Do mellor artista urbano do mundo no 2024 é a gaiteira que ten corpo de fachada en Vigo. Con Sfhir iniciamos a ruta do mural en Galicia, que ten a Yoseba Mp entre os seus nomes de referencia
01 ago 2025 . Actualizado á 05:00 h.O mural é a cara poética do muro, capaz de transmutar a idea política e social de división que suscita o muro. O muro separa, o mural atrae coa forza dun gran reclamo turístico. Desde o 2016 búscase, ano a ano, o mellor dos murais do mundo, a obra elaborada en parede de grandes dimensións por un deses artistas que ven na cara máis anodina ou incluso fea ou monstruosa da paisaxe o potencial do mellor dos lenzos. Este museo non se pecha, é a rúa.
A Sfhir, elixido autor do mellor mural do mundo no 2024, tras a selección e veredicto de Street Art Cities, aplicación que mostra a mellor arte urbana a nivel mundial, búscaselle «por arte ilegal» xa desde o 95. Moito antes de que soase para o oído sigiloso o violoncelo da muller que toca as cordas na rúa dá Fraga de Fene. Antes de que o grafiti madurase ata medrar a arte urbana, Sfhir, álter ego de Hugo Lomas, experimentou con multitude de técnicas, «cincelando cada detalle dun modo case obsesivo para lograr o máis cru hiperrealismo», manifesta el. Diseccionar a realidade e plasmala de modo sobrecogedor é o maior obxectivo deste madrileño que deixou en Galicia fachadas de talento.
A Sfhir debémoslle un bo pedazo da popularidade de Juan Pareja, o pintor barroco español de orixe morisco que foi escravo de Velázquez, e de Marcela de Ulloa, coidadora das doncelas da contorna da infanta Margarita que aparece nAs Meninas de Velázquez ataviada cal viúva da época, é dicir, con hábitos de monxa. A Marcela rescátaa Sfhir da sombra do cadro e a reinventa tatuada e con pirsin pintando ela un grafiti. O autor da monxa que pon a rezar a calquera paseante do barrio de Canido acaba de concluír á gaiteira de Vigo.
—Último muralazo en Galicia. Por que unha gaiteira na Rúa Montecelo de Vigo e canto tempo che levou facela?
—Foron cinco días de traballo. A iniciativa é do Concello de Vigo e ela é unha gaiteira anónima. Trateino de levar ao meu estilo, clásico, barroco. Por iso ten esa vestimenta victoriana.
—Enseguida pensas ao vela na violonchelista de Fene, que che deu o primeiro posto entre os mellores murais do mundo no 2024. Algún parentesco entre elas?
—Son as dúas na mesma liña, a de traballar coa arquitectura do edificio coma se fose o instrumento.
—No caso da dama do violoncelo, é impactante o efecto das luces das fiestras do edificio que dan patio... Parece que se se acenden soa o edificio.
—Pero ese foi un efecto casual. Ver o efecto cando se acenderon as luces polas noites foi azar, unha sorpresa.
—Como traballaches esta vez en Vigo o diálogo entre o edificio e a arte?
—Xoguei co patio de luces. Non tanto como na violonchelista de Fene, pero si que parte do que é a gaita é o patio de luces do edificio.
—Que ten para ti de atractivo un patio de luces?
—Atractivo pouco. Precisamente é iso, trátase de aproveitar os inconvenientes que teñen as fachadas. Neste caso, son como un lenzo partido en dous. Ese é un hándicap, pero é tamén un reto.
—É feísmo que degrada a paisaxe de Galicia favorece aos autores de arte urbana?
—É así, é o que che comentaba. Un patio de luces desloce a arquitectura, do mesmo xeito que moitas paredes e fiestras. Unha fachada completamente plana, sen nada que interfira, é un lenzo perfecto. O feísmo é ideal para pintar en grande.
—Es de Madrid, pero Galicia foi varias veces inspiración e soporte das túas obras. Por que?
