O presidente do Gobierno anunciou hai uns días a conversión de 67.000 prazas de persoal sanitario interino en fixas. Con todo, convén facer unhas matizacións para non crear falsas expectativas. O anuncio non é algo novo, pois estes procesos de estabilización de prazas xa están iniciados nas comunidades autónomas, que teñen as competencias directas de xestión do persoal. A título ilustrativo, no Diario Oficial de Galicia do 30 de maio, a Consellería de Sanidade publicou o decreto polo que se aproba a oferta de emprego público extraordinaria para a estabilización do emprego temporal no sistema público de saúde de Galicia. Por tanto, vén ao caso o aforismo res ipsa loquitur (a cousa fala por si mesma), ao ser evidente que as comunidades xa están a desenvolver estes procesos de estabilización do emprego temporal. Ademais, eses procesos traen causa da obrigación de cumprir coas directivas europeas.
En calquera caso, estabilizar esas prazas, que son reais e funcionan desde hai moitos anos, non significa reforzar os persoais. O Tribunal de Xustiza da UE veu censurando o «abusivo» nivel de temporalidade na Administración española.
A Constitución obriga a que o acceso ás funcións públicas efectúese en condicións de igualdade e baixo os principios de mérito e capacidade. Unha taxa de temporalidade é necesaria e inherente, pero non o é cando devén en estrutural e supón nalgúns sectores da Administración taxas próximas ao 50% do persoal. Non sempre hai unha práctica asentada de convocatoria periódica de prazas vacantes, para a súa provisión definitiva. Á súa vez, a falta de convocatoria regular obedece a que os procedementos de acceso ao emprego público non se desenvolven, en moitos casos, coa axilidade necesaria para, respectando garantías e principios legais, permitir a dotación de persoal en tempo razoable e garantir a prestación do servizo.
Os procesos de selección son lentos e dilatados no tempo, ocasionando en moitos casos a necesidade de provisión temporal dos postos ata a súa cobertura efectiva. Nesas condicións, o recurso ao nomeamento de interinos e á contratación de persoal temporal é unha alternativa organizativa que acabou supondo un incremento excesivo da temporalidade.
O escenario descrito ha de completarse coa importante incidencia que a directiva europea relativa ao acordo marco sobre o traballo de duración determinada, tivo e ten no ordenamento xurídico español e, por tanto, na evolución da xurisprudencia. En calquera caso, o Tribunal de Xustiza da UE comparte a postura, defendida por España, de que non cabe na nosa Administración a transformación automática dunha relación de servizo temporal nunha permanente. Esta opción está excluída categoricamente no Dereito español, xa que o acceso á condición de funcionario de carreira ou de persoal laboral fixo só é posible tras superar un proceso selectivo que garanta os principios constitucionais de igualdade, mérito e capacidade.
En síntese, a doutrina que fixou o tribunal europeo nesta materia dispón que as autoridades españolas teñen que instaurar medidas efectivas que disuadan e, no seu caso, sancionen de forma clara o abuso da temporalidade; e que as diferenzas no réxime xurídico do persoal temporal e do fixo deben basearse unicamente en razóns obxectivas que poidan demostrar a necesidade destas diferenzas para lograr o seu fin. Nese contexto, seguindo as esixencias da Unión Europea aprobouse a lei 20/2021, do 28 de decembro, de medidas urxentes para a redución da temporalidade no emprego público, vixente desde o 30 de decembro do 2021. O noso país ten a obrigación de reducir a un 8% a temporalidade nas administracións públicas ata o 2024.
Esa lei contempla, na súa disposición final segundo, un período de adaptación da normativa do persoal estatutario e equivalente dos servizos de saúde, ata o 8 de xullo do 2022. Por iso, o Consello de Ministros aprobou onte, apurando os prazos, un real decreto-lei coas modificacións da lei 55/2003, do 16 de decembro, do Estatuto Marco do persoal estatutario dos servizos de saúde, que acordaron o Ministerio de Sanidade e as comunidades autónomas. É dicir, adáptase a lei de interinos 20/2021 ao sector sanitario.
Esta norma, que aprobou o Consello de Ministros, non estabiliza prazas; trátase dunha modificación puntual do Estatuto Marco, para que, a partir da súa publicación, os contratos temporais sexan os menos posibles.
Félix Jiménez é asesor xurídico do Colexio de Médicos da Coruña