Iván Ferreiro: «Alégrome de que non existise Youtube cando eu empecei»

Como os sabios estoicos, a estas alturas Iván Ferreiro é máis que consciente da relación causa-efecto que articula o universo. Desde o infinito á partícula máis mínima, esa que tanto lle fascina. E sobre esa base científica e moral articula tamén a súa vida. E a súa obra. Que recoñece cada vez máis indisolubles. Co seu último disco, Trincheira pop, bateu marca de eloxios. E, o máis importante, outorgoulle este inquedo acougo do que agora goza.

—Un ano despois, segues na trincheira?

—Sigo, sigo. Son unha cousa medio rara, un tipo feliz dentro dunha trincheira. É un pouco surrealista, pero estou encantado.

—Que ben escoitarte o de «feliz».

—Teño a sorte de ter comigo a unha xente que toca incrible e cada día estamos mellor e gozamos máis. Damos un pouco de noxo. Acabamos de tocar, abrazámonos e todos dicimos: «Que contento, que ben o pasei». Parecemos adolescentes.

—Quizá os adolescentes agora xa non se manifesten con esa efusividad.

—Eu creo que o expresan de forma distinta. Eu voume atopando con bandas novas nos festivais e falo moito con eles e hai unha fornada de xente que goza moitísimo da música. Si que viven a popularidade dun xeito distinto. Pero é que, a día de hoxe, sobre todo, para os músicos que se basean nos streams e nas súas redes, a contorna é moito máis duro. A cantidade de inputs bos e malos que reciben é moito máis besta. Eu alégrome moito de que non existise Youtube cando eu empezaba. A miña curva de aprendizaxe, con todas as súas meteduras de pata, non está gravada en vídeo, non a podes ver. E iso é unha bendición. Hoxe, se un artista novo mete a pata, nas redes non hai piedade.

—Dicías hai pouco nunha entrevista que se pensas no pasado éntrache vertixe das barbaridades que fixeches.

—Absolutamente. En moitos aspectos. Eu con 18 anos, bebía, montábame no coche con calquera, non me puña o cinto... E nin sequera eramos conscientes de que estivese mal facelo. Isto cóntasllo a un rapaz de hoxe e non lle entra na cabeza. Pero é que para os que os que tivemos a nosa adolescencia nos 80 era todo moi besta. Eramos unha xeración que buscabamos o caos. Eramos o oposto ao paz e amor, ao happy flower. De feito, creo que a música desa época reflícteo. Eramos unha xeración moi decepcionada. O non future dos Sex Pistols estaba no noso ADN.

—Á de agora, en cambio, chámana a xeración de cristal.

—Cando oio iso penso: «Oxalá me tivese tocado a min unha xeración na que poder dicir que estou un pouco deprimido, de bajona ou que me dá medo que me deixe a miña noiva». Na miña xeración, mostrarte débil era a túa sentenza de morte. Eu era un tipo baixiño e o xeito de sobrevivir no instituto era meter a hostia ti primeiro. A miña actitude era a dun tío cun coitelo entre os dentes. Sei que soa horrible, pero entón non había educación emocional. E tampouco entre os amigos contabámonos as cousas que nos pasaban pola cabeza. A soidade, a desesperanza, o medo... Iso non o comentabas con ninguén. Realmente, non deberiamos sentirnos orgullosos daquilo. Ao contrario. Cando escoito a xente que di: «Oxalá puidese volver aos 15 anos», eu penso: «Nin de broma».

—Recoñeciches que ao longo da túa vida e a túa carreira tiveches que desprenderte de moitos demos. Aínda che quedan ningúns que che atenacen?

—Si. Supoño que hai demos que quedan aí para sempre. E logo, claro, desfíxenme de ningúns, pero chegan outros. A medida que me fago vello, chéganme problemas e medos novos. Trato de limparme todo o que podo, pero cada xes anos teño que volver mirar cara adentro e ver que estame distorsionando a vida. É unha putada, pero creo que todos temos unha certa tendencia a fodernos a vida a nós mesmos.

—A quen ves agora alén da trincheira, en primeira liña da fronte?

—Eu sempre tiven diante o mesmo inimigo, que é a autoridade. Considero que a arte está para enfrontarse á autoridade. En fronte de min non está ningún músico, ningún cineasta, nin ningún bailarín. Están o poder e a autoridade.

—«Pode a cultura meterte nun problema», dis nunha das cancións do disco. Ocorreuche algunha vez?

