«Veñen corvos voando baixo» reflicte a fraxilidade no confinamento coa súa contorna de pano de fondo
10 sep 2025 . Actualizado á 05:00 h.A reflexión persoal e intimista de Tono Arias (Allariz, 1965), fincado desde hai anos na Estrada, sobre o confinamento durante a pandemia cristalizou nun proxecto en imaxes, Veñen curvos voando baixo. Unha proposta, coa súa contorna máis inmediata de pano de fondo, que cativou ao xurado dos Premios de Fotografía Contemporánea de Mallorca a finais do 2023. Recibiu o galardón entre 56 propostas, xestándose a continuación unha publicación impresa e unha exposición itinerante, que xa estivo na cidade mallorquina e recentemente en Castelló. Ademais, a obra seleccionouse por PhotoEspaña ao premio deste ano ao mellor libro na categoría de bibliofilia.
Siluetas de plásticos que asemellan pantasmas nun particular aquelarre. Unha tenebrosa «araña» de madeira ou rodas convertidas en pesada carga. Lume, auga, vento e terra, os catro elementos baixo o particular enfoque de Tono Arias, en imaxes subxugantes, que inquietan, nun ambiente nocturno que evoca, para máis dun, os medos da infancia. Unha poderosa visión sobre o que construímos e destruímos, sobre a natureza, a arquitectura e a contorna no que vivimos. Aproximación case artesanal á construción, onde o autor incluso optou por material en branco e negro caducado, con tomas de cámara de placas e diapositivas.
Coa natureza máis inmediata, a que rodea a súa propia casa, Tono Arias xerou as series que conforman ese premiado proxecto. Un pano de fondo coas árbores como principais protagonistas pero non os únicos, ao empregar desde material xa desterrado do día a día, como plásticos ou rodas gastadas, en busca dunha relación máis simbólica con ese confinamento vivido durante varios meses do 2020. Unha oda á fraxilidade do home onde a intervención creativa levou incluso a exercer como modelo subido á copa dunha árbore ou vertendo auga, cunha iluminación «un tanto futurista». Súmanse algunhas paisaxes en tomas moi próximas xa nas primeiras saídas fóra de casa.
Dous raposos como amigos
Entre as series xeradas nesa primeira e mortífera etapa do covid, lembra con nostalxia mesturada con cariño as imaxes captadas de dous raposos. Entre marzo e setembro de fai un lustro os dous cachorros crecían ante os ollos de Tono Arias, case converténdose nos seus amigos. Unha relación moi especial que non quixo nin sequera subir ás súas redes sociais para non desvelar a situación duns animais que, por desgraza, rematarían mortos
«por distintas accións humanas»
, comenta sen entrar en detalles con malestar na voz.
A eses dous raposos atopáballos de noite nese bosque anexo á súa vivenda. Crecía unha confianza mutua segundo pasaban os días, aínda que sempre dentro da cautela do animal salvaxe respecto ao humano. «Non tiña moito tempo cada día para facerlles fotos, eran cinco ou dez minutos», explica Tono Arias. Iso si, en cada ocasión buscaba preparar o escenario, alterar con distintos recursos —desde un madeiro ao que se subisen a elementos externos á propia natureza— a composición onde o protagonismo o tiñan os dous raposos.
Cifra o fotógrafo allaricense afincado na Estrada ao redor de 3.000 as fotografías que tomou, que cribará e coas que baralla editar un libro. Pero a súa pretensión vai máis lonxe porque pretende colaborar con centros escolares para mostrar aos pequenos esas imaxes e que eles plasmen na aula en debuxos a súa visión deses raposos, desa natureza en pleno confinamento.
Edición para FFoco e presenza en Madrid con Dispara
Desde o 2012 rexenta na Estrada a galería Dispara, un centro cultural na periferia coa fotografía como protagonista. Desde venda a cursos ou exposicións son a súa día a día. Con sete libros de autor publicados e outros en marcha, Tono Arias leva desde hai máis de catro décadas vinculado á imaxe. Gústalle que o seu traballo acabe en formato libro, algo que perdure, algo físico. Ademais exerce en ocasións como editor, como a obra de Iván Nespereira gañadora no festival FFoco da Coruña, que estará lista en breve. E con Dispara acudirá en Madrid á feira Febre a finais de mes.
Un novo libro con outra visión de rápaa dás bestas en Sabucedo
A Tono Arias podemos definilo como unha persoa inqueda e capaz de abordar varios proxectos á vez. A pasada semana abría as súas portas na Casa dás Artes de Vigo unha exposición colectiva, comisariada por Rosa Neutro, na que participa. En Pulsos e solastalxis [do monte galego] exhibe fotografías da serie Mentres maduran as uvas, a protagonizada polos dous raposos, e de Natura é outra. A mostra busca achegar puntos de vista de distintos creadores ao redor do impacto sobre os montes galegos do cambio climático ou a sobreexplotación por intereses económicos.
O monte e o impacto dos incendios do pasado agosto na comarca ourensá de Valdeorras, baixo a mirada de Tono Arias, podemos intuílo con claridade na serie de imaxes que está a subir estes días a redes sociais. Con amigos en San Vicente de Leira, quixo achegarse á destrución desa aldea ou a afección en Trevinca á Lagoa dá Serpe. Por certo, aínda lembra case con cansazo as tres horas e media de camiñada para chegar a ese enclave máxico e negro polo lume. Como destaca, non buscaba reflectir as chamas senón o efecto, porque recoñece que fume e lume xeran traxedia pero unha certa beleza.
Entre mans, nunca mellor dito pola súa composición artesanal, ten un libro en formato acordeón. Un experimento bautizado Do re o meu fa sol a se do que ofrece unha mirada dos outros espectadores de rápaa dás bestas de Sabucedo, daqueles que subían ás árbores ou miraban entre pequenos buracos nos valos esa loita incruenta entre home e cabalo. Fotos con flash, nunha visión case teatral de rápaa.