Rábade, o mozo municipio de Lugo que celebrará con solemnidade o centenario da súa independencia
LUGO
O Concello fará día festivo o 28 de maio de 2025, data en que se cumprirán cen anos da segregación de Begonte
29 may 2024 . Actualizado á 19:24 h.Rábade (1.503 habitantes) pode presumir de mocidade como municipio. Os seus 99 anos convérteno nunha entidade con menos anos ao lombo que outras, que non por iso vívense con menos intensidade. Tanto é así que o Concello decidiu que o 28 de maio de 2025 sexa día de festa local por unha razón moi especial: cumpriranse cen anos da transformación de Rábade en municipio independente. Entón segregouse de Begonte, ao que pertencía desde a primeira metade do século XIX tras un curto período no que formou parte de Outeiro de Rei.
Aínda que os cen anos permiten unha celebración rotunda, os 99 anos tampouco pasan inadvertidos. De feito, este martes celebráronse actos no centro sociocultural da localidade, que foron aproveitados precisamente polas autoridades locais para anunciar que o 28 de maio do ano próximo sería día de festa local.
Este martes pola tarde, en primeiro lugar, actuou o coro da Asociación Musico Crisanto, que interpretou varias cancións. Logo interviñeron os concelleiros Luis Novo, que leu o acta constitutiva do Concello, e Carlos González, que achegou explicacións de como a independencia municipal fora recollida na prensa de hai cen anos. Para celebrar ao grande o centenario da independencia, o Concello organizará un concurso de carteis, do que sairá o elixido para anunciar tan sinalado acontecemento, e convocará un premio especial no certame de pintura rápida que leva a cabo desde hai anos.
As obras premiadas nese concurso desde o seu inicio forman parte dunha exposición inaugurada no centro sociocultural. Este venres continuarán os actos cos que se celebran os 99 anos de vida do municipio, posto que haberá unha actuación do artista begontino Adrián Vigo, seguida de verbena.
Pequeno tamaño, estratéxica localización
A ponte medieval que salva o río Miño é boa mostra de que a historia rabadense non se iniciou de golpe coa súa constitución como municipio independente. Os seus cinco quilómetros cadrados convérteno no máis pequeno da provincia con notable diferenza: aínda que con pequenas cifras de extensión, o seguinte, Burela, achégase ao dobre de superficie, con oito quilómetros cadrados.
Cando Rábade accedeu a condición de municipio independente, levaba xa décadas cun perfil consolidado pola súa privilexiada situación estratéxica. O avance das vías de comunicación colocou a Rábade como un punto importante na liña de ferrocarril Lugo-A Coruña e nas estradas do norte de Galicia: a localidade era lugar de paso da estrada que ía da cidade amurallada á capital coruñesa e inicio da que chegaba o Ferrol por Vilalba e As Pontes. Esa situación tamén favoreceu a Rábade desde o punto de vista do comercio, e aínda se celebran dúas feiras mensuais, fixadas para os días 2 e 22.
Esa situación causou ademais curiosas situacións desde a independencia municipal. En setembro de 1925, só tres meses despois da segregación, no pleno da Deputación tomouse o acordo de que Rábade pasase a formar parte do partido xudicial de Lugo e abandonase o de Vilalba, tendo en conta un informe da secretaría do organismo provincial. En novembro de 1996, despois de que a Xunta anunciase a posta en marcha dun plan de comarcalización, o Concello opúxose á integración de Rábade na comarca de Lugo e propuxo unha alternativa: crearíase o territorio Terra Chá Sur, ao que tamén pertencerían Begonte, Guitiriz, Outeiro de Rei e Friol.
A idea non prosperou. Rábade, Outeiro de Rei e Friol integráronse na comarca lucense, e Begonte e Guitiriz, na de Terra Chá.