Pepe Guitián: «Marabíllame que a miña cámara, que ten 130 anos, guste tanto aos mozos»
SANTIAGO CIUDAD
O santiagués, fillo do recoñecido fotógrafo José Guitián, é un dos poucos fotógrafos minuteros que queda no país, oficio ao que chegou tras un revés na súa saúde. Desde hai trece anos inmortaliza en Fonseca a veciños e turistas. Pide poder seguir traballando todo o ano
02 jul 2023 . Actualizado á 05:00 h.O seu traballo depende da luz, por iso é no verán cando se localiza durante máis horas na compostelá praza de Fonseca a Pepe Guitián, un dos últimos fotógrafos minuteros do país. «Chego ás 11.00 horas e ata que hai día non me vou», constata o santiagués, de 62 anos, quen fai trece, e tras un revés de saúde, decidiuse a retomar este oficio centenario no que cun aparello artesanal fanse retratos que se revelan alí mesmo en minutos. «Sigo pelexando porque é unha satisfacción que a xente pare diante da cámara, interéselle saber de ela», razoa. «Eu nacín entre negativos, pero nunca pensei en reconducirme así», engade.
O seu pai, José Guitián, tras formarse con fotógrafos da talla de Ksado, montou a mediados do século pasado na rúa do Vilar o afamado estudo Foto Guitián. «Chegou a ter oito empregados. Ata que el se xubilou, en 1991, inmortalizou durante 40 anos a vida en Santiago, especializándose en retratos ou fotografía científica. Nós viviamos nesa mesma casa, que daba tamén para A Raíña», rememora. «De neno eu acompañáballe a facer vodas ou axudáballe no laboratorio. Era un xogo para min. Tamén colaboraba con el coas orlas universitarias, cando se debuxaban. Sempre me dediquei ao tema artístico; son artesán», reafirma tras estudar varias especialidades na escola Mestre Mateo.
«Con 16 anos vendía na rúa do Franco traballos de artesanía, como marionetas, e no verán ía a feiras», continúa, rescatando unha intensa traxectoria que lle levou a exercer durante anos de mestre en escolas taller de distintos concellos, a ser un dos fundadores da Asociación Galega de Artesáns ou a centrarse en restauración, tamén cun taller en Conxo. «Nel montamos moitos traballos de tremoia. Ao saber soldar, fixen escenografías, varias para o Grupo Chévere. Traballei na decoración da Sala Nasa. Ata os 50 anos non parei», enumera, aludindo xa á doenza que lle marcaría.
«Operáronme do corazón por algo de nacemento e xa non puiden facer traballo físico. No 2010 coincidiu que o anterior fotógrafo minutero que había aquí, e que lle comprara a súa cámara ao histórico Valentín, propúxome probar con ela. Pensei que con esa tarefa podía, que sabía revelar e que era bo estar ao aire libre e activo. Iso é o que cura», reflexiona ante un oficio no que se afianzou de forma autodidacta.
Ao ano seguinte construíu unha cámara idéntica e, no 2018, recuperou outra dun anticuario, coa que segue. «Ten 130 anos, aínda que a restaurei por completo. A xente ver e emociónase ao traerlle recordos, tamén da súa familia. Se algo me marabilla é que guste tanto aos mozos. En Nadal moito veñen e fanse unha foto para os seus avós. Ao finalizar a carreira tamén se retratan», destaca, comentando máis curiosidades.
«Os galegos son dos que máis paran, por iso estou aquí todo o ano. Entre os meus mellores clientes tamén están os portugueses e latinoamericanos, en cuxos países estas cámaras tiñan arraigamento. No Brasil a esta fotografía lla chama lambe lambe, porque os fotógrafos mollaban a punta da lingua para saber se estaba fixada a foto. É algo que moitos peregrinos dese país descoñecen e cóntollo», revela con entusiasmo e sen negar o seu tirón tamén entre o turismo nacional. «Para ningúns xa é unha tradición. Hai uns peregrinos rioxanos que un ano inmortalizáronse catro, ao seguinte, seis, e, ao outro, doce. A última vez viñeron 40», incide. «Unha parella de produtores de Madrid que se ía a casar nEl Escorial pediume traballar na súa voda. Logo volveron xa con nenos», apunta agradecido. «O formato clásico das fotografías é o máis demandado, pero os pequenos piden moito o de corazón», desliza risoño.
«Desde o principio vin que que estes recordos tiñan acollida e que no meu traballo non pesaba tanto a choiva. Aínda así, hai xornadas que me vou sen carga, por iso é básico poder compensar estando aquí a diario», lamenta. «No 2016 recoñeceuse a miña actividade como de interese para a cidadanía, pero desde hai anos enfróntome a sucesivas trabas para poder continuar todo o ano, e iso doe. Estou a recuperar un oficio», defende.
Aínda así, avisa que seguirá mentres poida. «Téñolle cariño á profesión. Ata os 90 anos estarei aquí», chancea.