A Yolanda morreulle un fillo no cárcere da Lama: «Non sabemos que pasou, non lle trataron como a un ser humano e a min tampouco»

María Hermida PONTEVEDRA / LA VOZ

A LAMA

Martina Miser

A familia de Dennis, que tiña 35 anos, non sabe as causas do óbito e conseguiu no xulgado un informe inicial da autopsia difícil de entender onde se fala dun homicidio, aínda que tamén dunha morte «indeterminada a estudo»

14 abr 2025 . Actualizado á 20:29 h.

Eran sobre as 11 da mañá do 28 de xaneiro. Yolanda Duarte preparábase na súa casa do municipio pontevedrés de Meaño para ir traballar a unha fábrica conservas de Cambados. Era un día normal. Pero unha chamada de teléfono cambiouno todo antes de que saíse pola porta. «Chamáronme e preguntáronme se era Yolanda Duarte e se era a nai de Dennis Macnils Gabel Duarte. Indiqueilles que si e dixéronme: 'Atopamos ao seu fillo morto na súa cela, estaba na cama'».

Ata aí, Yolanda ten clarísima a secuencia, como lle comunicaron que o seu fillo, de 35 anos e interno do cárcere da Lama, falecera. Sabe como foi a chamada, como lle falaron... pero a partir dese momento cústalle moito lembrar o que pasou: «Pensei que era unha broma, berrei que iso non podía ser, que como pasara... pero non lembro ningunha explicación». Di que colapsou, que hai un espazo de tempo no que non lembra nin que fixo nin como o fixo. Desde ese mesmo día, tanto ela como Lorena, irmá por parte de pai do falecido, non deixaron de facerse preguntas machaconas, interrogantes que as matan. Porque pasaron case tres meses e realmente non saben practicamente nada sobre o falecemento de Dennis. «Non sabemos que pasou, non lle trataron como un ser humano e a min tampouco», sinala Yolanda entre saloucos.

A vida de Dennis, lembra a súa nai, comezou en Alacante, en Torrevieja, onde vivían os seus proxenitores. Conta a súa nai que foi un mozo «cunha vida bastante normal» ata que se converteu en pai de forma precoz, con só 18 anos de idade. A paternidade, sinala a súa proxenitora, fíxolle madurar ás alancadas. Traballaba nunha empresa de aceites e gustáballe estar coa súa nena. «Pasábase todo o tempo con ela», lembra Yolanda. Pero todo torceuse con bastante rapidez. Separouse da súa moza, tivo outra relación convulsa e, sobre todo, empezou a consumir drogas e alcol. A roda da súa destrución estaba en marcha. E, aínda que a súa familia o intentou, non foi capaz de parala. «Empezou a cometer delitos: roubos, trapicheo, pelexas...», indica Yolanda.

Entrou por primeira vez en prisión en Alacante, onde estivo cinco meses recluído. Tras este paso polo cárcere, a nai, que se mudou desde Torrevieja a Meaño, de onde é natural, díxolle que se viñese a Galicia para intentar axudarlle. Aí descubriu unha realidade terrible: «El non estaba ben, dábanlle o que eu interpreto que son brotes psicóticos, chegou a esnaquizarme a casa e o coche, a agredir á miña parella. Toquei a moitísimas portas para intentar que lle vise un psiquiatra e que tivese un tratamento porque estaba fatal, pero sempre me dicían o mesmo, que era maior de idade e que se el non accedía a ir ao médico non había nada que facer... así que nunca logrei que lle diagnosticasen nada, polo menos que eu saiba. Porque non sei se en prisión houbo algún diagnóstico. O meu fillo era un pobre diaño», indica.

Pasou o tempo e Dennis volveu delinquir, xuntáronselle distintas causas, algunhas ligadas a roubos e trapicheo, e volveu entrar en prisión. Esta segunda vez cunha pena máis longa. Nin a súa nai nin a súa irmá negan en ningún momento que el non tivese que cumprir condena polos delitos que cometeu. Pero o que as mata é pensar que se puideron facer outras cousas por el, que puido non acabar falecendo con 35 anos. «Cremos que houbo omisión de socorro con todas as alertas que demos pola súa saúde mental, non estaba ben», din.

