Anos debatendo sobre a creación de facultades de Medicina en Galicia. Debates e opinións diversas a favor ou en contra de incrementar en tres, Santiago, A Coruña e Vigo —á espera de que sexan seis, se incluímos Ourense Lugo e Pontevedra, que no seu día tamén reclamarán—. Cal é o motivo de tanto debate ? Sen ningunha dúbida, unha das principais razóns debería ser a necesidade de incrementar máis médicos en exercicio. Pero a segunda pregunta sería: faltan médicos en Galicia? España, segundo os últimos datos rexistrados, ten un cociente entre 4 e 4,5 médicos por 1.000 habitantes, superior a países como o Reino Unido, Francia e Estados Unidos, e só superada por Grecia, Austria, Noruega e incluso o noso veciño Portugal. A OMS aconsella un mínimo de 3 por cada 1.000 habitantes. En Galicia, as cifras máis actuais indican que hai 5,95 médicos por cada 1.000 habitantes, o que sitúa á comunidade nun nivel alto da media nacional.
Por conseguinte, non é tanto un problema de falta de médicos como de deterioración da saúde pública, que se vén producindo desde hai anos e por causas multifactoriales. Debemos constatar que incluso países con maior proporción de médicos teñen peores índices de saúde. Por outra banda, o prestixio dos médicos a nivel mundial, liderado por EE.UU., o Reino Unido, Alemaña e Xapón, con gran traxectoria investigadora —premios Nobel incluídos—, non se relaciona cos estándares de saúde das súas respectivas poboacións. Nos Estados Unidos hai grandes escolas de medicamento e a Administración é mais rápida para crear carreiras, pero morres coa enfermidade crónica. O transplante ou a quimio non o cobre o Estado.
Con todo, sufrimos graves problemas sanitarios —o mais perentorio, as listas de espera, preocupante nalgunhas especialidades—. A falta de médicos de familia, disciplina clave para unha correcta planificación da saúde comunitaria —imprescindible para limitar a hospitalización—, eríxese como un grande escollo a resolver.
Paliaríase este problema coa creación de mais facultades de Medicina ou, incluso, coa creación de escolas privadas? O ensino e a saúde non deberían ser un negocio e todos os controis son poucos. Multiplicar universidades como aeroportos, ou cuadriplicar profesores, que segundo se publicou crea tensións nas negociacións entre reitores, indican que o debate escapa do sentido común. Quen paga? Son suficientes os persoais de facultativos actuais para cumprir coa docencia a estudantes, formar a mires, compartir asistencia de calidade e investigación? Sabemos que no momento actual son insuficientes nalgunhas especialidades.
Un problema de Estado, como é a creación de novas facultades, debería orixinar un gran debate no que participen todos os implicados, incluídos axentes sociais, alumnos, docentes, pero con presupostos amais da mesa, do custo e vantaxes que implica a descentralización ou a creación de novas escolas de Medicina. A creación de novas facultades non pode limitarse a unha pugna entre cidades e os seus alcaldes, nin de pór o título de profesor nos nosos currículos, e, por suposto, non debería supor que a calidade asistencial e a formación de futuros médicos véxanse mermadas.