

---