O BCE anticipa a chegada masiva de mercancías chinesas, pondo en perigo millóns de empregos
07 ago 2025 . Actualizado á 14:04 h.«Arancel é a palabra máis bela no dicionario», aseguraba Donald Trump en outubro do ano pasado. Decreto a decreto, o presidente estadounidense foi asentando as bases dunha nova relación comercial cos seus «socios». E fíxoo a golpe de ameaza, mantendo ao mundo en albas, pendente del. Onte non foi unha excepción. O dirixente norteamericano anunciou a subida do arancel á India do 25% ao 50% —farase efectiva en 21 días— como represalia por comprar petróleo ruso. O motivo de aplicar esa mesma tarifa ás importacións brasileiras foi político —o axuizamento do seu «aliado», o expresidente ultra Jair Bolsonaro—.
A Unión Europea (UE) agardaba onte esperanzada unha tregua de Trump de última hora, que nunca chegou. O republicano cumpriu co plan previsto, activando o arancel xeral do 15% ás mercancías importadas desde calquera dos 27 países da Unión Europea (UE) —50% para o aceiro e o aluminio—. O motivo? Tratar «moi, moi mal a EE.UU».
Ese argumento non encaixa coa realidade. O certo é que, tal e como sinalan analistas de Bruegel, o arancel media que aplicaba a UE antes da escalada a bienes estadounidenses era do 1,35%, inferior ao 1,47% estadounidense. Por todo iso, a UE recadaba menos da metade (3.000 millóns de euros) que EE.UU. (7.000 millóns) pola vía dos aranceis.
Non só iso. As mercancías máis comercializadas entre os dous bloques, como o petróleo, o gas natural licuado (GNL) —EE.UU. é o noso principal provedor— ou os medicamentos están suxeitos a un arancel cero.
O que subxace é un desequilibrio comercial favorable á UE que irrita a Washington. No 2024, os Vinte e sete compraron a EE.UU. produtos por 334.800 millóns de euros, mentres que alén do Atlántico, as vendas ascenderon aos 532.300 millóns de euros. Unha fenda de case 200.000 millóns que Trump quere cubrir pola vía da coacción.
Excepcións
Non todas as mercancías estarán suxeitas á tarifa do 15%, que se aplicará a produtos pesqueiros, téxtiles, electrodomésticos ou viño, por exemplo. As aeronaves e pezas aeronáuticas que venda a UE seguirán suxeitas ao arancel cero anterior a xaneiro do 2025. O mesmo para algúns produtos químicos, determinados medicamentos xenéricos ou recursos naturais —a lista segue aberta a negociación—.
Que hai dos automóbiles? EE.UU. aplicaba unha tarifa xenérica do 2,5%, pero ascendía ata o 25% para as camionetas —unha de cada tres vendas no sector nese país—. Significa isto que se evitou o peor escenario? Non. Moitos fabricantes europeos ensamblan e producen compoñentes en países como México —Trump castigoulle cun arancel do 25%— ou China —gravame do 30 %—. Todo iso fará que se lle incrementen os custos ao motor europeo na maioría dos elos da cadea de produción, repartida por todo o mundo. É por iso que incluso as empresas que non exportan a EE.UU. poden acabar sufrindo o impacto da guerra comercial polo encarecemento doutros insumos.
Haberá represalias da UE? Non. De feito, recentemente suspenderon o paquete de medidas que prepararan por 93.000 millóns de euros.
Perda de empregos
O impacto vai máis aló das perdas económicas, que varían en función dos vaivéns de Trump e dos escenarios que se manexen. O Fondo Monetario Internacional (FMI), por exemplo, sitúa a diminución do produto interior bruto español entre os 2.000 e 2.500 millóns ao anuais, similar á estimada polo Banco de España.
Con todo, descoñécese con certeza o custo indirecto que carretará, pola grande atomización das cadeas de valor das industrias. O que si advirte o Banco Central Europeo (BCE), é que esta ofensiva tarifaria terá consecuencias dramáticas no emprego.
