A estas alturas, apenas pode quedar dúbida de que a política do presidente Trump está infestada de patoloxías: improvisación, oportunismo, resentimento, agresividade; todo en doses moi elevadas. Non é estraño que a posición dos Estados Unidos nas relacións internacionais estea a converterse nun factor de desconcerto xeral e nun problema de primeira orde para todos. O país que se supuña lideraba a idea de libre comercio e mercados abertos é agora quen representa o máximo perigo para a supervivencia dun e outros. Despois de Trump a evolución da economía e a política no mundo hase feito moito menos previsible e confiable.
A piques de celebrase a nova reunión do G7, esta vez en territorio francés, a evidente tensión entre norteamericanos e chineses parece dominar todo o escenario, ante o temor de que a guerra tecnolóxica que entre ambos se está fraguando deixe paso a tensións geoestratégicas e comerciais que poden duran décadas. Ante este asunto, todos os demais palidecen. E para nós, como cidadáns europeos, é crucial un segundo foco de conflito crecente e expansivo: o do goberno norteamericano e a UE.
Que Trump é un inimigo declarado da integración europea é cousa ben coñecida. Pero como tantas veces ocorre con este personaxe, esa posición non se limita á retórica, senón que vai moito máis alá. Do mesmo xeito que outros altos dirixentes daquel país, como John Bolton ou Mike Pompeo, Trump parece conxurado a facer todo o dano que poida ás institucións europeas, cuxo modelo social e o seu fundamento ilustrado sinxelamente non soportan. Non é raro que o seu antigo e sinistro asesor Steve Bannon radicouse no vello continente co obxectivo claro de favorecer a ruptura do proxecto paneuropeo, apoiando e coordinando aos seus detractores internos.
A manifestación máis evidente de todo o que dicimos está na actitude ante o brexit, que dista de ser neutral ou de aterse a convencións diplomáticas. Trump acirra sen disimulo ao seu cada vez máis parello primeiro ministro británico para que avance pola vía dunha ruptura sen acordo, ofrecéndolle acordos comerciais supostamente marabillosos -outra cousa será que se concreten en algo- para o día en que o cisma se consome. Un comportamento verdadeiramente incendiario.
Ante todo isto, a UE mantivo un comportamento en exceso prudente, case diriamos pusilánime. Como acaba de afirmar un economista tan moderado como Jeffrey Sachs, os dirixentes europeos intentaron durante case tres anos persuadir, reconducir ou seducir a Trump; pero esas armas non parecen ser de moita utilidade cun personaxe así. Peor aínda: con frecuencia encartáronse aos seus designios, que non teñen para nada en conta o interese de Europa. Un exemplo é a actitude ante o caso Huawei, no que polo menos nun primeiro momento, algúns gobernos e a propia Comisión Europea seguiron a estratexia agresiva trazada en Washington .
Fronte a Trump, a única alternativa, afirma con toda razón Sachs, é plantarlle oposición, abandonar a liña de apaciguamiento para intentar frealo de verdade. Tanto o presidente Macron como a chanceler Angela Merkel parecen estar a empezar a entendelo. Non sería mal momento no próximo cume de Biarritz, para mostrar verdadeira independencia nas relacións transatlánticas, avanzando nunha liña máis proactiva nas diversas e cada vez máis frecuentes liñas de enfrontamento entre potencias, xa se trate de China , de Rusia ou a crise de Oriente Medio. Ou dun modo máis xeral, á hora de defender unha orde económica e político internacional baseado en regras.