Entran en vigor os cambios na xubilación activa, demorada e parcial
31 mar 2025 . Actualizado á 11:30 h.Xubilarse máis tarde e seguir ao mesmo tempo traballando. Este é o reto que ten entre mans o Goberno, que quere cambiar os hábitos de retiro que protagonizan os españois para europeizarnos tamén nisto. É dicir, que non pasemos de forma abrupta do emprego á xubilación, senón que se vaia facendo escalonadamente, de forma máis progresiva e flexible, como sucede xa en moitos países da contorna. E para iso xa deu os primeiros pasos onda os sindicatos e a patronal.
Así, mañá, 1 de abril, entra en vigor unha nova regulación da xubilación parcial e activa que, para fomentar esa saída máis gradual e reducir as saídas abruptas do mercado de traballo, busca incrementar as facilidades a aqueles que queren compaxinar o seu traballo coa cobranza dunha pensión. Ademais, dáse unha volta de porca á xubilación demorada que tan bos resultados está a lograr estes tres últimos anos e que se duplicou cos novos incentivos.
O que fai a nova lei —aprobada a finais de decembro e avalada recentemente polo Congreso— é ofrecer máis oportunidades a aqueles traballadores que se atopan próximos á idade de xubilación, a aqueles autónomos que queren seguir a cargo dos seus negocios, para que poidan seguir traballando con fórmulas novas que non existían ou que tiñan unha configuración moito máis limitada. E o que pretende tamén o Executivo é reducir gastos e aumentar ingresos no sistema de pensións, que segue en números vermellos a pesar de as reformas efectuadas para garantir a súa sustentabilidade.
Desde este 1 de abril ábrese a posibilidade a todos os traballadores, sexan ou non autónomos e teñan ou non empregados ao seu cargo, de acceder á xubilación activa e compatibilizar o seu emprego ou negocio co 100% da súa pensión, un privilexio que ata o de agora só estaba ao alcance dos emprendedores con, polo menos, un empregado en persoal. Aqueles que non sexan autónomos nin teñan empregados ao seu cargo podían acceder a esta modalidade de retiro co 50% da pensión. Non hai límite de dedicación nin de ingresos e o único condicionante é abonar unha cotización reducida de solidariedade.
Autónomos con persoal, a peor
Coa nova lei, os grandes —e practicamente únicos— prexudicados son os autónomos con traballadores, posto que na actualidade se demoran un ano a súa xubilación poden acceder ao 100% da súa pensión e, desde abril, cobrarán o 75%. Ademais, xa non será suficiente ter polo menos un empregado ao seu cargo, senón que este ten que estar contratado de forma indefinida e sumar polo menos 18 meses de antigüidade.
Outra opción para chegar a percibir o 75% da pensión para os que non teñan traballadores é contratar a un novo de forma indefinida co que non tivese vínculos laborais nos dous anos anteriores, posibilidade que na lei actual non existía.
Con todo, este colectivo de autónomos empregadores poderá ir incrementando a súa pensión cinco puntos porcentuais por cada ano de actividade profesional ininterrompida que permaneza en situación de xubilación activa, de tal forma que chegaría a cobrar o 100% a partir de cinco anos desde que cumprise a idade de xubilación ordinaria.
En resumo, os autónomos con empregadores acollidos a unha xubilación activa terán que agardar ata os 70 anos como mínimo para cobrar o 100%, que se alonga a 72 anos para os que teñan menos anos de cotización.
Pola contra, o resto de traballadores e autónomos gaña coa nova regulación da xubilación activa, aínda que non o primeiro ano. Porque a partir de abril as persoas que se acollan á xubilación activa xa non cobrarán todos a metade da súa pensión, senón que recibirán unha porcentaxe da súa pensión de entre o 45% e o 100% en función do número de anos que demorase o seu retiro. Saen gañando quen a atrase dous anos, posto que cobrarán un 55%; aos tres anos, percibirán un 65% da pensión inicial recoñecida; un 80% aos catro, e a partir do quinto, o 100%. Con todo, tamén poderán incrementar cada ano un 5% ata acadar o 100% por cada 12 meses ininterrompidos que permanezan en situación de xubilación activa.
