Houbo un tempo en que os españois acertamos ao apontoar e fortalecer unhas bases de entendemento e de concordia admirables. Refírome á consolidación da democracia, tras a morte do Caudillo Franco. Houbo dificultades, como se publicou no seu día, pero ningunha converteuse nun verdadeiro perigo: nin o 23-F, nin o terrorismo, nin outros sucesos máis ou menos adversos. Porque a democracia viñera para quedarse.
Políticos como Manuel Fraga, Adolfo Suárez, Felipe González, Santiago Carrillo e un longo etcétera estiveron á altura das circunstancias no complexo desenvolvemento dunha Transición modélica. Porque entón estaba claro que todos queriamos entendernos. E convén lembralo nestes tempos minguados, nos que crecen as politiquerías, os sectarismos e as demagoxias estúpidas.
Persoalmente, non estraño nada daquel pasado, pero si recordo cando Tenro Galván preguntoulle a Santiago Carrillo se aceptaba que lle presentase a Fraga Iribarne. Carrillo asentiu, e el e Fraga saudáronse cordialmente. O que non sabía Tenro era que Fraga e Carrillo xa se intercambiaban mensaxes e estableceran unha «relación cortés», como recoñeceu o secretario xeral do PCE. Pouco despois, Fraga presentou ao líder comunista nunha conferencia no Club Século XXI, á que asistín. E a partir de aí fluíron os contactos que culminaron nos Pactos da Moncloa.
Logo veu o 23-F e a masiva manifestación posterior. Carrillo ordenoulles aos mozos comunistas de Vallecas (Madrid) que, cando pasase Fraga, aplaudísenlle como aos demais líderes «para dar a idea dun peche de filas total entre a esquerda e a dereita parlamentarias». E así se fixo, para sorpresa de case todos, que nunca se viran en semellante transo. Porque o león de Vilalba certamente tampouco simpatizaba con eles, pero si co advento da democracia.
Creo que non está de máis lembrar isto agora que volve á actualidade Manuel Fraga, nacido en Vilalba (Lugo) en 1922 e falecido en Madrid o 15 de xaneiro do 2012, aos 89 anos de idade. A súa longa etapa a cargo da Xunta é ben coñecida e recoñecida en Galicia e non require de comentarios específicos nestas liñas.
Entrevistei a Fraga por última vez na súa casa de Perbes en agosto do 2008. Xa non concedía entrevistas, pero aceptou recibirme cando llo pediu o entón secretario xeral de PP galego, José Crespo. Atopeime cun Fraga canso, pero lúcido, que aceptou repasar a súa biografía, quizá porque xa estaba nun momento no que —dixo— «só quero non facer nada contrario ao que fixen». A súa memoria prodixiosa foi fluíndo ordenadamente cunha declaración sobre a súa vida política. «Ten vostede dereito a preguntar o que queira unha vez que aceptei a entrevista», dixo E así foi.