Os inmigrantes aloxados en Sanxenxo apuran as súas clases de español para ir buscar porvir: «Algúns marchan chorando»

Dani Bóveda, responsable da oenegué Accem en Galicia, unha das entidades que coopera co Goberno na recepción de inmigrantes que chegan de forma irregular, ten unha longa experiencia tratando con quen arrisca a súa vida cruzando o mar en patera para chegar a España porque nada é peor que a terra que deixan atrás. Con todo, di que poucas/pouas veces viu o que ocorreu neste último mes en Sanxenxo, un municipio ao que o día 9 de novembro, hai xusto un mes, chegou un grupo de inmigrantes de 54 persoas. «Sempre se trata de darlles unha boa acollida, pero isto foi extraordinario. Eles sentiron que aquí tiñan unha rede de verdade, sentíronse en familia. De feito, algúns dos que se van indo marchan chorando de Sanxenxo». Bóveda explica que da expedición de 54 homes novos subsaharianos soamente quedan trinta no hotel Baixamar da praia de Áreas, o lugar onde se lles está dando aloxamento e que está reservado, en principio, ata final de ano.

O guion adiantado pola oenegué Accem está a cumprirse milimétricamente. A entidade advertiu antes da súa chegada que a data do desembarco en Sanxenxo podía variar rapidamente porque o Goberno estaba a xestionar unha crise migratoria e humana enorme nas costas Canarias e por tanto as decisións de tomaban sobre a marcha. Non se equivocaron. A chegada a Sanxenxo anunciouse en balde varias veces ata que finalmente desembarcaron na madrugada do 9 de novembro. Antes de facelo houbo discrepancias públicas severas entre o Goberno de Pedro Sánchez e o Concello, liderado polo popular Telmo Martín, que lle achacaba aos socialistas que actuaban con opacidade e improvisación, xa que primeiro dixeran que enviarían a 350 persoas a este municipio das Rías Baixas. Con todo, tras a chegada do grupo de inmigrantes a cooperación do Concello foi total, algo que destacou ao oenegué e os propios inmigrantes, que se hai un nome que corean ben en español é o da concelleira de Servizos Sociais de Sanxenxo: «Paz, Paz, Paz», dinlle a Paz Lago nas excursións que fixeron xuntos para coñecer o municipio e como funcionan aquí as institucións ou os distintos servizos, como os de emerxencias, bombeiros ou policía.

Tampouco errou a oenegué ao sinalar que, unha vez pasados uns días en Sanxenxo e xestionados os primeiros trámites, unha parte deles enseguida abandonaría a localidade. «Todos os que teñen algún lazo familiar ou de amizade en algún punto de España ou Europa tira del, igual que facían os nosos avós cando marchaban dende Galicia á emigración», explican desde Accem. Deste xeito, agora mesmo só quedan en Sanxenxo trinta inmigrantes subsaharianos, procedentes de países como Mali, Guinea ou Senegal. Boa parte dos que se foron partiron cara ao Levante español, a puntos como Alacante, Valencia ou Murcia. A principal barreira inicial para eles é o idioma, xa que non falan español e ningúns, como sorte, chapurrean francés. Outros soamente exprésanse en linguas como o wolof, o principal idioma de países como Senegal ou Gambia. Dada esta circunstancia, todos marchan cun papel identificativo para que no caso de que non logren chegar aos seus destinos, xa que fan en solitario varios transbordos, poidan pedir axuda. Unha vez cos seus familiares, amigos ou veciños chaman á oenegué, que segue en contacto con eles, polo menos durante os primeiros días. 

O feito de que o idioma sexa a gran primeira barreira a derrubar fixo que, nada máis chegar a Sanxenxo, a oenegué Accem e o Concello puxésense ao choio para darlles clases de español. O Concello cedeulles unha casa cultural próxima ao hotel onde se aloxan, para que puidesen ir a pé ata alí, e os monitores da entidade comezaron a ensinarlles castelán. Algúns chapurrean xa un bo número de palabras e outros atrévense mesmo con algún vocábulo en galego. «Chove», é un dos verbos que aprenderon ningúns neste outono de chuvieiros. 

Por que sentíronse tan ben acollidos en Sanxenxo? Hai que falar de moitas marabillosas coincidencias. Desde que os rapaces, todos con idades entre os 18 e os 25 anos, fixeron piña e que o dono e o persoal do hotel abrazáronos con palabras e sorrisos desde o primeiro día, ata todo o esforzo que se puxo por parte do Concello, entidades como Cáritas e os propios veciños para integralos na vida de Sanxenxo. Pero se hai algo que lles sacou sorrisos tras a súa travesía polo mar e tras deixar atrás ás súas familias foi, sen ningunha dúbida, o fútbol. Facilitóuselles que un día á semana poidan ir adestrar cun club local e, aínda que caian chuzos de punta, eles non fallan á cita. «O outro día tocaba entrenar e chovía moitísimo. A concelleira preguntoume se suspendíamos o tema e díxenlle que por favor que non, que me podían matar», conta con ironía Daniel Bóveda, da oenegué Accem. Cando non hai adestramento oficial, en canto teñen tempo libre, baixan á praia de Areas, chova ou non, para dar patadas ao balón. 

Boa parte das trinta persoas que quedan agora mesmo en Sanxenxo permanecen aínda aquí porque están a solicitar a protección internacional por distintas causas, ben porque fuxiron ao estar perseguidos politicamente nos seus países ou porque foron vítimas de homofobia.

Se algunhas destas 54 persoas chegadas a Sanxenxo logran que se lles recoñeza esa protección terano un pouco/pouo máis doado que os demais para lograr regularizarse en España e alcanzar o seu grande obxectivo: un contrato laboral que lles permita buscar porvir. Os demais enfróntanse a entre dous ou tres anos, no mellor dos casos, en situacións precarias ata que consigan o arraigamento laboral ou social para poder traballar legalmente e regularizar a súa situación. Mentres tanto, permanecen nunha especie de limbo: non lles van a botar do país, pero non poden ser contratados legalmente. En Sanxenxo son moitos os que lamentan ben esta circunstancia porque moitos destes mozos manifestaron que teñen experiencia no mar ou como condutores e, en ambos os casos, de permitilo a lei, non faltaría quen lles ofrecese traballo. De feito, foron varios os empresarios que chamaron ao hotel onde se hospedan ou que contactaron co Concello preguntando por se situación legal e pola posibilidade de facerlles unha oferta laboral. 

En Sobrado levan ao fútbol

Pola súa banda, os migrantes chegados a Sobrado dos Monxes seguen mostrándose reticentes a falar publicamente. Sorrín e saúdan, pero prefiren non comentar a súa historia. Dos dez que chegaron hai un mes, quedan oito e seguen recibindo apoio de Accem. Fan vida ao redor da pensión Vía Sacra, onde foron aloxados o primeiro día e onde se esfuerzan para que os menús lles gusten. Os veciños organizáronse para levarlles roupa de abrigo, para afrontar unhas temperaturas xa bastante frías, e mesmo os levan a ver os partidos de fútbol para que se vaian integrando. Reciben clases, pero polo momento o idioma é o seu principal hándicap. «Se lles saúdas, sorrín e saúdan, pero non saben o que lles dis», explicaba unha comerciante. 

---

---

---