—Si, claro. Pero é que a cultura mete en problemas. E non me parece mal que o faga. A cultura serve para que pensemos e para definirnos. A cultura crea opinión. E dar a miña opinión meteume nunha chea de problemas. O curioso é que eu falo sinxelamente desde o lugar dun cantante escritor de cancións, pero dáseme máis importancia a min que ás barbaridades que din os políticos. Como di Nico Pastoriza, estamos nunha época onde os roqueiros teñen que falar como políticos e os políticos falan como roqueiros.

—Cando publicaches «Trincheira pop», escandalizou moito máis o termo «pop» que o de «trincheira».

—Xa, pasoume incluso coa miña banda. Cando lles dixen que se ía a titular así me dixeron: «Pero como que pop, estás tolo?» [ri]. Parece que o pop é o grande apestado dos estilos musicais, cando realmente o engloba todo. É curioso como a xente da miña idade segue pensando que o pop é a serie B, o Hacendado da música. Se fas rock estás a facer algo moi serio, pero se fas pop es o último. Pasa tamén coas tribos. Dá a sensación de que o pop é onde van os que non son nada. É absurdo. Para min o pop é todo o que entra dentro da memoria colectiva da sociedade. Ata o punto de que considero que moitas cancións de rock son parte da música popular. E outro tanto ocorre co folk, que non é outra cousa que a música popular que se facía antes de que existisen as guitarras eléctricas. Eu sosteño que Martín Códax foi o primeiro artista de pop da historia.

—E a electrónica? Cada vez ver máis unido aos teus «cacharros».

—Durante moitos anos estiven buscando cal era o meu instrumento e descubrín que o son as máquinas. Chegou un momento na miña vida no que me saturei de facer cancións. É moi difícil facer cancións todos os días a non ser que sexas un xenio como Brian Wilson ou Paul McCartney. E as máquinas permítenme relacionarme coa música todo o día sen ter que facer cancións. Co tempo descubrín que non me gusta demasiado escribir. Sufro moito coa páxina en branco. Gozo cando xa sei o que quero contar, pero ata entón sufro moito. E ademais, coas máquinas non fai falta saber tocar moi ben. Eu, de feito, recomendaría a todos os pais que queren que os seus fillos se acheguen á música que lles regalasen algo electrónico. Hai moitos nenos que non acabaron sendo músicos pola lentitude e o sacrificio do proceso de aprendizaxe dun instrumento. Nese sentido, a electrónica democratiza moito a música.

—No 2017 dicíasme «hai festivais que están a pagar demasiado diñeiro pola exclusividade dalgúns grupos». Fuches un visionario. Mira ti onde chegamos.

—É un tema supercomplejo porque por unha banda os festivais dannos para comer, pero, por outro, creo que ás veces están a desvirtuar a música. Eu fago unha chea de festivais, pero cando chega outubro e novembro e fago a xira de salas sempre digo: «Hostia, isto é ao que eu me dedico». A min o que máis me molesta dos festivais é a entrada dos fondos de investimento. Iso tenme bastante alerta. Eu lembro que antes, cando ía aos festivais, sempre viña o que o organizaba, que adoitaba ser alguén da zona, alguén melómano, alguén que tiña un soño. Agora vou a moitos nos que non aparece ninguén por alí. Hai festivais que se converteron no refuxio dalgunha xente para gañar diñeiro. Xente á que non lle importa a música. A día de hoxe, hai veces que o festival lle compensa máis ás marcas e aos fondos de investimento que aos artistas. É máis, eu estou convencido de que hai festivais nos que gana máis o que fai as pulseiras que ningún grupo dos que tocan nel. Como tamén creo que hai festivais que rebentaron o mercado e que pola súa culpa xa non estamos a ver a grupos internacionais en salas. Porque impoñen a súa exclusividade e con iso estanse cargando un tecido moi importante, que é o das salas. Eu estou a favor de todo, pero debería haber un equilibrio.

—O equilibrio é imposible, sentenciaches unha vez.

—Neste caso, ben fariamos en intentalo, o que está a pasar é moi besta.

—O disco xa ten un ano e a promo xa está feita, a xira xa está rodada, os festivais contratados… En que andas agora?

—Por unha banda, vou mesturar un par de discos que gravei, o concerto do Wizink e o da sala Razzmatazz. E, por outro, sigo facendo cousas coas miñas máquinas. Estou con Amaro empezando a definir de que queremos que vaia o próximo disco. É un proceso no que cada vez emprego máis tempo. Pero traballar, traballo sempre, aínda que pareza que non o fago. Estou a ver películas, estou a ler, estou a oír música, estou a andar en bicicleta, estou a ir coa miña perrita á praia, estou a gozar da miña moza e dos meus fillos... Estou a vivir. E para min, cada vez a vida distínguese menos do traballo.

---

---

---