Edificios, aloxamentos vacacionais e adegas recorren a este material
14 ene 2024 . Actualizado ás 20:45 h.«A madeira é un material que leva moitos séculos en circulación», sostén Daniel Ibáñez, director do Instituto de Arquitectura Avanzada de Cataluña. Pero é, tamén, un elemento de futuro, o que achega sustentabilidade a proxectos de construción, de turismo e ata vitícolas, segundo quedou claro no último encontro Piñeiros, organizado pola Fundación Arume. Porque con ela se pode elaborar o edificio en madeira máis alto de España, deseñado por Ibáñez, as cabanas sostibles coas que Suites Nature anima ao turismo ecolóxico ou as caixas coas que unha adega francesa distribúe viño por todo o mundo.
Entre un 20 e un 30 % das vivendas que se constrúen en Centroeuropa levan madeira estrutural. En España, esta cifra cae ata o 1 ou 2 %, asegurou José Carballo, presidente da Fundación Arume, quen considera que isto debe ser visto como unha oportunidade e anima ás administracións, como a Xunta, a fixar porcentaxes para as vivendas de promoción pública, para que un 20 % leven madeira estrutural. En Galicia, este material xa chegou á construción. Lugo, por exemplo, «xa ten dous edificios construídos en madeira e outro en licitación», asegurou a alcaldesa, Lara Méndez. «Tiñamos claro que había que transformar a cidade. Agora vemos que podemos ser proactivos na loita contra o cambio climático, que é unha misión tamén para as administracións locais», engadiu. Ademais do edificio Impulso Verde, esta cidade conta cun centro social e proxectou un pavillón multidisciplinar, todos de madeira.
En Barcelona , en cambio, están a construír o que ata o momento é o edificio máis alto de España con madeira estrutural. Chámase Terrazas para a vida e é un inmoble de vivendas sociais de oito plantas. Ibáñez explicou que cando se fala de edificios eficientes «esquécesenos que moita parte das emisións xéranse antes de que o edificio estea en funcionamento, suceden durante a construción», afirma. Algo que evita a madeira. Tamén argumentou que a obra foi posible porque se cambiaron os criterios de adxudicación. «Ata agora só se valoraba a calidade arquitectónica e o custo da obra pública. Nesta licitación tívose en conta que se reducisen nun 30 % as emisións», asegurou. Por iso puido construírse en madeira.
En Varquitectos tomaron a decisión, fai agora once anos, de que os seus proxectos ían ter a máxima eficiencia enerxética, contou Germán Velázquez, responsable deste estudo. Agora, deron un paso máis e apuntáronse tamén á construción en madeira estrutural, co edificio Naturklima en San Sebastián , que é a sede da Fundación para o Cambio Climático de Guipúzcoa . A fachada deste inmoble é de madeira termotratada, elaborada por Finsa . «Este edificio é un prototipo, a intención é ir extraendo pequenas ideas del para trasladalas a outros proxecto», asegurou.
Madeira estrutural utiliza tamén parte do edificio que Certo Estudo está a construír no barrio das Glorias, en Barcelona, que albergará 200 vivendas sociais. E tamén moitos dos proxectos do estudo dRMM, de Londres . «Imaxinemos unha arquitectura que capte carbono e almacéneo, que recolla e garde a auga da choiva, que filtre o aire, que teña miles de anos de vida e que sexa totalmente biodegradable. Esa é a razón pola que me gusta a madeira», asegurou Alex de Rijke, socio fundador desta firma.
Outros sectores
Pero a madeira non está só chamada a ser o futuro no sector da construción. No mundo vitivinícola, por exemplo, este material é moi apreciado desde hai xa tempo, como deixou claro Florence De Kimpe, directora de mercadotecnia da adega Lafite Rothschild, de Bordeus. «As ánforas nas que se transportaba o viño na antigüidade foron substituídas por madeira, que era un material máis lixeiro e doado de transportar», sostén. E así segue sendo actualmente, «os nosos viños transpórtanse a todo o mundo en caixas de madeira, que é un material seguro, que evita vibracións e dá boa imaxe», engade. Esas caixas son construídas, en parte, con piñeiro galego.
«O sector turístico necesita un cambio porque levamos moitos anos traballando de forma non responsable e non sostible», engadiu Jorge Martínez, director de Suites Nature, unha empresa con aloxamentos nos que non se paga un prezo fixo por noite, senón que os clientes poden lograr bonificacións se aplican prácticas sostibles. «Con iso conseguimos informar, formar e concienciar aos nosos clientes», engadiu. A primeira pata do seu proxecto foi construír aloxamentos sostibles «e a madeira dános ese potencial de material sostible, que actúa como sumidoiro de carbono», explica. A segunda, deseñar unha aplicación que permita ao cliente saber en tempo real todo o que consome. E a terceira, implicar ás comunidades locais para que ofrezan os seus produtos aos turistas. As súas primeiras cabanas están en Abegondo.
Os ruinosos principios de Mobles Lufe, o Ikea vasco
Mobles Lufe é unha das empresas de mobles máis coñecidas de España, que foi bautizada como o Ikea Vasco. A súa filosofía baséase en deseñar e fabricar mobles de madeira maciza utilizando só madeiras locais e certificadas e reducindo custos na fabricación para que os seus mobles sexan alcanzables. Pero a firma que este ano aspira a facturar 12 millóns de euros naceu da ruína na que quedou Enrique Arrillaga, o seu fundador, tras intentar reiteradamente facer rendible un serradoiro familiar.
«Empecei na empresa familiar no ano 92. Era un pequeno serradoiro familiar no que se acaba de facer un investimento forte para fabricar taboleiro de piñeiro listonado», contou en Piñeiros o propio Arrillaga. Eran anos complicados, nos que a rendibilidade era difícil de conseguir así que «intentamos buscar un produto de máis valor engadido con ese material que coñeciamos», engadiu. Deseñaron uns andeis, que na canle tradicional de venda non funcionaron. E intentaron vendelas por Internet. Deseñaron unha liña de portas de madeira, pero non conseguiron pedidos suficientes. Así que, no ano 2012, entraron en concurso de acredores. «Decidín entón facer camas moi baratas e vendelas por Internet», explicou. O problema é que o concurso non permitiu sacar a empresa adiante e tivo que pechar. «Perdéndoo todo, pensaba que as camas podían funcionar», Así que se foi á empresa dun amigo, puxo en marcha unha web e fabricou e vendeu camas a 20 euros. Así naceu Lufe que, tres anos despois, tiña xa oito traballadores. Unha reportaxe nun medio de comunicación deunos a coñecer e, no 2017, foron bautizados como o Ikea Vasco. Lufe só vende os seus mobles na súa web e ten unha nave de 6.000 metros cadrados e a 50 persoas traballando, «ademais de que estamos a vender en Francia e Portugal». Agora, «todo é unha marabilla», conclúe Arrillaga.