Marca de nomeamentos femininos nos Goya: «Hai unha sede de pór á muller no centro»
FUGAS
Crecen a presenza das mulleres nas candidaturas dos Goya. «20.000 especies de abellas» e «Creatura» son as grandes bazas e «Ou corno» aspira a recoller o premio á actriz revelación
09 feb 2024 . Actualizado ás 09:54 h.Nunca antes, nas 37 edicións predecesoras dos Premios Goya, houbo tantas mulleres nomeadas. Sobre elas recaen o 61 % do total dos nomeamentos. Unha cifra sen precedentes. Case o triplo que fai só tres anos. «Cada vez hai máis mulleres con dereitos e oportunidades para demostrar o seu talento», explica Cristina Andreu, presidenta da Asociación de Mulleres Cineastas e de Medios Audiovisuais (CIMA).
Con todo, aínda quedan moitas barreiras por romper nos premios. A debutante Estibaliz Urresola, con 20.000 especies de abellas, é a gran expoñente do surgimiento do talento feminino na sétima arte española. O seu filme logrou un pleno: está nomeada ás 15 candidaturas ás que optou, aínda que non será candidata Sofía Otero, a moza de 10 anos que gañou o Oso de Prata en Berlín a mellor interpretación, por ter menos de 16, o mínimo permitido. A obra de Urresola opta a ser a mellor película. Un logro que só foi adxudicado a catro películas dirixidas por mulleres; a metade delas, por Isabel Coixet, que este ano non falta no elenco de nomeadas cun amor.
Urresola rodou a súa película, un relato certeiro sobre a infancia dunha persoa trans, «dunha forma na que crees que a ninguén lle importa o que estás a facer», lembra. Aí reside, segundo explicou a Europa Press, a clave para xerar «novos relatos». 20.000 especies de abellas dispútase o favoritismo coa sociedade da neve, de Juan Antonio Bayona.
Un nomeamento para «ou Corno»
Os Goya discreparon do criterio do Festival de San Sebastián . Ou corno, da directora vasca e residente en Santiago Jaione Camborda, levou un único nomeamento. Janet Novás, bailarina experimentada, pero intérprete debutante, está nomeada a actriz revelación por un papel brillante, na que foi o nexo dunha rede sólida de sororidad que tece a segunda obra de Camborda. «Creo que hai unha sede de pór á muller no centro e observala», afirma a directora de Ou corno.
A rede que define na súa película é extrapolable ao cine español. «Para min foi clave que me abrisen camiño. Grazas a toda esa cadea de mulleres podemos facer cine agora mesmo», remarca Camborda.
Urresola e Itaso Arana (As mozas están ben) son dúas dos cinco nomeados a dirección novel. Un premio que, desde o 2017, vai parar a directoras. «Por que tantas mulleres en dirección novel e tan poucas en mellor dirección? Non está todo conseguido, necesítanse máis medidas e sobre todo maiores orzamentos», incide Andreu. «Houbo unha loita moi forte para coller autonomía e que a día de hoxe poidamos REVISAR estar a crear», reivindica Jaione Camborda. Na categoría de mellor dirección, na que só tres cineastas femininas lograron o premio, hai dúas nomeadas: novamente Isabel Coixet e Elena Martín, con Creatura , que percorre o labirinto do descubrimento e a perda do desexo sexual nunha muller.
Que pasos quedan aínda por dar? Cristina Andreu teno claro: «Que os homes e as mulleres estean convencidos de que non se pode obviar o punto de vista delas. E, para conseguilo, que siga habendo accións positivas». A boa valoración da súa perspectiva ten, como principal argumento, a variedade de temáticas e narrativas. Ás xa mencionadas únese Chinesas, de Arantxa Echevarría, que expón unha relación entre dúas nenas de orixe asiática, pero de mundos diferentes. Ambas as actrices, Xinyi Ye e Yeju Ji, están nomeadas a mellor actriz revelación. E é que os nomeamentos tamén traen diversidade: A Dani, unha persoa non binaria (Estou a amarche locamente, de Alejandro Martín) compite polo premio a mellor actor revelación con Brian Albacete, coñecido como Brianeitor, polo seu papel nun éxito en despacho de billetes, Campeonex, de Javier Fesser.