Un sistema para trasladar órganos entre hospitais, deseñado por estudantes ourensáns, leva o primeiro premio da feira científica de Galicia
OURENSE
Galiciencia, dedicada este ano á madeira, clausurouse no Parque Tecnolóxico recoñecendo os mellores proxectos dos alumnos galegos
12 may 2024 . Actualizado á 00:01 h.Galiciencia, a maior feira científica da comunidade autónoma, clausurouse este venres en el Parque Tecnolóxico de Galicia entregando os premios aos mellores proxectos presentados por alumnos de distintos centros educativos de Galicia. Un ano máis, e van 19, o obxectivo deste certame organizado pola Tecnópole foi espertar as vocacións científicas entre o alumnado de primaria, secundaria, Educación Especial, FP e bacharelato e máis de trescentos escolares implicáronse na aventura.
O equipo formado por Hugo Arribas, Alejandro Fidalgo, Catalina Riveiro Bouzas e Aroa Álvarez, das Aulas Tecnópole (Ourense), levou o primeiro premio por un proxecto que bautizaron como Cold Vibes, un sistema refrixerado para o traslado de órganos entre os hospitais para a realización de transplantes. Desenvolvérono utilizando placas peltier. Segundo os seus resultados, é un sistema máis eficiente e eficaz que as neveiras actuais. «O sistema habitual é pouco/pouo efectivo, principalmente pola dificultade de manter unha temperatura constante e controlada. Isto é moi importante, xa que un erro pode danar o órgano. O noso prototipo é de baixo consumo e pódese modificar a temperatura, que se mostra nunha pantalla», explicaron os alumnos. Ademais, a súa proposta incorpora un sistema de seguimento: «Á hora de transportar un órgano, é fundamental que tanto o hospital que o envía como o que o recibe coñezan en todo momento a súa localización, o que garante a coordinación dos distintos equipos», engaden. O premio, dotado con 1.000 euros, permitirá financiar a súa participación na maior feira científica a nivel estatal, Exporecerca, que se celebra anualmente en Barcelona.
O segundo equipo clasificado foi o formado por Aitana Méndez e Ariadna López, do CPI Poeta Uxío Novoneyra de Seoane do Courel (Lugo). «Ante o incremento do número de incendios na Galicia interior, é un risco seguir realizando plantacións de piñeiro e eucalipto», aseguraron. Estudaron as especies de árbores con interese madeireiro que existen no Courel, compararon prezos dos distintos tipos de madeira e analizaron como se debe realizar a súa extracción para que sexa sostible. Comprobaron que o 40% das frondosas úsanse para leña e tamén que hai un 25% que están abandonadas, polo que animan a incentivar a plantación destas especies, co fin de que nun prazo de entre dez e quince anos, ademais de contribuír a loitar contra o cambio climático, Ou Courel convértase nunha potencia forestal con madeira de calidade. Este segundo premio, de 500 euros, permitirá participar na Zientzia Azoka, a feira de ciencia de Bilbao.
O terceiro premio foi para o proxecto de Aroa Gómez e Irene Gómez, do CPI de Mosteiro-Meis (Meis, Pontevedra). Estudaron en parcelas de piñeiros da Misión Biolóxica de Galicia a extracción de resina, unha substancia que actúa como principal defensa contra os inimigos naturais das árbores. «A extracción de resina faise en árbores vivas, o que supón unha forte agresión para os mesmos», explicaron. Investigaron como, ademais, este aproveitamento pode afectar o comportamento dos animais, xa que durante o proceso pode verse alterada a emisión, por parte da árbore, de substancias volátiles que actúan como sinais aéreos para atraer aves insectívoras, mamíferos e artrópodos que se alimentan das orugas presentes nos piñeiros, o que contribúe á súa eliminación. O equipo recibiu 200 euros para a compra de material científico e tecnolóxico para o seu centro.
O máis innovador: un peluche para acougar a tensión e a ansiedade
O proxecto máis innovador foi o de Irene López e Elena Mauriz, do IES As Lagoas de Ourense. Desenvolveron unha serie de sistemas de relaxación, en particular un peluche fabricado con materiais e elementos que axudan a acougar os ataques de ansiedade, xunto a unha aplicación para o móbil con xogos que permiten evadirse en momentos de tensións. «Preocúpanos a ansiedade e a saúde mental entre a mocidade, por iso decidimos profundar nestes problemas e ofrecer solucións novas», destacaron os responsables deste proxecto.
O premio para o mellor proxecto liderado por unha nena foi para Andrea Araújo e Tony Baquiano, do Colexio Alborada de Vigo. Aproveitan tanto as algas que chegan ás praias como os fentos para fabricar papel e cartón. Como explicaban os alumnos, son recursos biolóxicos que ocupan grandes extensións e ao final do seu ciclo de vida sécanse e é necesario retiralos. As algas conteñen celulosa, coa que obteñen unha pasta para facer papel e cartón, e con esta materia prima fabrican caixas e láminas. Doutra banda, dos fentos obteñen lignina, o que lles permite elaborar diferentes produtos como ferros finos de madeira, pellets para pezas ou combustible e mesmo se poden usar como illante térmico.
Mellor método científico: obtención dun adhesivo ecolóxico para a madeira
O recoñecemento ao proxecto co método científico e proceso de investigación mellor definido foi para o liderado por Alba Bo e David Souto, do Colexio Galén de Lugo. Obtiveron aceite esencial de cítricos utilizando distintas técnicas de destilación para logo empregalo como disolvente para poliestireno expandido, un material de refugallo que na actualidade se emprega en grandes cantidades e é moi contaminante. O produto resultante tratárono con outros disolventes, obtendo finalmente un adhesivo adecuado para madeira e con baixo impacto ambiental. Deste xeito, lograron reutilizar un produto contaminante e darlle utilidade.
O premio para a mellor comunicación e presentación oral recaeu en Natalia Piñeiro e Henar Díaz, do IES Santa Irene de Vigo. Estudaron a hora solar mediante a construción dun reloxo de contrachapado de madeira, usando tecnoloxía láser. A súa finalidade é profundar nas horas solares como método para coñecer mellor a relación entre o Sol e a Terra e a súa influencia no noso día a día ao longo do ano.
O mellor proxecto vinculado coa madeira foi o de María Padín e Claudia Filgueira, do Colexio Sacro Corazón Mercedarias de Ferrol. Crearon o prototipo dunha eco-casa adaptada ao clima húmido de Galicia, que emprega a madeira como material principal, xunto a técnicas de construción sostibles e aproveitando recursos naturais como a luz solar e a auga de choiva.
O premio do público foi para Ana Pita e Carlos Morán do IES de Ortigueira (A Coruña), que deseñaron e construíron con madeira unha máquina de videoxogos tipo Arcade, pioneira nos anos 80, e coa que xogan no centro no tempo de lecer.
A alumna gañadora do concurso de fotografía a través de Instagram foi Aitana Sierra, do Colexio Miraflores de Ourense, coa imaxe Os hórreos da Merca, na que mostra o importante papel da madeira no mundo rural. Na categoría de docentes, a premiada foi Cristina Sabucedo, profesora do CPI Laureano Prieto da Gudiña (Ourense), coa instantánea Sen esquecer a tradición, unha homenaxe ao traballo artesanal dos carpinteiros.