Os xa acollidos ao retiro activo non poderán acceder aos novos incrementos
A nova lei que entra en vigor mañá tamén ampliará o número de beneficiarios da xubilación activa, xa que rebaixa os requisitos necesarios para darse de alta. Nestes momentos son apenas 64.000 os traballadores que se acollen a esta modalidade de retiro, a inmensa maioría autónomos. Así, suprímese a obrigación de ter carreiras completas de cotización (por exemplo, 36 anos e seis meses para quen se xubile no 2025 e 2026) e poderán acceder aqueles que conten co período mínimo necesario: 15 anos cotizados e dous deles nos últimos 15. Esta medida favorece sobre todo ás mulleres, xeralmente con carreiras de cotización máis curtas, e a aqueles que tivesen empregos moi inestables.
Con todo, todas estas melloras só impactarán nas novas altas, mentres que os actuais 64.000 traballadores que están xa acollidos á xubilación activa non poderán beneficiarse. Os sindicatos e a patronal consideran isto un agravio e advirten de que o levarán aos tribunais se é necesario.
Pendentes os de risco
O que non entra en vigor aínda é outra das medidas que o Goberno pactou no verán cos sindicatos e a patronal: o novo sistema para que as profesións penosas ou perigosas poidan xubilarse de forma anticipada sen recortes na súa pensión, a semellanza do que ocorre agora con certos oficios como os dos mariñeiros, bombeiros, ertzainas, mineiros... A ministra de Seguridade Social comprometérase a que en febreiro estaría xa publicado o novo regulamento —que se basea en criterios obxectivos pero terá en conta a idade— para que os sectores que queren acollerse a este retiro máis vantaxoso e cedo puidesen solicitalo. Pero polo momento segue sen ver a luz.
Moitos sectores están á espera de poder reclamar que se lles aplique estes novos coeficientes redutores, como os transportistas ou as camareiras de piso e coidadoras de dependentes, entre outros, que confían en que agora teñan dereito a unha xubilación temperá. Con todo, non será nada doado, posto que o Goberno advirte de que só se concederá se se demostra que non é posible a modificación das condicións de traballo.
Reducir a xornada e cobrar parte da pensión, desde os 62 anos
O Goberno tamén modifica substancialmente a outra forma de compaxinar traballo e pensión, a xubilación parcial, para facela tamén máis atractiva e vantaxosa. Así, a partir de mañá os traballadores que queiran reducir a súa xornada e cobrar parte da súa pensión poden facelo un ano antes que agora, a condición de que se dea de alta o correspondente contrato de substitución.
A nova lei permitirá acceder á xubilación parcial ata tres anos antes da idade ordinaria que corresponda en función da carreira de cotización —catro no sector manufactureiro—, con condicións melloradas para o contrato de substitución, unha medida que busca rexuvenecer os persoais e paliar a baixa produtividade de España.
Desta forma, permitirá acceder a partir dos 62 anos se se teñen 33 cotizados. Iso si, para aqueles que anticipen máis de dous anos o acceso á xubilación, durante o primeiro ano, a redución de xornada diminúe e deberá oscilar entre un mínimo do 20% e un máximo do 30% (fronte á pinza actual de entre o 25% e o 50%). Despois poderase elevar incluso ata o 75%.
Melloras para o relevista
Ademais, mellóranse as condicións do traballador relevista, que terá que ter un contrato indefinido e a tempo completo e deberá manterse durante polo menos dous anos despois da extinción da xubilación parcial (obrigación que agora non existe). Así mesmo, os traballadores fixos descontinuos que haxa na empresa poderán formar parte do proceso de substitución.
Á súa vez, os traballadores da industria manufactureira poderán manter as súas actuais vantaxes de xubilarse de forma parcial a partir dos 61 anos ata finais do 2029, aínda que con algúns axustes para mellorar as condicións do relevista, que tamén poderá ser un traballador fixo descontinuo.
Tamén entra de novo en vigor o incentivo (bonus) consistente nunha redución nas cotizacións por continxencia profesional de entre un 4% e un 8% ás empresas que diminúan de xeito considerable a súa sinistralidade.