Centrará a súa tarefa en «acoller» e en «cargar de optimismo» ao visitante
14 mares 2021 . Actualizado ás 05:00 h.En 1978, José Fernández Lago (Carril-Vilagarcía, 1944) chegou como cóengo á Catedral de Santiago, da que acaba de ser nomeado deán. Ademais dun experto en Biblia e de ser o supervisor da versión en galego é un home afable e tranquilo que resta importancia a ser o máximo responsable dun templo que para a Cristiandad só superan en importancia San Pedro do Vaticano e o Santo Sepulcro de Xerusalén. «Eu xa dixen que son o primeiro entre iguais, o primus interpares . O que teño é unha gran preocupación por facelo con dignidade e pídolle a Deus luz», confesa. Conta que a súa vontade de ter sempre en conta a todo o mundo e servir aos demais ensináronlla os seus pais, que rexentaban un estanco na vila arousá. «Por iso cando cantei misa e o meu pai díxome que contase con cen invitados eu díxenlle que non, que invitaba a todo o pobo. A menos, pero a todos. Fixemos misa de campaña no peirao e aquel día repartín 1.400 estampas, o que quere dicir que había moita xente», lembra.
-Para os que non lle coñecen, quen é José Fernández Lago?
-Eu era un mozo de Carril, que estudei en Vilagarcía no colexio León XIII, onde fixen o bacharelato superior por ciencias e un ano de maxisterio. Despois vinme ao Seminario e ordeneime en 1967 e cando rematei considerei que non estaba suficientemente preparado como para transmitir á xente con fluidez, con alegría, con esperanza e visión de futuro, polo que pedín que me deixasen ir estudar. A min gustábame e gústame moito a Biblia, que é precisamente a miña especialidade, así que despois de facer a licenciatura en Teoloxía foi o cardeal Quiroga quen me pediu que estudase Biblia. Fíxeno e cando quedaba un mes de vida ao señor cardeal díxenlle en Roma, onde estudei tres anos Biblia no Pontificio Instituto, que me ofreceron vivir un ano en Xerusalén na Escola Bíblica Francesa, e fun. Cando regresei, don Anxo Suquía mandoume de vicerreitor ao Seminario, onde estiven doce anos e despois don Antonio Rouco [sucesor de Suquía como arcebispo compostelán] pediume que quedase alí como titor académico e durante o tempo do Seminario ía a unha parroquia, á de Calo (Teo), lugar de Francos, e tiña alí o catecismo e a misa. Tamén, desde hai 27 anos son capelán das Benedictinas. Onde teño eu hoxe o corazón? Pois na transmisión do que noutros tempos se escribiu e constitúen as escrituras sacras. En desmenuzarlo e volvelo a montar con esquemas de hoxe para a xente de hoxe, que chegue á xente.
-Que leva na súa lista de tarefas?
-O que quero facer é acoller con delicadeza, con respecto e quixese ter lucidez. Para moitas cousas, o que haberá é que levalas ao Cabildo, pero claro, pode haber algunha vez que uno teña que dar unha resposta ante unha cuestión así un pouco delicada e quixese atinar. Agora, a min o que me enche, o que sempre me encherá, é poder debullarlle á xente, na celebración litúrxica, os contidos duns textos que hoxe seguen sendo útiles. Ofrecer mollo ás persoas que asistan á celebración.
-O seu antecesor, Segundo Pérez, optou pola transparencia e por abrir as portas a todos. Cal será o seu estilo como deán?
-Eu son de porto de mar e aberto ao mundo. Ademais, creo que son sincero, non ando con dobleces. Estou disposto a multiplicarme e a ofrecer luz. O que quixese é que aquela xente que vén peregrinando, que algúns saen da súa terra para facer un pouco de exercicio, outros por ir cuns amigos ou por seguir a moda, que cando cheguen aquí, despois da experiencia que teñan tido no Camiño e das posibles reflexións que teñan feito, cheguen e en lugar de desilusionarlos, carguémoslles moito máis optimismo e expóñanse a vida que van levar a partir dese momento. Que a peregrinación lles valla para algo.
-Do que non terá que preocuparse é do estado da Catedral, a rehabilitación é magnífica.
-¡É sublime! Pero o arcebispo [Julián Barrio] di algo que é moi importante telo en conta, que é que a esa sublimidad artística terá que responder tamén algo que sexa sublime na achega que faga a Catedral ao espírito da xente. Na acollida e nas celebracións, que sexan dignas e humanas e que entren no corazón das persoas e que saquen froito espiritual da visita. É dicir, que a parte material promova a espiritual.
