A linguaxe perséguea, gañou o Premio Nacional de Literatura do Perú con «Xeografía da escuridade» e crece como as metáforas na capital do conto. Os seus son illas raras, alleas ao turismo de masas
26 sep 2025 . Actualizado á 05:00 h.Un neno está só á beira do mar, en metade da súa illa, desa illa á que puxo nome Katya Adaui (Lima, 1977). É un neno que está só, pero non se perdeu. Tampouco se perderá na cabeza de quen baixe á area do conto no que ese neno escava. Adaui retrata con ese pequeno na praia a soidade máis sobrecogedora do mundo. Pero antes de chegar a ese buraco nUn nome para a túa illa tomaremos un voo con trampa e avistaremos entre amigas con pelo «despatarrado» a paisaxe da amizade. «Ese conto do neno está no medio de todos porque enrarece o conxunto. Deime conta de que debía ir aí porque se diferenciaba dos anteriores», comenta Adaui.
—Todos os contos do libro teñen humor e tristeza, salvo ese. No conto do neno non hai gran de humor.
—É un neno sen pai e é un pai sen fillo. Gustábame que puidesen achegarse e que recoñecesen un a soidade do outro. E onde podían volver senón ao mar. Para min, ese conto foi unha sorpresa. Acá tamén se aplaude cando un neno pérdese?
—Como se se aplaude?
—En Arxentina, cando un neno pérdese, a forma de chamar a atención son os aplausos. Fórmanse ondas de aplausos. Pero esa señora que o agarra no conto non é a súa nai, non o salva, sácao do lugar no que o neno está. O neno non quere, el quere estar no seu castelo, no seu xogo. O neno fíxose unha casa de area. Cando un neno xoga na area ao lado do mar non significa que vaia afogarse. Quería falar diso, de que o mar ao neno o trata ben. A el son as escaleiras á cidade o que o asustan. El prefire esa intemperie que a intemperie da súa casa.
—O resto dos contos parecen cortados a coitelo, a obra dunha mestra da elipse. A clave é saber que omitir?
—Eu entrégome só a que ocorra. Non forzo un final. Se o conto calou, calo.
—«A arte de perder» é outro conto especial, chiscadela a un gran poema de Bishop.
—Lin o poema cando xa perdera moitas cousas, aos 20-22 anos. Todos os que lemos ese poema saímos conmovidos por unha liña que di o noso nome. Mudeime a Buenos Aires, e perdín aos meus pais, perdín amores, chaves, reloxos, mobles... Pero hai duelos ben feitos: cando deixas ir, estás en paz co que deixaches ir.
—E, á vez, o duelo é un desastre...
—Si. Pero a forma que teño eu de recuperalo todo é escribir. Escribir resucita mortos. O que nos dá a escritura de reconstrución é algo que me acouga. Apenas pos unha palabra no papel, esa palabra é, existe; iso paréceme poderosísimo.
—Relación carnal coa linguaxe?
—Estamos calatos os dous! Calatos é 'espidos'. No Perú, non dicimos «íspete», senón «calatéate». A linguaxe é xogo. Unha palabra pode ser mala e ser boa, depende do ton que lle damos.
—Por que a idea da illa?
—Vivo fronte a unha illa en Lima, a illa San Lorenzo, unha illa rara. Está abandonada, pero durante moito tempo especulouse con que os piratas enterraran tesouros alí. Daquela a illa tivo presos, matáronos e houbo praga de ratas. Logo levaron gatos e houbo praga de gatos. Agora non hai nada. É como que non se pode facer nada con ela, pero é rica en vida ao redor, cunha poboación de lobos mariños. Vivir fronte a esa illa algo che fai na alma. Esa illa reflexa o que somos: como fago habitable iso que son?, como un a miña illa á illa doutro? Ten que ver con esa cousa que a xente di agora: «Necesito o meu espazo». Pero cal é, onde te vas a ir se en todo lugar hai xente? O lugar que temos é o outro. Quen se abeire comigo é quen me confirma no lado da vida.
—«Unha amiga di que me gusta a mentira, por iso traballo en cosmética», di o primeiro conto. Amentes ao escribir?
—Algo hai... Pareceume divertido facer que a primeira muller dos contos non fose confiable. Porque aínda agarda de nós que o sexamos.
—Todos son seres en tránsito. Foi o mudarte do Perú a Buenos Aires crucial na túa forma de vivir e de escribir?
—Mudeime a Buenos Aires con 41 anos. Cambioume moito a paisaxe: unha cidade con tantos escritores, tantas escritoras, con tantas librerías... En Buenos Aires onde vas a linguaxe perséguete. É apaixonante vivir nunha cidade que ten máis librerías que MacDonalds. Aínda que agora alí vívese con medo, con fame e inxustiza, pero Perú está igual, o que hai é maquillaxe de pobreza. Pintaron as rúas para a visita do papa e xa... Pinta Lima por fóra, pero por dentro non se fai nada.