—Aquí a Galicia vin moito por unhas cousas ou por outras, pero creo que case todo veu derivado do festival de Meninas de Canido [en preparación o certame deste 2025]. Si é verdade que hai pouco estiven a falar con outro artista que me dixo: «Estiven a te ver xa no 2009 en Ourense...». Iso tráeme recordos de que estiven bastante por aquí. Pero cando se empeza a dar importancia ao que son as fachadas de gran formato é sobre todo con este festival de Meninas de Canido, no que a min respecta, digo... Porque non é que empezase eu coas fachadas en Galicia. Xa había festivais aquí superimportantes.
—Non é un fenómeno emerxente, está consolidado a arte urbana en Galicia?
—Non sabería cuantificalo, pero leva anos facendo diferentes festivais. Este mesmo de Vigo no que acabo de participar eu leva unha chea de edicións.
—Ves singularidade no muralismo que se fai en Galicia, dan estes lugares e os seus edificios un potencial e unhas oportunidades diferentes aos doutros lugares europeos ou do resto do mundo?
—Cada sitio ten as súas peculiaridades, pero os procedementos e todo é case sempre moi parecido, aquí e na China.
—Postos a facer unha ruta do mural en Galicia, ou unha selección de obras nas fachadas galegas, cales destacarías?
—Sen dúbida, a violonchelista de Fene. Aínda que sexa meu, tróuxonos moitas alegrías tanto a min como a Galicia. Logo, sería moi inxusto que mencionase a uns e non a outros. Hai moitas cousas en Galicia que son moi-moi interesantes. En fachadas xigantes, aí fixéronse obras moi potentes...
—Por exemplo?
—Yoseba Mp ten moitas fachadas que son incribles. Mencionaríao a el, pero hai moitísimo máis.
—Que distingue un bo mural?
—É complicado. Cando se valora algo artisticamente debemos ter en conta criterios de técnica, criterios de creatividade e criterios de dificultade. Despois cada un ten a súa opinión. Hai xente á que lle gusta máis a arte abstracta, outra o figurativo... Isto é algo moi persoal, pero creo que tamén é o bonito da arte urbana: como todo o mundo pódeo ver, todo o mundo opina, todos o ven coma se fose un museo ao aire libre.
—Non é a xente neste caso a que vai ao museo, senón o museo sen entrada que está a primeira ollada da xente. Tería que saír máis a arte dos museos, dar un paso a liberarse?
—Eu veño dunha arte máis libre. Veño da transformación do grafiti, que era un movemento que non tiña moito que ver coa arte. Era un pouco coma se dixésemos unha campaña publicitaria de tolos. Tiñamos os nosos propios códigos, con esas tipografías cada vez máis arrevesadas, para non ter problemas coas autoridades. Creo que iso foi evolucionando en tratar de embelecer a urbe. Entón, xerouse unha nova forma de consumir arte coa que eu estou de acordo, porque ao final é máis social e comunitaria. Non tan elitista como poden ser os museos, nos que tes que pagar, ou as galerías, que teñen un punto máis snob, que che poden xulgar. Ao final, a rúa é sempre máis libre, máis democrática.
—Sempre hai unha dose de rebeldía no muralista, non se perde esa rabia aínda que haxa unha evolución?
—Creo que iso depende da persoa. Hai xente que vén de Belas Artes que non quere facer nada rebelde...
—Considéraste grafitero ou muralista?
—Podemos falar, máis ben, de orixes. Un grafitero non é alguén que pedresa por encargo, isto non ten nada que ver co grafiti. Eu entrei en contacto con esta arte urbana a través do grafiti, pero outras persoas entrarían a través da publicidade ou a cartelería... Este da arte urbana é un colectivo que cada vez é máis heteroxéneo.
—Que mural che custou máis facer e que obra supuxo unha maior satisfacción persoal?
—A serpe que pintei en Guarda, en Portugal [The golden legend staircase grafiti]. Foi un mural que se fixo moi viral.
—Unha serpe colosal en forma de escaleira...
—Foi como enfrontarme a esa serpe que estaba a pintar. No proceso foron todo inconvenientes. Acabo facéndoo cunha escaleira, cunha calor da Virxe... Os materiais tamén fallaron, e era como loitar contra todo. Ese mural foi unha tolemia, púxenme a contar escamas e había case tres mil, cada un co seu recheo, o seu brillo, a súa sombra e os seus matices. Un traballo de tolos que tivo a súa recompensa porque trataba o arquetipo da loita da persoa contra a besta.