Marina Muñoz, militar paracaidista: «Afganistán cambioume a vida, fíxome ver que era o importante»

Marina Muñoz (Ourense, 1980) di que preparou as oposicións para militar do Exército do Aire de casualidade. Estivo destinada no Escuadrón de Apoio ao Despregamento Aéreo durante 18 anos e agora leva catro como tripulante na Á 31, unha unidade de transporte aéreo estratéxico e táctico. É cabo primeiro desde o 2008. Ten máis de cincocentos saltos en paracaídas ás súas costas. Marina participou en nove misións en Afganistán, encargouse de vixiar as vías durante as primeiras horas tras o atentado do 11M e se arremangó o uniforme para limpar a costa galega co desastre do Prestige. O seu traballo levouna a moitos lugares en guerra, a última vez, fai tan só uns meses. Estivo en Polonia, nunha misión axuda humanitaria con vítimas do conflito de Ucraína.

—Como comezou todo?

—Unha das miñas mellores amigas convenceume para estudar a oposición, así que cheguei á miña casa e pedinlle á miña nai 20.000 pesetas para apuntarme a unha academia porque me quería ir ao exército. A súa resposta foi: «Esta rapaza non está ben». Así, literalmente, porque eu nunca quixera dedicarme a algo polo estilo e de súpeto parecía que tiña o meu futuro claro, sen pararme a pensar nin un momento. Aprobei con vinte anos, fun a Zaragoza de soldado raso e aínda me faltaba pasar un período de instrución, que non supera todo o mundo, para gañarme a boina negra e quedar. Foi moi duro, houbo veces nas que só desexaba partirme unha perna para que me mandasen a casa. Hai que verse completamente camuflada en metade do monte, cargando unha mochila de corenta quilos ás costas. Pero o orgullo e a responsabilidade de ser a única muller nesa sección fixéronme aguantar. Esta é unha profesión que require de moitísima máis capacidade psicolóxica que física.

—Como levou as misións en Afganistán sendo muller?

—Fun a primeira muller, no 2002, que se trasladou ao destacamento de Cabul. Chegamos ao aeroporto e o primeiro que vin foi un Ilyushin, un avión ruso enorme, partido en dous e completamente rebentado. Os traballadores da base eran afgáns e custáballes entender que facía alí e sen tapar. Compartía a tenda con homes e tiven que buscar recunchos para cambiarme. Tardei pouco en adaptarme porque o realmente importante era o que pasaba fóra. Aquilo era a guerra. Tiñamos cinco minutos cada tres días para chamar a casa e dicir que estabamos ben. O noso traballo era cubrir as necesidades básicas do aeroporto de Cabul, esa foi a primeira misión, pero logo viñeron moitas máis porque estivemos vinte anos en Afganistán. Teño que dicir que nunca me atopei con ningún problema por ser muller, máis aló de que se sorprendesen.

—En que consistía o seu traballo alí?

—En xeral a operación consistía en axudar e en adestrar aos afgáns para que se puidesen defender do terrorismo talibán. Polo camiño creamos escolas para nenos e tamén de enfermería, construímos granxas e hospitais, asfaltáronse e fixéronse os primeiros camiños en lugares como Qal'eh-ye Now.

—Cal foi a súa misión máis importante?

—Afganistán a min cambioume a vida, fíxome ver que era o importante. Pensaba que tiña as ideas moi claras cando fun, porque era moi nena, aínda non cumprira 22 anos e o certo é que non sabía nada de nada. Alí aprendín a valoralo todo porque a vida é moi diferente segundo o lugar no que naceses, fíxome sentirme moi afortunada de ser de España, especialmente sendo muller. Unha imaxe cotiá era ver un coche ocupado exclusivamente polo condutor e que no maleteiro fosen dúas mulleres con burka, sen dereito a ir nos asentos. Esa guerra e esa cultura, toda a xente á que axudamos, cambioume en todo. Foron dúas décadas de idas e vindas a este país, onde vin como as nenas se convertían en mulleres, e eu con elas. Compartímolo todo.

«Trouxemos a nenos que estaban a librar dúas guerras, a de Rusia e a do cancro»

Os últimos 22 anos da súa vida, a militar ourensá pasounos traballando en misións que a levaron a participar en guerras por distintos puntos do globo terráqueo.

—Acaba de colaborar nunha relacionada co conflito de Ucraína. Como foi?

