Unha nova campaña arqueolóxica trata de precisar ao máximo a cronoloxía do xacemento paleolítico de Triacastela
11 ago 2017 . Actualizado á 08:12 h.A nova campaña de escavacións no xacemento paleolítico de Cova Eirós -en Triacastela- atópase a metade de camiño e xa proporcionou unha considerable cantidade de materiais arqueólogicos. Desde que comezaron os traballos, o 31 de agosto, os investigadores han desenterrado preto dun milleiro de pezas, entre as que hai industrias líticas e fósiles de animais. Estes últimos elementos serán utilizados para revisar a cronoloxía das ocupacións do home de Neandertal na cova, que con anterioridade foron datadas de forma errónea.
O equipo que leva a cabo as escavacións está a traballar actualmente en dous niveis arqueolóxicos correspondentes a distintas épocas. Ao máis recente deles -o nivel 3- atribuír inicialmente unha antigüidade de ao redor de 84.000 anos. O máis antigo datouse en principio fai uns 118.000 anos. Estas datacións foron realizadas hai anos coa técnica OSL ou de termoluminiscencia do cuarzo, pero co paso do tempo foise facendo cada vez máis evidente que se produciu un fallo nestas análises. Nin a tecnoloxía das industrias neandertales nin os fósiles achados nestes dous niveis parecían ser tan antigos. O ano pasado realizouse unha nova datación do nivel 3 -esta vez co método do carbono 14- que lle asignou unha antigüidade de ao redor de 40.000 anos, unha época na que as poboacións neandertales de Europa occidental comezaron a extinguirse e a ser substituídas polo Homo sapiens moderno.
Unha época máis recente
Xosé Pedro Rodríguez e Arturo de Lombera, codirectores das escavacións, sinalan que o máis probable é que suceda o mesmo co nivel 4 e que en realidade sexa moito máis recente do que se supuxo nun principio. «Seguramente non é moito máis antigo que o nivel 3 e pensamos que podería ter entre 40.000 e 50.000 anos», sinalan os arqueólogos.
Para sabelo con máis seguridade levará a cabo outra datación con carbono 14 de ningúns dos fósiles de animais que se están recuperando na actual campaña no nivel 4. As análises realizaranse nun laboratorio de Oxford que está especializado en datacións de xacementos deste período prehistórico, o da transición entre o Paleolítico Medio e o Superior, no que os neandertales foron desaparecendo de forma paulatina mentres os humanos anatomicamente modernos -procedentes de África e Oriente Medio- ían estendéndose polo continente.
Segundo indican os arqueólogos, os resultados destas novas análises tardarán algún tempo en coñecerse, quizais preto dun ano, xa que o mencionado laboratorio británico segue uns protocolos especialmente complexos co fin de conseguir unhas datacións o máis afinadas posible dos xacementos arqueolóxicos. Os restos orgánicos do período ao que supostamente pertence o nivel 4 de Cova Eirós son particularmente difíciles de datar, xa que o límite cronolóxico do carbono 14 sitúase ao redor dos corenta milenios.
Aínda que os resultados das análises con carbono 14 fáganse agardar, os responsables do proxecto arqueolóxico -coordinado pola Universidade de Santiago e financiado pola Consellería de Cultura- consideran de especial importancia conseguir a máxima precisión na cronoloxía do referido nivel 4 para obter un panorama fiable das ocupacións neandertales na montaña lucense.
Un período cun clima máis frío que o actual
Un dos aspectos que fixo dubidar aos investigadores da veracidade dos resultados das primeiras datacións radiométricas do xacemento neandertal de Cova Eirós foi o estudo da chamada microfauna fósil. Os animais de pequeno tamaño -réptiles, anfibios e micromamíferos como os ratos ou os topillos- son moi sensibles aos cambios climáticos e a presenza ou ausencia de certas especies nun xacemento pode proporcionar indicios claros acerca dos climas de épocas remotas. Os arqueólogos sinalan que a fauna fósil deste tipo achada os niveis 3 e 4 é propia de épocas máis frías que a actual. «Ese clima frío correspóndese co que houbo fai uns 40.000 anos, pero non co de fai 84.000 ou 118.000 anos, que foron épocas cunhas condicións climáticas máis cálidas, moi parecidas ás de agora», explican.
Fósiles de animais
Entre os restos fósiis achados este mes nas escavacións de Cova Eirós hai ósos de cérvidos, cabalos, raposos e osos cavernarios, entre outras especies. Os arqueólogos acharon tamén un molar de rinoceronte, un animal do que xa apareceran anteriormente outros vestixios na gruta. Para as futuras análises con carbono 14, os investigadores seleccionarán ósos que mostren indicios de ser fracturados ou raspados de forma intencionada con útiles de pedra, o que proba que foron consumidos polos habitantes neandertales da cova. Á esquerda, un fragmento de óso de herbívoro que foi desenterrado onte e que parece mostrar sinais de ser manipulado por humanos