un bo amigo fíxome chegar un exemplar de Memorias dun recluso: Domingo Quiroga Ríos. É un recente libro de Luís Lamela que se basea en narracións de don Domingo Quiroga, escritas en formato de cartas, sobre os anos que pasou recluído na prisión provincial da Coruña.
Domingo Quiroga Ríos, nacido na Coruña no ano 1900, foi xornalista desde moi mozo. Na súa etapa máis coñecida foi un prestixioso funcionario da FAO (Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura, polas súas siglas en inglés) especializado en asuntos de pesca marítima. Primeiro traballou en Roma e posteriormente en Ecuador. Antes, desde 1932, xa publicaba os seus artigos en La Voz de Galicia e continuou facéndoo toda a súa vida. Ademais publicou artigos en diversos xornais e revistas especializadas, entre elas Industrias Pesqueiras, e varios libros sobre a pesca e os seus problemas. Tal era o seu prestixio que en 1973 foille concedido o Premio Fernández Latorre. En 1974 foi un dos cofundadores de Adega (Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galicia), sendo o seu primeiro presidente.
Esta parte da súa vida é bastante ben coñecida polas persoas que dun xeito ou outra nos dedicamos aos asuntos marítimos e pesqueiros e polos lectores de La Voz de Galicia da época. Faleceu en 1991. Pero hai unha etapa da súa vida que non é tan coñecida: a súa persecución no verán de 1936 por ser republicano e masón e o seu encarceramento na prisión da Coruña, onde permaneceu ata decembro de 1941.
Na prisión foi escribindo como puido, en forma de cartas, as súas memorias, ás que puxo o título dUn masón na fogueira. O seu fillo, Héctor Quiroga Lorenzo, fixo chegar o manuscrito ao historiador Luis Lamela, quen lle deu forma e publicou o excelente, pero horrible, libro mencionado anteriormente. Recoñezo que ao lelo, aínda que está escrito cunha asombrosa sobriedade e respecto, tremín e removéulleme o corpo por dentro. O libro fálanos de xuízos sumarísimos, vexacións, enfermidades, fame, malos tratos físicos e psicolóxicos, fusilamentos... O espantoso eufemismo de «ten vostede que cambiar de cela» que se lle dicía aos que foran condenados á morte, xa na tarde seguinte á mañá do seu xuízo sumarísimo, e que adoitaba ser preludio da máis temperá ou tardía chegada nocturna de automóbiles que trasladaban ao ou aos condenados a Punta Herminia; e xa desde ese momento, todos os reclusos da prisión provincial «temían escoitar naquela próxima alba as descargas pechadas de fusilería e, logo, os golpes secos dos tiros de graza». Duro, moi duro libro, ao ser relatado en forma de cartas por un dos reclusos que viviu eses tempos. El sobreviviunos, outro moitos non. O libro dá nomes, apelidos e idade de moitos deles.
Quedo con recordo do cariñoso, intelixente e afable don Domingo Quiroga, a quen que coñecín persoalmente e tratei desde primeiros dos anos setenta. Non me esquezo dos seus interesante escritos sobre pesca, pero agora tampouco poderei esquecer as súas memorias.