-A sociedade perdeu a espiritualidade?
-En Santiago a espiritualidade tena máis o peregrino que o residente e a min gustaríame que os composteláns se contaxiasen da espiritualidade do peregrino. Creo que ata non faltará algún compostelán que non teña vindo á Catedral, talvez non do centro histórico, pero si dos arredores.
«Como don José María non fixo fixo ao electricista, rouboulle o Códice Calixtino para amolarlle»
Como cóengo, o novo deán viviu moi de preto o roubo do Códice Calixtino en xullo do 2011 e a súa recuperación pola Policía Nacional un ano despois. Un acontecemento que considera fixo que a Catedral deixase atrás formas máis de andar por casa no seu goberno e profesionalizásese. «Pasamos a ter máis os pés na terra», sinala José Fernández Lago, que destaca que agora se busca que as persoas que traballan no templo teñan un perfil máis técnico e profesional. Sobre o roubo, el ten moi claro o que pasou: «O electricista [Manuel Fernández Castiñeiras] agardaba que, cando chegase a deán, don José María [Díaz] fixéseo fixo aquí e, como non o fixo, rouboulle o Códice Calixtino para amolarlle».
-Que lle parece que por primeira vez na historia o curso que vén o Seminario Menor vaia a admitir nenas no colexio diocesano?
-Hoxe o normal é que a formación sexa mixta, iso é o normal. E ademais, é difícil manter un centro no que en cada curso haxa catro ou cinco alumnos.
-É un privilexio para eses catro ou cinco, pero difícil de soster.
-Un privilexio ata certo punto, porque se corren catro a marca é inferior a se corren dez. Poida que sexa un ensino máis personalizado, si, pero é moi difícil manter un centro así. Por iso creo que é algo necesario.
-Como de importante é este Xacobeo que vai durar dous anos?
-Vexo a importancia nesa necesidade que ten o home de hoxe daquilo do que se cadra non sente necesidade, pero tena. Nestes últimos anos víase que o home occidental era demasiado autosuficiente e, no que respecta a Deus, consideraba que, aínda que non o dixese expresamente, non necesitaba nada del. Talvez esta pandemia háxalle feito reflexionar un pouco e chegar a outras conclusións. Este ano teremos que pór o dedo nesa chaga para tratar de curar esa seguridade que tiña o home, ao que todo lle era alcanzable e podía chegar a todo. Esa autosuficiencia desprazaba aos irmáns e a Deus e parecía que toda a verdade estaba no ámbito laico.
-Nestes tempos de pandemia San Roque e o Apóstolo contan como vacina do coronavirus?
-(Sorrí). Para moita xente non, pero nós estamos a rezar nas misas a oración que fixo o arcebispo e, ao final... pois A nosa Señora da Saúde, Santiago Apóstol e San Roque.
«Escoitei confesións que non as esquecerei en toda a miña vida»
Fernández Lago foi testemuña en moitas ocasións dese poder transformador que o Camiño e Santiago teñen nos peregrinos e que el buscará potenciar como deán. «Tiven algunhas experiencias impactantes. Nalgún ano santo confesei moito aquí, moitísimo, e escoitei confesións que non as esquecerei en toda a miña vida. Están aí no profundo de min e acórdome delas porque vin a obra da graza de Deus na xente», explica. Unha delas, relata, foi a dun home que entrou dicíndolle que se a súa familia se decataba de que había ir a confesarse internaríanlle nun psiquiátrico porque non darían crédito. «Díxome que viñera a Santiago a darse unha enchente, pero que despois se lle ocorreu baixar as escaleiras da Catedral e que lle empezaron a tremer as pernas e que viu que eu estaba a confesar, era na capela de San Andrés, e que tivo que acudir. Estivemos a falar por extenso e ao final deixoume impactado, porque tras a confesión me dixo que había visto que ese era o día máis feliz da súa vida». Nese interese por facer da basílica un lugar no que potenciar eses momentos de máxima espiritualidade, tamén promoverá as vixilias para os peregrinos «que non son de toda a noite, senón dunha hora», aclara. Lembra que nelas se reunían primeiro no claustro e reflexionaban sobre o bautismo. «Realizabamos un xesto, que era queimar un cartoncito, que simbolizaba que un tiña que mirar doutro xeito cara ao futuro respecto do que foi. E logo, no altar maior, cada un contaba a súa experiencia e houbo algunhas que, de verdade, eran impresionantes», rememora.