As herdanzas en vida repuntan en Galicia tras dous anos á baixa, con 20.600 pactos ante notario
ECONOMÍA
Volven crecer tras a caída experimentada os dous últimos anos polo endurecemento da fiscalidade
15 may 2025 . Actualizado á 12:12 h.Os pactos sucesorios, coñecidos popularmente como herdanzas en vida, volven crecer en Galicia tras dous anos de retroceso. En concreto, no 2024 asináronse na comunidade 20.604 pactos de mellora e de apartación, segundo os datos publicados onte polo Consello Xeral do Notariado, que constatan un repunte do 1,4% respecto ao exercicio previo.
Os profesionais lembran que esas figuras propias do dereito civil galego permiten, na maioría dos casos, a transmisión gratuíta de bienes a familiares directos, xa que os legados recibidos por fillos ou netos están exentos ata o primeiro millón de euros, polo que só se tributaría no imposto sobre sucesións pola cantidade que supere esa cifra, xa de seu elevada.
Unha «considerable vantaxe fiscal» que, explican os notarios, fan que se recorra a estas herdanzas en vida «para facilitar aos descendentes a adquisición de vivenda ou o emprendemento de proxectos empresariais». Noutras comunidades, onde non existe esta figura dos pactos sucesorios, o equivalente serían as doazóns formalizadas ante notario, que en Galicia «seguen sendo residuais» ao contar cunha fiscalidade moito menos vantaxosa, polo que só se rexistraron 1.985 operacións o último ano, o que representa unha caída superior ao 52% respecto ás 4.167 doazóns realizadas no 2018, o maior descenso de todo o país. Por contra, no conxunto de España rexistráronse 199.448 doazóns entre familiares, o que supón un incremento do 15% anual e do 92,3% fronte ao 2018.
Esta tendencia explícase porque aínda que en Galicia as bonificacións fiscais céntranse nas herdanzas en vida, noutras comunidades como Madrid, Andalucía ou Castela e León hanse aprobado rebaixas no imposto sobre doazóns que facilitan a transmisión de patrimonio entre familiares sen agardar o momento do falecemento.
Cambio legal
Pese ao repunte do último ano, a cifra de pactos sucesorios formalizados o ano pasado en Galicia é aínda inferior á marca do 2021, cando se rexistraron 25.859. Un descenso que obedece aos cambios que hai case catro anos introduciu Facenda na regulación do IRPF para evitar que estas herdanzas en vida utilícense como un instrumento de elusión fiscal, transferindo bienes de pais a fillos para actualizar artificialmente os valores fiscais dos inmobles e logo revenderlos reducindo a ganancia patrimonial xerada, polo que se estableceu un período de cinco anos no que se se venden os bienes recibidos tributaríase pola mesma ganancia patrimonial que xerasen os pais ou avós que no seu día cederon a casa ou o terreo. Con todo, pasados eses cinco anos (ou durante os mesmos se o doante dos bienes falece antes de que estes se vendan), xa non se aplicaría esa penalización no IRPF.