O presidente do Tribunal Superior abre o ano xudicial reivindicando independencia e reclamando máis medios

O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) albergou este venres ao mediodía a apertura dun curso xudicial peculiar: a cargo da institución estreouse en xullo Ignacio Picatoste como presidente, e o fiscal superior, Fernando Suanzes, despediuse tras máis de dez anos no cargo. Ambos reclamaron nos seus discursos unha xustiza independente que sirva de piar ao Estado de Dereito. Ao acto no Palacio de Xustiza da Coruña asistiron autoridades como o presidente do Parlamento, Miguel Santalices, o conselleiro de Presidencia, Diego Calvo, ou a alcaldesa local, Inés Rey.

Picatoste inaugurou por primeira vez o ano xudicial en Galicia lembrando ao seu predecesor, José María Gómez e Díaz Castroverde, a quen valorou o seu traballo e sentido da responsabilidade. O maxistrado apelou ao respecto da independencia xudicial como «unha garantía para a cidadanía» e non un privilexio, advertiu. No seu discurso, defendeu que o sistema xudicial está sometido á lei e a mecanismos de revisión que impiden calquera actuación arbitraria, e destacou o papel dos xuíces como servidores públicos comprometidos co interese xeral.

Describiu o momento actual como o punto «propicio» desde o que reafirmar os principios da xudicatura, reflexionar sobre a súa función e marcar o rumbo cara ao obxectivo de lograr «unha Xustiza máis áxil, eficaz, moderna, próxima e máis capaz de protexer os dereitos e liberdades da cidadanía».

O novo presidente do TSXG centrou entón parte da súa intervención na necesidade de que a Xustiza sexa especialmente sensible cos colectivos máis vulnerables, como as mulleres vítimas de violencia de xénero e os menores en situación de desprotección. Reclamou que os órganos xudiciais sexan espazos seguros, onde estas persoas poidan ser escoitadas e protexidas sen sufrir novas formas de victimización.

Para acadar estas metas, Picatoste reclamou un reforzo dos recursos humanos e tecnolóxicos do sistema xudicial galego. Advertiu sobre un sistema xudicial «tensionado», que esgota as súas capacidades, e que necesita articular respostas en función das peculiaridades de cada xurisdición. «Os xulgados con competencia en materia civil atópanse nunha situación límites», exemplificou. Solicitou así máis prazas xudiciais, persoais axustados á carga de traballo real e ferramentas dixitais eficaces que permitan axilizar os procedementos sen perder calidade.

Tamén insistiu en que «a transparencia será un principio irrenunciable neste mandato», e defendeu que esta «non debilita nin a independencia nin a transcendencia da función xudicial, senón que a fortalece».

Ignacio Picatoste, o presidente que chega ao Tribunal Superior de Xustiza de Galicia coa maior reorganización xudicial

S. Pérez

Durante o acto, Picatoste abordou a entrada en vigor da nova lei de medidas de eficiencia no servizo público de Xustiza, e pediu á carreira xudicial unha participación activa na súa implementación. Aínda que recoñeceu que a norma pode reducir o número de casos que ingresan nos tribunais, advertiu que «non todo pode nin debe chegar aos tribunais». Na súa opinión, é necesario fomentar mecanismos alternativos para resolver conflitos e aliviar a presión sobre os xulgados: «Esta vía é o único xeito de garantir unha resposta áxil, reservando a actuación do xudicial para os casos onde realmente sexa necesaria a súa intervención».

O presidente concluíu a súa intervención reafirmando o seu compromiso cunha Xustiza centrada nas persoas, que protexa as vítimas, actúe con coherencia e manteña un diálogo constante coa sociedade. «Contribuír á construción dunha Xustiza que poña ás persoas no centro, que protexa as vítimas e que actúe con coherencia, que dispoña dos recursos necesarios, que garanta a transparencia e que manteña un diálogo constante coa sociedade», resumiu como obxectivo do seu mandato.

Suanzes despídese desexando que xudicatura e Fiscalía «garantan a vixencia do Estado de Dereito»

O fiscal superior de Galicia, Fernando Suanzes, pronunciou onte o seu último discurso a cargo do cargo. Abriu o curso xudicial reafirmando «a vocación de servizo á xustiza, entendida, na súa acepción máis nobre, como fundamento último da convivencia democrática». Subliñou que a Fiscalía galega conta con 155 fiscais —o 66% deles mulleres— que no 2024 realizaron 14.831 cualificacións, 694 escritos en procesos de menores, asistiron a 18.000 xuízos e tramitaron preto de 1.000 dilixencias de investigación.

Na súa intervención, o fiscal superior advertiu que este será un ano no que a xudicatura abordará «cambios profundos», tanto a nivel lexislativo (coa entrada en vigor da lei de eficiencia organizativa que, entre outras cousas, transforma os xulgados en tribunais de instancia), como a nivel tecnolóxico. «A irrupción da intelixencia artificial xa empeza a transformar a nosa forma de traballar», expuxo, afirmando que esta ferramenta pode resultar útil en tarefas mecánicas de tramitación, pero alertou dos riscos da «xustiza algorítmica», que pode xerar nesgos e comprometer a igualdade ante a lei. Por iso, reclamou marcos normativos estritos, auditorías transparentes e unha supervisión humana irrenunciable.

Suanzes apelou a que a apertura do curso sexa «un acto de esperanza que albisce un ano de progreso, de confianza e de servizo á sociedade». «Un futuro que abordado con determinación e sentido de responsabilidade supere a insuficiencia estrutural de recursos que acompañan ás nosas reformas da Xustiza en España», denunciou.

O fiscal superior pechou a súa intervención cun balance persoal tras máis de catro décadas na Administración de Xustiza. Lembrou a transformación vivida polo Ministerio Fiscal e pediu un Pacto de Estado para dotar de maiores recursos á Xustiza. «A Xustiza non é unha herdanza persoal, senón un legado colectivo», afirmou, antes de expresar a súa confianza en que as novas xeracións manterán a vocación de servizo e a defensa do Estado de Dereito. «Desexo e espero unha Fiscalía e un Poder Xudicial que constitúan un piar silencioso que sosteña a convivencia democrática e garantan a vixencia do Estado de Dereito», anhelou na súa despedida.

Incendios de agosto

Suanzes fixo mención aos incendios forestais do verán de 2025, que cualificou de «evento tráxico» con especial impacto en Ourense. Sinalou que a Fiscalía Superior emitiu unha instrución interna para reforzar a persecución deste tipo de delitos, potenciando a prisión provisional e o uso de ferramentas tecnolóxicas como drons, cámaras de trampeo e análise forense. «Os incendios en Galicia non son unicamente unha catástrofe ambiental: son tamén un problema xurídico e social de primeira orde», alertou.

---

---

---