É preciso acabar a autovía Lugo-Santiago, avanzar na que unirá Lugo con Ourense e habilitar unha alternativa para que a A-52 chegue a Vigo
10 dic 2023 . Actualizado á 11:09 h.Os principais accesos a Galicia desde a Meseta —a A-6 e a A-52— fóronse rematando co cambio de século, mentres que para a autovía do Cantábrico houbo que agardar máis tempo: os últimos tramos galegos, precisamente os afectados pola néboa no alto de Ou Fiouco, inauguráronse no 2014. O impulso ás obras da transcantábrica era parte do Plan Galicia que, ademais de múltiples conexións ferroviarias que nunca se acometeron, comprometía a construción dunha serie de autovías interiores destinadas a vertebrar o país. Ningunha destas vías de alta capacidade rematouse e a única que avanzou —despois de que o seu primeiro tramo entre Lavacolla e Santiago finalizásese en 1999— é a A-54, a autovía que une Lugo coa capital de Galicia. As previsións do Ministerio de Transportes é finalizar o tramo Palas-Melide-Arzúa a finais do 2024, máis de vinte anos despois de que o Goberno de Aznar comprometésese a impulsala como compensación pola nefasta xestión do Prestige.
É evidente que a vertebración da Galicia interior foi moi lenta e non hai prazos claros para culminala. Tras o esforzo de moitos anos por construír unha das redes de alta capacidade máis completas de Europa, os fondos europeos deixaron de financiar moitas destas infraestruturas e, ao tempo, tamén se paralizaron as concesións con peaxes presenciais ou na sombra. As autovías fináncianse cos presupostos estatais, moi limitados en obra nova polo grande esforzo que hai que facer en manter unha rede tan extensa. A realidade é que na actualidade apenas se avanzan en novas autovías —é verdade que as que máis se necesitaban xa se construíron— e a conservación deixa moito que desexar, como pode comprobar calquera automobilista que circule pola A-6, a A-52 e incluso algúns tramos da A-8.
O Ministerio de Transportes emprendeu obras para mellorar o firme nalgúns tramos, pero é evidente que se necesita un plan integral de conservación, non só en Galicia, senón a nivel estatal, para acabar co déficit de mantemento que se arrastra desde a crise financeira. Por suposto, a conservación non debe restrinxirse á capa de rodaxe e é fundamental prestar atención ás estruturas, especialmente despois do colapso do viaduto de Ou Castro, cuxa reconstrución non se culminará ata mediados do 2024. En Galicia, ademais, danse circunstancias diferentes respecto á conservación da rede: hai máis viadutos e pontes que en moitos outros territorios, necesítanse asfaltos con capacidade drenante para evitar a acumulación de auga na calzada e que as marcas viarias estean visibles, pois a miúdo é unha tortura conducir de noite e con choiva por estradas coa pintura practicamente invisible.
Autovías interiores
Un impulso á autovía entre Lugo e Ourense. Finalizar a A-54 entre Lugo e Santiago é crucial, ao carecer este itinerario dunha alternativa ferroviaria. Pero tamén é importante que as capitais de provincia estean unidas por vías de alta capacidade, un obxectivo que está lonxe de cumprirse na A-56, a autovía entre Lugo e Ourense na que, á parte do tronco común que se comparte coa A-54, só se abriu un tramo illado de 9 quilómetros entre A Barrela (Lugo) e San Martiño (Ourense) que, ademais, estivo dez anos en obras. Con poucos avances polo momento, só se está traballando no variante norte de Ourense, crucial para mellorar a mobilidade no ámbito periurbano desa cidade e, de paso, rematar un tramo inicial da A-56 que soporta máis tráfico que o resto.
Finalizar a A-52
Un acceso directo a Vigo para reducir o tráfico na perigosa A-55. É necesario que se aclare xa, con proxectos e prazos de obra concretos, como se vai a habilitar o acceso directo a Vigo desde a A-52 e acabar coa anomalía de que esta autovía non remate na cidade máis poboada de Galicia. Hai dous criterios básicos para construír vías de alta capacidade: a intensidade media diaria de vehículos e a seguridade viaria. E o certo é que a A-55, a alternativa desde O Porriño para chegar a Vigo, é unha autovía perigosa, cunha das taxas de sinistralidade máis altas do país e unhas curvas que non son homologables coas autovías de última xeración. É necesario que se avance na tramitación deste proxecto.
Outros proxectos
A Mariña espera os accesos da Xunta e do ministerio. Esta lexislatura debería ser o principio das obras da A-74, a autovía que debe dá continuidade á transcantábrica desde Barreiros ata San Cibrao vía Foz. Trátase probablemente da comarca galega con peor accesibilidade desde que hai máis de vinte anos decidísese que a autovía do Cantábrico rematase en Baamonde, en Lugo, e deixará orfo a todo o norte de Galicia. Desde San Cibrao ata Ferrol, a responsabilidade é da Xunta, que tampouco avanzou demasiado no corredor norte.
Hai outros proxectos que están previstos no plan de infraestruturas do Estado que aínda está vixente, pero que tampouco despegaron. Nada se sabe da prolongación da A-8 desde Baamonde ata Santiago, que en realidade é o peche da autovía que segue o rumbo da N-634.
Tamén se descoñece se finalmente a A-76, a autovía entre Ponferrada, Monforte e Ourense chamada a ser o terceiro acceso desde a Meseta, sairá algunha vez da tramitación administrativa.