O CHUS revoluciona un antibiótico para potenciar a recuperación desde casa de dúas enfermidades críticas

Nacho Novo chega a paso rápido, vivo, apresurado. Para o xefe do servizo de Hospitalización a Domicilio (HADO) de Santiago, o coche é como un segundo despacho. Nas portas do Hospital Gil Casares, agardan Irene Zarra, xefa do servizo de Farmacia da área sanitaria de Santiago e Barbanza; e Anxo Fernández, coordinador da súa unidade de investigación e innovación. Co apoio dos especialistas de Medicina Interna, revolucionaron o tratamento de dúas enfermidades que poden ser mortais: a endocarditis, patoloxía que inflama o endocardio do corazón; e a osteomielitis, infección que devora os ósos. Fronte a elas utilízase a ampicilina, un antibiótico descuberto no 1961 cuxa alta inestabilidade obriga a que os enfermos permanezan ingresados unha media dun mes e medio. Grazas ao traballo dos farmacéuticos, desde hai seis meses, nas camas do CHUS só pasan dúas semanas, recibindo o resto do tratamento nas súas casas da man dos profesionais de HADO.

«Da ampicilina non hai un tratamento oral dispoñible, polo que o paciente ten que estar ingresado esas seis semanas para que lle inxecten o antibiótico cada catro horas», explica Anxo Fernández. O problema nace dos problemas de estabilidade do fármaco, terminoloxía que traduce Irene Zarra para os profanos en farmacoloxía: «Cando dicimos que un antibiótico é pouco estable, referímonos á súa caducidade. A partir de certo momento, a ampicilina degrádase, perde eficacia, polo que ten que facerse unha nova dilución para evitar esa degradación».

Ese é o motivo polo que, unha vez superada a fase aguda desas dúas enfermidades, que normalmente dura esas dúas semanas, os pacientes teñen que permanecer un mes máis ingresados, cos problemas de benestar e conciliación que implica. «Reunímonos con HADO periodicamente para intentar derivar a casa ao maior número de pacientes», explica Fernández, que precisa que, grazas aos estudos de estabilidade que realizaron, lograron atopar o xeito de ampliar esa marxe de tempo para que os pacientes puidesen recibir o tratamento con ampicilina na casa. «Ao día necesitan entre 15 e 18 gramos de antibiótico. Tivemos que atopar ese equilibrio entre a efectividade, a non toxicidade, a adecuada estabilidade e a caducidade da molécula», comentan Fernández e Zarra.

Unha «botella»

Tras o traballo no laboratorio, os profesionais de HADO encárganse de fornecer o tratamento. Para iso usan un infusor elastomérico, unha especie de botella que os enfermos poden levar consigo dentro dunha alxibeira. No seu interior ten un balón no que se inxecta o fármaco, e que, unha vez conéctase coa vía que leva o paciente no brazo, vai administrando paulatinamente o antibiótico.

«A seguridade case sempre está garantida porque os pacientes se atopan xa nunha fase estable», confirma Nacho Novo, que destaca os beneficios desta revolución: «Tivemos un que incluso podía saír á calle. Ao final é unha botella que poden levar comodamente. Permite facer un pouco de rehabilitación. Se estás un mes e medio en cama, despois de ter un problema infeccioso, acabas feito un farrapo. Isto permítelles recuperarse máis rápido, que poidan ter autonomía, e as familias están encantadas». Eles encárganse tamén de formar aos familiares para que coloquen esa «botella» de noite, dotándoos incluso de maior autonomía.

«Isto non o ía a facer a industria farmacéutica. Ao final leva a cabo con investigacións independentes de profesionais sanitarios», explica Zarra nunha clara alegación por unha sanidade pública que segue revolucionando e mellorando o mundo.

---

---

---