Nun informe publicado onte, o organismo alerta de que a chegada masiva de mercancías chinesas á UE —que inicialmente tiñan como destino EE.UU.— porá en risco millóns de empregos en Europa. «Os sectores especialmente expostos á competencia de China, é dicir, aqueles nos que as importacións desde alí aumentaron substancialmente, empregan a 29 millóns de traballadores, o que representa ao redor do 27% do emprego total na eurozona», sinalan os seus expertos. E, cales son eses sectores máis golpeados? O automobilístico e o químico, con 4 millóns de traballadores directos e indirectos. Tamén o papelero, o sector de equipamento eléctrico e o dos plásticos, que dá traballo a tres millóns máis. Ademais, a sobrecapacidad chinesa tamén minguará o número de vacantes, como xa fixo co motor e os químicos entre o 2019 e o 2024, cando se reduciron un 55 e un 95%, respectivamente.
Novas ameazas
Trump anunciou a noite do mércores que aplicará o 100% dos aranceis para os chips e semiconductores —unha manobra que pode autoinfligir danos á economía estadounidense, envorcada na tecnoloxía—. O que máis preocupa é a nova ameaza que pende sobre a UE: elevar o arancel do 15 ao 35% se os Vinte e sete non cumpren o compromiso de investimentos de 550.000 millóns de euros en EE.UU. ata o 2029, o de compras de gas natural e petróleo por valor de 700.000 millóns e outros 40.000 en chips made in USA. España, polo momento, mira para outro lado. O Goberno descartou a compra dos F-35 de Lockheed Martin, en favor doutras opcións europeas.
Ademais, aínda queda outro flanco aberto: as farmacéuticas —moitas delas, europeas—. Teñen dun ano para baixar os prezos ou enfrontaranse a aranceis do 150 e 250%.
As vendas galegas a EE.UU. caeron un 14,5% desde que arrincou o ano
Desde que Trump fixo públicas as súas intencións, algúns negocios apuraron o calendario, optando por adiantar o envío de pedidos alén do Atlántico co obxectivo de gañar tempo e amortecer o impacto dos aranceis nas contas do 2025. Con todo, o comercio exportador xa se resente.
Segundo os datos da Secretaría de Estado de Comercio, Galicia vendeu un 14,5% menos a Estados Unidos nos primeiros cinco meses do ano, respecto ao mesmo período do 2024. As empresas facturaron case 243 millóns de euros, fronte aos preto de 284 do exercicio previo.
Aínda que resulta imposible imputar ao clima de guerra comercial unha porcentaxe das perdas, o certo é que estas resultan rechamantes no mes de maio, cando a facturación das empresas galegas en EE.UU. caeu á metade respecto á do mesmo mes do 2024.
O golpe máis duro, iso si, lévao a metalurgia galega porque as exportacións de aceiro e alumino —ascenderon a 27,6 millóns de euros o ano pasado— terán que pagar unha peaxe do 50%. Por non falar dos efectos secundarios dos aranceis —como a entrada de máis aceiro e aluminio chinés co que competir no mercado único—.
Outra das grandes partidas afectadas é a exportación de derivados de petróleo. A refinería de Repsol na Coruña, que o ano pasado facturou 56 millóns de euros en combustibles vendidos a Estados Unidos deberá diversificar aínda máis o seu portafolio de clientes para amortecer o impacto do arancel do 15% .
O mesmo ocórrelle ao sector conserveiro, o gran damnificado na industria pesqueira, xa que concentra a maior parte dos 78,7 millóns de euros que exportou a EE.UU. o ano pasado.
O golpe ao sector galego do motor non será só directo (53,3 millóns de euros exportados a EE.UU. en compoñentes), tamén indirecto porque vende fundamentalmente a fabricantes que exportan coches ao mercado norteamericano.