—España decidiu mandar axuda desde o principio así que realizamos un primeiro envío con material de defensa, como chalecos e cascos. Logo chegaron os de armamento, o que nos fixo viaxar en varias ocasións a Polonia. Aquí, hai menos de dous meses, realicei unha das mellores misións nas que participei na miña vida. Fomos recoller a refuxiados e a un grupo de nenos ucraínos con cancro. Voaban coas súas nais e nin uns nin outras eran capaces de mirarnos á cara. Tratábase de pequenos que estaban a librar dúas guerras, a de Rusia e a da enfermidade, e eu sabía que o que visen nese avión sería a primeira impresión que ían ter de España. Conseguimos que esa sensación fose de felicidade. Un deles pintoume nun debuxo e vouno a enmarcar en canto poida. O noso labor é moito máis bonita do que un se imaxina, tratamos de protexer á xente.

—Tamén traballou na zona do Sahel, en África. Que tal foi esa experiencia?

—A franxa do Sahel é a zona con maior terrorismo do mundo. O noso traballo consistía en escoltar o avión, dar protección á nave e tamén aos seus tripulantes. Temos unhas claves e uns principios para seguir moi estritos. Pero en todo este tempo tamén me tocou escoltar voos oficiais, como o da que era, naquel entón, ministra de Defensa, Carme Chacón, cando estaba embarazada.

O amor errado, vivir sen medo e unha futura vinoteca

Marina Muñoz ten a súa base en Zaragoza, onde vive cando non está en ningunha misión, aínda que bota de menos Ourense desde o primeiro día que chegou. Acaba de comprarse unha casa na vila de a súa nai, en Santa María de Melias, en Pereiro de Aguiar, e admite que o que máis lle apetecería é gozala e tela sempre chea dos seus.

—Hai tempo para amar entre misión e misión?

—A vida persoal é moi complicada traballando no exército. No meu caso nunca me cheguei a casar. Si que tiven unha relación moi longa, que rematou hai cinco anos, e que chegou a ser unha relación precisamente porque os dous eramos militares. É moi difícil que alguén que non o comparte acepte que te marches seis meses a unha guerra e logo volvas.

—Quen sufriu máis coa súa carreira?

—A miña nai, sen dúbida. Tivo que asumir que eu tivese este traballo que non lle gustaba nada e leva todos estes anos rezando por min. Supoño que dalgún xeito está sempre loitando coa idea de que é posible que me pase algo e iso ten que ser moi duro. Por iso, cando me dan unha condecoración ou un recoñecemento dedícollo a ela.

—Quere regresar a Ourense?

—Por suposto, é o que máis desexo no mundo e xa só me quedan tres anos. Asinei un contrato de longa duración para ser militar ata os 45 anos, a partir de aí voume do exército e podo traballar do que queira. Só me exporía seguir, se houbese unha base en Galicia, pero non a hai.

—E que plan ten para entón?

—Gustaríame montar unha vinoteca en Ourense, porque me encanta o viño que se fai na provincia, pero non o teño claro. Hai uns anos que decidín deixar de facer plans porque a maioría de veces non saen. Quero gozar de ter aos meus preto e fartarme a viaxar, que é algo que me encanta.

—Como xestiona o medo?

—Creo que o medo non arranxa nada. O que teña que vir, vai vir. Pero evidentemente experiméntalo. Lembro a primeira vez que escoitei un mísil nunha misión en Afganistán, pero diría que non é precisamente medo o que sentes, é algo así como unha reacción anterior, máis ben. Eu non son valente, son algo cagona, pero estamos adestrados e neses momentos sabes que has de seguir o guion de emerxencia que tes tan ensaiado. A nosa cabeza actúa e xa. O mesmo que cando me fallou o paracaídas, non podo perder tempo co medo, teño que empregalo en aplicar unha solución, senón, se que me podo despedir.

—Debería saltar en paracaídas?

—Por suposto, eu agora fágoo xa só por pracer e pagando. Pero co exército realizaría uns cincocentos saltos. Creo que é unha sensación que só podes explicar se a vives.

Quen son. «Ante todo son unha ourensá tremendamente orgullosa da miña familia, da miña cidade natal e por suposto do meu traballo. Sempre estou disposta a descubrir cousas novas e a aventura chámame todo o intre. Teño moi arraigado o compromiso cara aos demais. Son fiel, leal e moi sincera, tanto que ás veces pode molestar. E creo que, algunha vez, incluso cheguei a ser valente». 

---

---

---