«Toma un bombón, Isabel... ¡e que non se decate Miguel!»

EXTRA VOZ

Unha década antes de que  Internet asomase  o nariz, Ruíz  Mateos creou, sen sabelo, a figura do «comunity xestor» e as «campañas virales». José Luis Galiacho, un dos que máis saben del, cóntanolo.

13 sep 2015 . Actualizado ás 16:34 h.

Hoxe en día, as protestas que José María Ruiz Mateos organizou tras a expropiación de Rumasa, en 1983, se etiquetarían dentro dunha campaña viral en toda regra aproveitando ao máximo as novas tecnoloxías. Hagstags como \boyeralacárcel ou \justiciapararumasa repetiríanse en millóns de contas de Twitter e os seus vídeos de Supermán coparían os primeiros postos de You Tube. Nesta moderna reescritura da súa vida nunca faltaría, sen dúbida, algunha das súas andanzas nas listas das dez noticias máis lidas dos medios dixitais. E imaxínense a María Patiño e Kiko Matamoros discutindo do asunto de quenda no Deluxe. O xornalista Juan  Luis Galiacho, autor entre outros do libro Isabel e Miguel, 50 anos da historia de España, vai máis aló nesta nada atrevida teoría: «Cada falcatruada súa sería actualmente un auténtico trending topic». Galiacho establece un certo paralelismo entre Isabel Preysler e o fundador de Rumasa: «Ela foi a primeira dama mediática da beautiful people española e el o primeiro famoso mediático, por así dicilo, dos grandes casos de corrupción». Achéganse, deste xeito, dous personaxes que acabarían finalmente unidos naquel anuncio de chocolates Trapa no que Ruiz Mateos, xa bregado nos seus papeis como actor (¡ata de Superman!),  dicíalle á súa compañeira de cea: «Tómache un bombón, Isabel... ¡e que non se decate Miguel». Corrían os primeiros anos noventa e, se ben aínda non había smartphones e a maior novidade que ofrecían os computadores era o disquete en tamaño pequeno, toda España ría ao unísono a ocorrencia. «Imaxínache todo isto nun mundo hiperconectado como o actual», apunta José Luis Galiacho, doutor en Ciencias da Información, e profundo coñecedor do empresario xerezano, falecido esta semana, posto que tivo a ocasión de entrevistalo en varias ocasións e solicitou moita información sobre el a través do traballo de campo que tivo que facer para outros dos seus libros, como Jesús Gil e Gil, o gran comediante, Filesa, as tramas do diñeiro negro na política;  ou Miguel Durán: do ceo ao abismo. No seu libro Isabel e Miguel dedica un capítulo enteiro ás andanzas do fundador de Rumasa, a quen define como «un personaxe xeneroso, que facía agasallos de Loewe, daba boas propinas, sufriu a traizón do Opus Dei para que o Goberno non tocase o Banco Popular e chocou de fente coa soberbia de Boyer». 

O creador do circo

En realidade, segundo lembra Galiacho, o mérito de José María Ruiz Mateos foi contratar a Javier Sainz Moreno, un avogado que irigió a estratexia publicitaria das súas protestas «e soubo focalizar en Miguel Boyer» esta campaña. Todas as aparicións públicas de Ruiz Mateos que forman parte do imaxinario colectivo de millóns de españois (o que che pego leite ao noivo da Preysler, o do traxe de Superman, a fuxida dos xulgados cun disfrace...) terían nacido, na mente deste profesor de Dereito Financeiro, curiosamente un apaixonado o mundo do circo, sobre o que escribiu varios libros e que sen dúbida recreou en moitas das andanzas públicas de Ruiz Mateos. E que logrou fabricar, no medio do escándalo, unha imaxe de credibilidade de bo xestor atacado por intereses políticos que en gran parte fixo posible que o empresario volvese fabricar un imperio despois da primeira caída. Mesmo intentou, aínda que isto xa foi demasiado, que o Goberno de Aznar indemnizáseo pola expropiación de Boyer. «Pero non nos enganemos, Ruiz Mateos era en por si un empresario moi listo que ademais sabía utilizar o seu poder»: Galiacho asegura que, nunha ocasión, xa con Nova Rumasa no máis alto, os seus fillos Zoilo e José María presentáronse na cadea de radio onde el traballaba -e na que os Ruíz Mateos inxectaran unha cuantiosa cantidade de diñeiro- para impedir que se denunciasen as novas tropelías que a familia estaba a cometer. «Aí fóra fai moito frío», asegura o xornalista que lle dixeron aos directivos da emisora. E o seu programa, que acababa de estrearse, foi suspendido. Por outra banda, o novo escándalo tardou en saltar á luz porque o valor dos pagarés, cun importe mínimo de 50.000 euros, non cotizaban e escapábanse ao control da Comisión Nacional del Mercado de Valores. Despois da experiencia negativa cos bancos, na primeira Rumasa, Ruiz Mateos lanzouse a unha vella estratexia que xa dera lugar ao escándalo Filesa e que acabou converténdose nunha sorte de estafa piramidal.

