Se vostede ten un conflito que vai acabar nos tribunais, xa sabe que antes ten que pasar por unha mediación. O procedemento vai custar máis tempo e diñeiro? Todas as controversias pasan pola mediación? Contesta Irene Culebras Chaira, avogada mediadora do Instituto Galego de Resolución de Conflitos.
—Cal é o propósito de establecer a mediación (MASC) como un requisito previo obrigatorio antes de iniciar un proceso xudicial??
—A Lei Orgánica 1/2025, do 2 de xaneiro, en vigor desde o 3 de abril, establece a MASC (mediación, conciliación privada, negociación asistida, oferta vinculante, intervención de experto, dereito colaborativo…) como un requisito obrigatorio previo para iniciar a vía xudicial en certos procedementos de ámbitos civil e mercantil. Búscase fomentar a resolución de conflitos de xeito áxil e eficiente, aliviando a carga dos tribunais.
—Por que unha persoa ver obrigada a porse de acordo con outra cando esta última débelle diñeiro e quéreo recuperar integramente?
—A lei non obriga a acadar un acordo; e tampouco establece o sentido do devandito acordo, son as partes as que o determinan, no seu caso. No suposto exposto o acredor podería, por exemplo, ofrecer ao debedor un fraccionamento no pago das cantidades debidas sen renunciar ao total do importe debido.
—Que ocorrería no suposto anterior, se no seo do MASC o acredor non aceptase a proposta de quita ofrecida polo debedor?
—Tras acreditar o intento de resolver o conflito de forma extraxudicial, as partes poderán acudir a vía xudicial. A lei establece que se as partes non participan de boa fe no MASC iso poderá ter consecuencias nas custas procesuais.
—Os MASC atrasan o acceso á vía xudicial?
—A lei impón acudir a un método de resolución extraxudicial de controversias baixo a filosofía de que a solución acadada polas propias partes é máis rápida, áxil, eficaz e satisfactoria que unha resolución xudicial. Este novo requisito está previsto como unha fase ordenada, breve e regulada, con prazos e excepcións concretas, que non impiden nin limitan o acceso á vía xudicial.
—Acudir aos MASC ten custo??
—O custo dependerá de varios factores; entre outros, o profesional interveniente así como a complexidade, natureza do asunto e duración do proceso.
—En que ámbitos a lei impón os MASC como requisito de procedibilidad?
—É obrigatorio en asuntos de natureza civil e mercantil, incluídos os conflitos transfronteirizos, sendo especialmente útiles en disputas onde as partes desexan manter a relación ou buscan unha solución rápida e consensuada á controversia, como por exemplo en asuntos de índole familiar, arrendamentos, sucesións, conflitos entre socios ou reestruturacións. Quedan excluídas as materias laboral, penal e concursal, así como asuntos nos que unha das partes sexa unha entidade do sector público.
—Falemos do apagamento. Os conflitos teñen que pasar por un proceso de mediación??
—Se ten natureza civil ou mercantil, e non se trata dunha das exclusións legalmente previstas, deberá pasar por unha mediación antes de iniciar a vía xudicial.
Tras as respostas, dedúcese que a mediación pode ser útil, requirirá tempo (se sae ben, o caso acurtarase) e diñeiro; e, ao parecer, a Administración se escabulle dela.