O psicólogo israelí e experto en benestar Tal Ben-Shahar, ex profesor en Harvard e actual director de Happiness Studies Academy, fai unha distinción importante: «A diferenza entre tristeza e depresión é que depresión é tristeza sen esperanza». Cando hai esperanza non somos vítimas pasivas das circunstancias, senón que sentimos que temos un rol activo en como poden desenvolverse as cousas no futuro. Entendemos que se nos centramos no que podemos controlar —as nosas accións e decisións—, se nos enfocamos nas posibilidades e non no que pode saír mal, seremos capaces de construír unha realidade mellor.
A depresión clínica, en cambio, é como unha nube escura que nos succiona. Experimentamos unha tristeza xeneralizada, incapacitante, duradeira. Non atopamos satisfacción en nada. Sentímonos sen enerxía, sen apetito, insensibles. Invádennos pensamentos negativos automáticos, quizá suicidas. Perdemos o poder de decisión. Estamos a mercé dunha forza que non podemos controlar.
Se este é o caso, debemos consultar a un terapeuta. No entanto, gustaríame resaltar un concepto científico que pode ser de grande axuda a quen atravesa unha situación difícil: o crecemento post-traumático (versus o estrés post-traumático). Como explica o doutor Tal Ben-Shahar, só cando coñecemos a posibilidade dun desenvolvemento positivo despois dun trauma este convértese nunha opción real para saír do estado de depresión. Concédenos esperanza.
Todos coñecemos casos de persoas que perderon o máis valioso que un pode perder nesta vida —un fillo— e transformaron esa dor nunha causa para axudar a outros. Diso trátase o crecemento post-traumático. Como abrazar esta posibilidade? As suxestións do doutor Ben-Shahar son:
1. Aceptar a dor, darnos o permiso de ser humanos e non resistir as emocións, porque iso fará que se intensifiquen. 2. Conectarnos con amigos ou familiares en quen confío e falar sobre o que nos pasa. É necesario liberar a presión. 3. Crear unha narrativa que lle dea sentido á situación, buscar unha forma de emerxer fortalecidos, quizais creando algo novo a partir da dor.
Non podemos evitar nin controlar as cousas que pasan, pero si podemos extraer aprendizaxes valiosas ao intentar inclinarnos cara ao positivo. A ciencia demostrou que é posible, fainos máis fortes, e no camiño tamén podemos axudar a outros co exemplo.