Micrófonos ocultos

Nesta época, os fillos (ás mulleres da familia sempre llas tivo apartadas da primeira liña do negocio) xa comezaban a tomar decisións de certo calado, sempre baixo a supervisión do pai, aínda que a partir do 2004, cando se lle detecta o Párkinson, a delegación de José María Ruiz Mateos na súa prole masculina é maior. Iso si. Juan Luis Galiacho asegura que chegou a colocar micrófonos ocultos na cociña do casoplón famliar de Somosaguas para espiar as conversacións dos seus fillos coa súa nai e evitar que se tomasen decisións que el non quería. Talvez alí puido escoitar como o seu filla Patricia lle dicía a Teresa Rivero que prefería que o seu pai usase o millón de euros que lle deu o seu marido para liquidar a hipoteca da súa vivenda no canto de metelo en Nova Rumasa. A llamda táctica do helicóptero (mover o diñeiro dun lado para outro para evitar que se poida rastrexar facilmente, como fan os trileiros nos parques públicos, debía seguir o seu camiño). Neste sentido, Juan Luis Galiacho asegura que os Ruiz Mateos teñen polo menos douscentos millóns de euros no estranxeiro, produto da venda de adegas e hoteis, entre outros negocios; e lembra como o xuíz Ruz atopou outros trescentos millóns da familia nun banco de Suíza cando estaba rastrexando as contas de Barcenas. Teresa Rivero, que ten previsto instalarse definitivamente no Porto de San María, non terá problemas económicos, aínda que a depresión que sofre ten a súa razón de ser. 

Borrón e conta nova

Porque nos últimos anos, e a pesar das aparencias, o distanciamento entre ela e o seu marido era practicamente o que mantén unha parella separada. Iso, a pesar de que tras os escarceos amorosos que Ruiz Mateos tivo tras saír do cárcere, a súa muller fixo borrón e conta nova, pero o escándalo público dunha suposta filla sen recoñecer -que esta semana atrasou a inhumación do cadáver, para poder facer as probas de paternidade- e o novo desastre económico pesaron demasiado nas fortes conviccións relixiosas dela. Xa non valían as recomendacións que lle daban os seus directores espirituais desde o Opus, con consignas que a invitaban a tomar os contratempos como unha proba de fe. Juan Luis Galiacho lembra que, tras cumprir condena en Alemaña e sentirse tracionado polo Opus no proceso de expropiación de Rumasa, Ruiz Mateos lanzouse á vida tola. O xornalista e escritor recomenda un repaso ás hemerotecas da época para atoparnos con portadas como a da revista Panorama (curiosamente entón propiedade de Berlusconi) que titulaba: «Casanova Ruiz Mateos: unha kenyana, a súa última conquista. En 2006, a súa suposta filla número 14,  a mexicana Adela Montesdeoca e a súa nai, Patricia, presentaron unha demanda para que lle fose recoñecida a súa filiación co empresario; e esta mesma semana a que fose a súa secretaria persoal, Marta González, volveu á carga coa suposta relación  sentimental que tiveron e asegurou que Ruiz Mateos fora o home da súa vida. Demasiado para Teresa Rivero, a pesar de que «para entretela», como asegura Juan Luis Galiacho, déronlle a presidencia do Raio Vallecano e ata a puxeron nun anuncio do Flan Dhul. Pero a  estrela dos títulos de crédito desta historia familiar que talvez algún día sexa levada ao cine era José María Ruiz Mateos: «Tómache un bombón, Isabel... e  que non se decate Miguel».