Únete á nosa canle de WhatsApp

Neste segundo paso polo cárcere estivo primeiro en Villena e logo trasladárono a Galicia, á Lama, por petición do propio interno e da súa familia. A súa nai quería que estivese preto para poder ir verlle. Tanto na prisión de Alacante como na pontevedresa a familia fixo numerosos requirimentos porque vían que el non estaba ben. «O das pastillas foi un calvario. Dábanllas e quitábanas, ás veces estaba sobremedicado e non se acordaba de nada. Logo cambiábanllas no patio. Tanto el como nós pedimos auxilio unha chea de veces por este tema, pola súa saúde mental, e nunca se fixo nada ou, polo menos, nós non o sabemos», indica a súa irmá Lorena, que se fartou de mandar correos á prisión de Villena para alertar de como vía o seu irmán. Na Lama, as cousas non melloraron. Nas visitas víano mal. Ademais, sempre adoitaba estar recluído no módulo de illamento. Así estaba o día 11 de xaneiro, a última vez que a súa nai o foi a visitar. Levou unhas zapatillas deportivas novas e reparou nas ojeras enormes que tiña. «Pregunteille porque me parecía que non debía estar a durmir, pero quitou importancia. Non sabía o motivo do castigo, non se decataba de nada. Non estaba ben», indica.

De aí, á chamada imposible de dixerir do día 28 de xaneiro na que lle comunicaron a súa morte. Que pasoulle? Yolanda di que lle indicaron que non se sabía a causa do falecemento, que xa a chamarían de novo desde a prisión, pero que nunca chegaron a facelo: «Ninguén nos deu o pésame, o trato foi terrible. Dixéronme que me chamaría alguén, pero nunca o fixo. Se cadra o funcionario que chamou para darme a noticia dixo que o sentía ao escoitarme berrar, iso non o sei seguro. Pero o que si garanto é que non chamou ninguén máis, nin ese día nin nunca». As seguintes chamadas foron xa da funeraria. A súa voz rompe cando indica que o seu fillo nin sequera tiña a súa roupa para poder ser enterrado: «Tiña todas as súas cousas no cárcere e non llas mandaron. Dixéronme que se as quería que fose buscalas. Acababa de morrer o meu fillo... de verdade era iso necesario? Ao final compreille roupa ese mesmo día para que puidese levala posta».

Yolanda preguntou á funeraria se sabían algo da autopsia, se lle podían dicir que pasáralle ao seu fillo. Pero eles non tiñan respostas. Dixéronlle que preguntase no xulgado no que recaeron as dilixencias da morte. E iso fixo esta muller. Así conseguiu que lle mandasen o informe inicial da autopsia, que ninguén lle explicou e que é difícil de descifrar. Porque primeiro pon que as dilixencias son por un delito de homicidio, o que a ela lévalle a pensar se matarían ao seu fillo. Pero nas conclusións indícase o seguinte: «Causa inmediata da morte, indeterminada a estudo. Natural versus accidental». Iso é todo o que di o papel xudicial. Suponse que é só un información inicial e que nalgún momento saberán algo máis da autopsia, pero ela reclamou a información máis veces no xulgado e dixéronlle que por agora non hai máis nada que poidan remitirlle.

Fontes deste ámbito consultadas indican que, efectivamente, ese informe pode dar lugar a malentendido e que non é a primeira vez que isto sucede. Por que fala dun homicidio? A explicación, en boca de profesionais destes ámbitos, é rocambolesca. Indican que non se debería dar importancia a esa palabra porque seguramente na dilixencia do xulgado engadiuse de forma errónea ou porque se utilizou un documento basee de dilixencias similares. Indican que o importante son as conclusións e que aí, nese informe inicial, descártase o suicidio e apóstase máis por nunha morte natural ou accidental pola inxesta dalgunha substancia. Pero que todo está a expensas dos resultados toxicolóxicos do laboratorio. Engaden tamén que se estes fosen moi avultados, se o falecido tivese no corpo algunha substancia nunha cantidade moi elevada, podería retomarse a hipótese do suicidio. Pero, en principio, non. Á familia nunca chegaron a darlle esta nin ningunha outra explicación. Teñen o papel sen máis, así que non saben a que aterse.

Este xornal contactou coa subdelegación do Gobierno de Pontevedra para preguntar polo caso de Dennis. Desde aí remitiuse a Institucións Penais, que depende do Ministerio do Interior, e que non contestou nada sobre este asunto.

Paralelamente ao xulgado, os familiares intentaron conseguir información vía o cárcere. Pero toparon cun muro. «Non hai practicamente nada. Déronme un diario que el escribía coas páxinas arrincadas. É coma se non pasase pola prisión», indica. A familia preguntou aos compañeiros, ningúns lles dixeron que esa noite escoitaran a Dennis pedir auxilio. Non saben a que aterse: «De que morreu?», pregúntanse unha e outra vez. Logo, elaboran escritos e máis escritos reclamando información. E chegan a unha conclusión moi clara: «Dennis era un preso, si, pero tamén era un ser humano. E tiña unha familia que lle quería e que se preocupou por el desde o minuto cero. Quizais as cousas poderíanse facer doutro modo». Logo, engaden: «Isto non debería pasarlle a ningunha outra persoa».