Os socialistas cataláns abrazaron o dereito para decidir entre o 2012 e o 2015 e Iceta defendeu en 2016 a vía canadense
19 dic 2022 . Actualizado á 05:00 h.O PSC rexeita a celebración dun referendo sobre a independencia en Cataluña. Repíteo Salvador Illa por activa e por pasiva. Pero unhas declaracións súas este mércores, nas que afirmaba que «non haberá autodeterminación, pero si consulta aos cataláns» espertaron os receos nunha parte das filas socialistas e, sobre todo, na dereita.
O problema do que dixo non foi tanto o contido, porque esa é a posición do PSC desde hai anos, como o día en que saíu publicada a entrevista nO Confidencial. Foi xusto despois de que Esquerra fixese pública a súa proposta de referendo, unha combinación dos modelos escocés, quebequés e montenegrino, no que avoga por un acordo de claridade e no que fía un mínimo do 50% de participación e do 55% de síes é para dar por boa a ruptura. ERC está a acelerar para incluír o referendo canto antes na mesa de diálogo.
Fontes do PSC aseguran que a posición do partido non variou. «Non haberá referendo sobre a independencia», resolven. O PSC propón unha consulta que someta a votación un acordo, o que poida xurdir da negociación na mesa de diálogo. Unha opción sería votar unha nova reforma do Estatuto, posibilidade que Aragonès non desdeñou estes días atrás. As fontes socialistas citadas sinalan que as palabras de Illa foron utilizadas pola dereita para atacar a Pedro Sánchez polos seus pactos con ERC para reformar o Código penal e para tratar de trasladar que o Goberno é favorable a negociar a autodeterminación, rendido a Esquerra.
Os que atacaron ao PSC aproveitáronse de que os de Illa si han coqueteado no pasado co dereito para decidir. Non hai que irse tan lonxe como cando o PSOE apoiaba en 1974 o dereito á autodeterminación. Nas eleccións do 2012, as que Mas convocou para lanzarse con valor co procés, os socialistas cataláns, baixo a dirección de Pere Navarro, incluíron no programa electoral a súa aposta polo «dereito para decidir a través dun referendo acordado no marco da legalidade»;máis ou menos a vía escocesa que tamén defendía Mas. Facía un mes que centos de miles de persoas encheran as rúas de Barcelona reivindicando a independencia e tamén os socialistas cataláns, que viñan da dura batalla do Estatuto e a sentenza do Constitucional, víronse seducidos polos cantos de sirena do soberanismo.
As relacións entre o PSC e o PSOE tensáronse ao máximo, ata o punto que en 2013, nun xesto inédito ata a data, os socialistas cataláns votaron distinto que o PSOE nunha moción de CiU a favor do dereito para decidir.
O «subterfugio»
Os flirteos co referendo duraron tres anos. Nas catalás do 2015, os socialistas renunciaron a incluír no seu programa a reivindicación soberanista, pois chegaron á conclusión de que falar do dereito para decidir non era máis que un «subterfugio», no que eles participaran, para apoiar a independencia. Mas expuxo os comicios do 2015 como un plebiscito sobre a secesión e o PSC, durante todo o procés, aliñouse co bando constitucionalista.
Entre 2012 e 2015, baixo o paraugas soberanista, o PSC viviu os seus anos máis convulsos. Miquel Iceta relevou a Navarro e a formación partiu, coa saída do sector soberanista. Nas europeas do 2014, insistiron en incluír o dereito para decidir no seu programa, pero aí produciuse o punto de inflexión, ao perder a metade dos seus votos. No entanto, en xullo do 2014, o día despois de ser elixido primeiro secretario do PSC, Iceta, agora ministro de Cultura, afirmaba en TV3: «O PSOE non quere unha consulta, a ver se nos decatamos, díxoo por activa, pasiva e perifrástica; nós, si». Un mes antes, Joan Ignasi Elena, hoxe conselleiro de Interior da Generalitat con ERC, protagonizaba a primeira escisión do sector soberanista do partido, que acabou saíndo en masa. Os históricos Maragall, Nadal ou Tura deixaron a formación, que xa estaba a se apartar do dereito para decidir.
A partir do 2015, o PSC gardou nun caixón a súa alma soberanista, aínda que no 2016, Iceta aínda defendeu a vía canadense como último recurso, se fracasaba a reforma constitucional que propugnaban os socialistas. Eran xa os anos duros do independentismo. O Parlament aprobara uns meses antes a declaración de inicio do procés cara á secesión, que culminou o 27-Ou de 2017. O PSC apoiou ao PP na aplicación do 155 e volvería facelo, segundo lembraron esta semana os socialistas cataláns. Segundo o CEO (CIS catalán), ao redor do 53% dos votantes do PSC estarían bastante ou moi de acordo cun referendo.