O problema dos autobuses atrancados na Ribeira Sacra: «Non entendo que as estradas carezan aínda de sinais de advertencia»
GALICIA
Ningúns das paraxes máis visitadas deste territorio necesitan máis letreiros para evitar contratempos cos autobuses, pero noutros a solución é máis difícil
18 may 2025 . Actualizado á 15:55 h.Viñas cultivadas en ladeiras imposibles, mosteiros perdidos en enormes bosques de carballos... as paisaxes da Ribeira Sacra son diferentes e neles está a clave do seu éxito como destino turístico, pero non están feitos para segundo que cousas. As estradas que pasan polos mellores viñedos e as que levan aos mellores embarcadoiros non son sempre aptas para calquera vehículo.
Os autobuses atrancados nas últimas semanas nunha das baixadas ao canón do Sil son o último recordatorio dun problema que non é novo, pero para que o que os negocios que traballan cos visitantes e os propios veciños reclaman solucións. Nalgúns casos non está claro como solucionalo. Con todo, noutros parece doado: «Non se entende que non colocasen aínda sinais de advertencia nas estradas».
O que non o entende é Juan Míllara, un observador privilexiado do problema. Vive en Seragude, unha aldea de Pantón próxima á estrada que comunica este municipio lucense co de Nogueira de Ramuín, no lado ourensán do canón do Sil. É a LU-P-4103, a estrada provincial na que se atascaron os autobuses do 9 de abril e o 13 de maio. Pero é que, ademais, Juan traballa na praia fluvial da Cova, no Saviñao, a base da lancha coa que ofrece percorridos polo Miño.
Os outros puntos negros
No Sil son complicadas tamén as entradas ao parador de turismo de Santo Estevo, en Nogueira de Ramuín, e ao mosteiro abandonado de Santa Cristina, en Parada de Sil. E tampouco sobra sitio no acceso ás pasarelas do río Mao, tamén en Parada de Sil, unha das rutas de sendeirismo máis populares da Ribeira Sacra. En todo caso, é nas estradas de Pantón a Nogueira de Ramuín e nas que levan á praia da Cova onde hai que ter máis coidado.
Únete á nosa canle de WhatsApp
Cando di non entender que non haxa sinalización apropiada, Juan Míllara refírese á estrada de Pantón a Nogueira de Ramuín. É a principal vía de acceso desde a comarca de Monforte ao parador de turismo de Santo Estevo e ao embarcadoiro do mesmo nome, o principal punto de embarque no lado ourensán para facer a ruta en barco polo canón do Sil. No seu comezo en Ferreira de Pantón parece segura, pero o seu tramo final, o do descenso cara á ponte que cruza o Sil preto da estación de tren de Santo Estevo, non só estreita, senón que gaña pendente e énchese de curvas. Nas dous peores atascáronse os mencionados autobuses. As dúas son de 180 graos. A estreiteza da calzada e a pendente fan o resto. Son trampas para autobuses. E non hai sinais que advirtan diso.
Se os condutores de autobús guíanse só por un navegador verán que entre Ferreira de Pantón e o embarcadoiro de Santo Estevo hai dúas posibles rutas e que a máis rápida é a estrada LU-P-4103, que ten 18 quilómetros e pode facerse en 28 minutos. En realidade, se se trata dun autobús dos grandes teñen que tomar a outra, a da estrada N-120, que mide 28 quilómetros e dura 36 minutos. Son 10 quilómetros e 8 minutos máis que a primeira e no seu tramo final non é ningunha autovía, pero non hai risco de quedarse bloqueado nunha curva.
Tras o primeiro bus atrancado deste ano, o do 9 de abril, Guillermo Díaz Aira, da empresa de rutas guiadas Coureleando, aconsellaba aos grupos que estean a planear visitar a Ribeira Sacra en bus que non se fiasen dos mapas e asesorásense con persoal que traballa sobre o terreo, no consorcio ou nas oficinas locais de turismo.
Nas vilas de Pantón que están ao paso da LU-P-4103 están acostumados ver autobuses e camións atrancados nas curvas da baixada ao río. Juan Míllara foi testemuña directa do que lle pasou ao autobús que o sufriu o pasado 13 de maio, pero tamén outros sucesos similares cos camións de gran tamaño que levaban e traían material ás obras da vía do tren entre Ourense e Monforte, agora practicamente rematadas. El ve claro que neste caso a solución é simple e pasa por colocar sinais que avisen especificamente deste risco á saída de Ferreira de Pantón.
Na Deputación de Lugo, o organismo público propietario desa estrada, non o discuten. Os portavoces da Deputación aseguran que van a «reforzará e mellorar a sinalización» nesta estrada, co obxectivo de «prever estas situacións, protexer tanto aos usuarios da vía como ao entorno, e garantir un tránsito máis seguro e ordenado».
O da Cova, máis complicado
A Deputación lucense promete facer o mesmo na praia da Cova, o outro gran punto negro das estradas da Ribeira Sacra. Pero aquí o problema parece máis complicado. Primeiro, porque o acceso máis utilizado desde o sur é parte da Deputación e parte do Concello do Saviñao. O alcalde deste municipio lucense, Carlos Armesto, asegura ter en proxecto a ampliación nun metro do ancho da súa parte.
O que ocorre é que o problema da Cova non é só chegar, é aparcar e manobrar para entrar e saír á praia. Se se xuntan turismos, autocaravanas e autobuses, aínda que sexa pequenos, non hai sitio. E iso ocorre con certa frecuencia no verán. No Concello do Saviñao citan informes da Garda Civil de tráfico que din que as fins de semana de verán van e veñen cara a esa praia 400 turismos cada día. O alcalde recoñece que o problema é de difícil manexo: «Habilitamos alí 26 prazas de estacionamento, puxemos un bus lanzadeira, non sabemos que máis facer».
Buses gratis para reducir os coches nos lugares máis problemáticos
O consorcio de turismo da Ribeira Sacra ten en marcha desde o 2023 un plan de sustentabilidade que pretende, entre outras cousas, potenciar o uso de transportes colectivos nos desprazamentos turísticos dentro do territorio da Ribeira Sacra. Reducir o uso de vehículos particulares axuda a reducir emisións contaminantes, pero tamén reduce o risco de atascos de tráfico e de problemas con autobuses como os rexistrados nas últimas semanas no canón do Sil.
Este plan serviu para ampliar no 2023 os servizos de autobuses lanzadeira gratuítos postos en marcha no 2021 e o 2022 en Parada de Sil e no Saviñao. En Parada, eses autobuses permiten cortar ao resto do tráfico rodado o último tramo do acceso ao mosteiro abandonado de Santa Cristina, mentres que no Saviñao o obxectivo é reducir a presenza de coches e outros vehículos persoais na entrada da praia fluvial da Cova.
No 2023 sumáronselle a esas liñas outras dúas, que levaban turistas desde Monforte e Castro Caldelas aos embarcadoiros Ponte do Sil e Abeleda, respectivamente. Segundo os datos do consorcio, esas catro liñas moveron durante o verán do 2023 a uns 32.000 viaxeiros.
Na Semana Santa deste ano reactiváronse as de Castro Caldelas e Monforte. Todo apunta a que no verán volverán estar dispoñibles, pero aínda está por determinar o número de liñas e as frecuencias que terán.