Cincuenta anos da traxedia aérea de Montrove: «O piloto forzou a situación ao límite, pero estes accidentes non suceden por unha soa causa»
GALICIA
Experto en sucesos aéreos, Pedro Carvalho lembra as deficientes cartas de navegación de 1973, e que entón a seguridade era un asunto secundario
15 ago 2023 . Actualizado á 00:56 h.O 14 de agosto de 1973, martes, véspera de festa en parroquias de todo o país, Galicia amencía con esta portada de La Voz, en letras maiúsculas, esas que se reservan para os eventos extraordinarios: «Oitenta e cinco mortos ao estrelarse o Caravelle Madrid-A Coruña contra unha casa en Montrove». Unhas liñas máis abaixo aparecía a imaxe de Rafael López Pascual, veterano piloto cordobés que tamén perdeu a vida nese sinistro. Non houbo sobreviventes, e toda a responsabilidade daquel accidente en Montrove (Oleiros) recaeu sobre el; intentara en tres ocasións aterrar en Alvedro, a pesar da intensa néboa, e a última manobra acabou como xa se sabe.
«Foi un erro humano, o piloto forzou a situación ao límite, pero os accidentes aéreos non ocorren por unha soa causa», explica Pedro Carvalho, un dos maiores expertos en desastres deste tipo, autor de Preparados para o impacto! e Algo espantoso está a piques de ocorrer, obras nas que analiza medio centenar de incidentes aéreos ocorridos nos últimos cincuenta anos. Os mesmos que cumpre agora este sinistro de Montrove, o máis grave na historia de Galicia.
E que outras causas puido haber? «Hai que porse primeiro no contexto do ano no que sucedeu, 1973, entre eses anos e inicios dos oitenta houbo varios accidentes seguidos en España, e os sistemas de seguridade non eran os que hai agora».
Carvalho lembra, por exemplo, que as cartas de navegación que se dispuñan entón eran máis rudimentarias, e nelas non figuraban elementos que podían ser determinantes para o piloto. «Esa pouca calidade nas cartas fixo que, neste caso, non se soubese que había un bosque de eucaliptos aí», apunta. Esas carencias nas cartas provocaron, por exemplo, que anos despois, en 1985, un voo de pasaxeiros entre Madrid e Bilbao chocase contra unha antena de televisión instalada no monte Oiz e que non figuraba nos mapas. Tampouco houbo sobreviventes; morreron as 148 persoas que viaxaban a bordo.
«É doado botar a culpa ao piloto, que está falecido, pero sempre hai máis cousas», insiste este experto. No caso do sinistro en Galicia, engádese unha circunstancia sen aclarar aínda hoxe: por que segue sen desvelarse na súa totalidade o informe oficial. «É algo irritante, que pasou noutros casos, e que non nos permite coñecer, por exemplo, que medidas se expuñan para evitar que este tipo de sinistros volvesen pasar, que é un elemento que se incorpora neses documentos». No 2014 si se deu a coñecer unha parte do informe. «Agora hai unha transparencia total, e todos os informes de accidentes son públicos, pero naquela época só se emitían notas parciais, por exemplo para darllos aos xornalistas. E unha verdade a medias —di Carvalho— é peor que unha mentira». Convén de novo non perder de vista o contexto: 1973, nunha España tensionada nos últimos anos do franquismo. «Non sei se iso puido afectar na información pública, o certo é que neste caso non había vítimas estranxeiras, como pasou nOs Rodeos [583 falecidos en 1977, case todos estranxeiros], un accidente que si impactou na imaxe de España no exterior».
Do accidente nas inmediacións de Alvedro extraeuse polo menos unha lección: suprimíronse as prima aos pilotos por aterrar no aeroporto asignado, evitando desvíos. «Iso é impensable agora, os pilotos cando salguen teñen no seu plan de voo xa fixado un aeroporto alternativo por se pasa algo no destino. No caso de Montrove deberíase ir a Santiago, pero entón primaba máis a comodidade e o custo que a seguridade. Iso aprendemos», di este piloto privado gaditano, que machuca con esa máxima: voar é moi seguro. «É máis doado ter un accidente de camiño ao aeroporto que unha vez no avión», conclúe.